طبق روال هر ساله ، سایت کنکور به مصاحبه با رتبه های برتر کنکور ارشد و دکتری پرداخته است. در این گفتگو و مصاحبه با رتبه 1 کنکور دکتری 1402 مهندسی انرژی  پرداخته ایم . لطفا برای مطالعه این مصاحبه به ادامه مطلب مراجعه فرمایید. رتبه 1 کنکور دکتری 1402 مهندسی انرژی

با سلام، لطفا خودتون رو به طور کامل برای ما معرفی نمایید : 

با سلام و احترام، آریا کیا هستم، دانشجوی دکتری مهندسی سیستم‌های انرژی در دانشگاه صنعتی شریف.

رشته و دانشگاه محل تحصیل دوران کارشناسی ارشدتان رو در صورت تمایل بفرمایید

من دوره‌ی کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه تهران، در رشته مهندسی سیستم‌های انرژی با گرایش تکنولوژی انرژی به پایان رسانده‌ام.

چه رتبه ای در کنکور دکتری امسال به دست آوردید ؟

در کنکور دکتری سال ۱۴۰۲ رتبه ۱ را به دست آورده‌ام.

آیا اولین باری بود که در آزمون دکتری شرکت میکردید ؟

بله، این نخستین باری بود که در آزمون دکتری شرکت می‌کردم.

استارت اصلی رو از چه زمانی برای آزمون زدید و روزانه چند ساعت درس میخواندید؟

پس از پایان امتحانات پایان‌ترم دانشگاه تهران در اواخر بهمن، مطالعه برای آزمون دکتری را شروع کردم و تا روز آزمون (۱۱ اسفند) تقریباً دو هفته فرصت داشتم. با توجه به اینکه در سال‌های گذشته در اغلب دروس اصلی به عنوان دستیار آموزشی فعالیت کرده بودم، بخش عمده‌ای از پایه علمی‌ام از قبل شکل گرفته بود. بنابراین در این دو هفته بیشتر تمرکزم بر آشنایی با نوع پرسش‌ها، مرور سؤالات سال‌های گذشته و مطالعه‌ی مختصر استعداد تحصیلی بود .به‌طور میانگین روزانه حدود ۱۳ ساعت مفید مطالعه داشتم و در مجموع نزدیک به ۲۰۰ ساعت مطالعه انجام شد. همچنین روزانه یک آزمون تخصصی و دو آزمون عمومی حل می‌کردم.

از چه زمانی این علاقه را در خود احساس کردید و تصمیم گرفته بودید تا در مقطع دکتری ادامه تحصیل بدهید؟ قبل از طی کردن این مسیر آیا با کسی هم مشورت کردید؟

از حدود ترم چهارم مقطع کارشناسی، علاقه‌ام به ادامه تحصیل در سطح دکتری برایم خیلی جدی شد. همیشه نسبت به این رشته علاقه‌مند بودم و فرآیند تحقیق، تحلیل و یادگیری برایم بسیار جذاب بوده است. پیش از تصمیم‌گیری نهایی، با چند تن از اساتید و همچنین دوستانی که تجربه تحصیلات تکمیلی داشتند مشورت کردم و با توجه به شناختی که از توانایی‌ها و علایقم داشتند، این مسیر را مناسب من دانستند.

منابع و کتابهایی رو که برای هر درس استفاده می کردید رو لطفا بفرمایید ؟

برای دروس عمومی برنامه‌ی مطالعاتی مشخصی نداشتم و عمدتاً سوالات سال‌های گذشته را مرور کردم. اما برای دروس تخصصی از منابع زیر استفاده کردم:

• ترمودینامیک: کتاب مرجع Van Wylen و همچنین مطالب کانال سیالات پدیا (https://www.aparat.com/pechem)
• تحلیل اگزرژی: جزوه دانشگاه صنعتی امیرکبیر (فایل ضمیمه)
• سیاست‌گذاری انرژی: کتاب سیاست‌گذاری انرژی تألیف دکتر عباس ملکی و اوت‌لوک انرژی IEA
• برنامه‌ریزی ریاضی (تحقیق در عملیات): جزوه دانشگاه صنعتی شریف (ضمیمه) به همراه ویدئوهای آموزشی کانال
  https://www.youtube.com/@AndrewPaluch/courses و همین درس در سامانه MIT OCW
• تکنولوژی پینچ و اگزرژی: جزوه آموزشی وزارت نفت – پتروشیمی(ضمیمه)
• تحلیل سیستم‌های انرژی: جزوه دکتر صبوحی و مجموعه‌ای از پادکست‌های تخصصی حوزه انرژی

همچنین، برای تقویت پایه ریاضی و دروس کنکور ارشد برق که در روند یادگیری‌ام بسیار مؤثر بود، از منابع زیر نیز استفاده کرده‌ام:

• کلاس‌های دکتر حاجی‌میری
  https://www.youtube.com/@AliHajimiriChannel/courses
• کنترل خطی: کتاب اوگاتا  (+  ویدیوهای و منابع دکتر نوید عزیزان و دکتر بابک حسیبی)
• مرور سؤالات کنکورهای سال‌های گذشته، به‌ویژه در بخش ریاضی و کانال (https://www.youtube.com/@ProfessorLeonard/videos)

نحوه مطالعه و تست زدنتون برای هر کتاب به چه صورت بود و کتب تست رو چگونه انتخاب کردید؟

روش من در تست‌زنی این بود که به‌جای منابع مختلف، تمرکز اصلی‌ام را روی کنکورهای سال‌های گذشته قرار دهم؛ زیرا بهترین شاخص برای سنجش سبک و سطح سوالات همان آزمون‌های رسمی است. معمولاً هر آزمون را به‌صورت کامل حل می‌کردم و سپس مهم‌ترین نکات و اشتباهات را مرور می‌کردم.
با توجه به اینکه برخی سوالات سال‌های قبل ممکن است دارای ایراد یا پاسخ‌های نادقیق باشند، درگیر وسواس روی سوالات اشتباه نمی‌شدم و سعی کردم بیشتر روی درک مفاهیم و الگوهای رایج سوالات متمرکز بمانم. به همین دلیل کتاب تست جداگانه‌ای انتخاب نکردم و نیازی هم ندیدم.

آیا درس یا باکسی رو حذف کردید؟

خیر، هیچ بخشی را حذف نکردم. با توجه به تجربه آزمون‌های گذشته، همیشه احتمال طرح چند سؤال ساده در هر درس وجود دارد و حذف حتی یک درس می‌تواند این فرصت را از بین ببرد.

آیا کلاسی هم شرکت کردید؟ جزوه  هم می خواندید؟

خیر، برای آمادگی آزمون در هیچ کلاس حضوری یا آنلاین شرکت نکردم و از دوران بعد از دبیرستان تاکنون هیچ دوره آموزشی هزینه‌بر استفاده نکرده‌ام. منابع اصلی من شامل جزوه‌های رایگان موجود در تلگرام برای اکثر دروس بود. همچنین به دلیل داشتن سطح مناسب زبان، از دوره‌های معتبر و رایگان در پلتفرم‌های بین‌المللی مانند Coursera، edX و MIT OCW استفاده کردم که به نظرم نقش مهمی در تقویت درک مفهومی مطالب داشت.

زمان شروع به خواندن برای خودتان چه رتبه ای متصور شده بودید؟ 

با اینکه به‌دلیل شرایط تحصیلی‌ام امکان ورود مستقیم به دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری برایم فراهم بود، تصمیم گرفتم در کنکور شرکت کنم تا هم یک دوره مرور جدی روی دروس داشته باشم و هم اینکه احساس می‌کردم این مسیر عادلانه‌تر و معیار بهتری برای سنجش توانایی‌هاست. از همان ابتدا انتظار داشتم رتبه‌ی خوبی کسب کنم، هرچند هدف اصلی‌ام آمادگی علمی و ایجاد یک تصویر واقعی از سطح خودم بود.

برنامه درسی شما در این ایام چگونه بود و میانگین روزانه چند ساعت مطالعه می کردید؟

برنامه‌ی مطالعاتی من در این دوره کاملاً منظم و شبیه‌سازی‌شده با شرایط آزمون بود. هر روز صبح رأس همان ساعتی که آزمون اصلی برگزار می‌شود، یک آزمون کامل را به‌صورت زمان‌دار شروع می‌کردم. پس از اتمام آزمون و استراحت کوتاه، ناهار می‌خوردم و سپس بخش عمده‌ی بعدازظهر را به تحلیل و بررسی دقیق آزمون همان روز اختصاص می‌دادم. در ادامه‌ی روز نیز زمان مشخصی را برای مرور بخش‌هایی از دروس تخصصی که از قبل برنامه‌ریزی کرده بودم صرف می‌کردم. از کل دوره‌ی دو تا سه هفته‌ای که برای مطالعه داشتم، حدود ۳۰ درصد زمان صرف یافتن و انتخاب منابع مناسب شد و باقی زمان به آزمون‌زدن، تحلیل آزمون‌ها و مرور مباحث اختصاص داشت. میانگین مطالعه‌ی روزانه‌ام نیز در همین مدت حدود ۱۳ ساعت مفید بود.

آیا در آن ایام زمانهایی بود که از درس خواندن خسته شوید و راهکارتان چه بود؟  

قطعاً زمان‌هایی پیش می‌آمد که به‌دلیل فشار و فشردگی مطالعه احساس خستگی می‌کردم. تلاش می‌کردم این خستگی را با تغییر نوع فعالیت (مثلاً از تست‌زدن به تحلیل آزمون یا مرور نکات)، تنوع در برنامه‌ی روزانه و استفاده از تکنیک‌های مدیریت تمرکز مانند «پومودورو» کنترل کنم. علاوه بر این، دوره‌ی رایگان و بسیار مفید Learning How to Learn در Coursera برایم دید خوبی درباره چگونگی یادگیری مؤثر و مقابله با خستگی ایجاد کرد و آن را توصیه می‌کنم:

https://www.coursera.org/learn/learning-how-to-learn

استرس خود را در این دوران چگونه کنترل میکردید؟ 

به‌طور کلی فردی هستم که گاهی استرس را تجربه می‌کنم، اما تلاش می‌کنم آن را مدیریت کنم. در روزهای پایانی قبل از آزمون نیز اتفاقاً دچار مصدومیت شدیدی در پای راست شدم و تا سه روز قادر به راه رفتن نبودم و تا روز قبل از آزمون با واکر راه می رفتم. با این حال، این موضوع باعث شد بخش بیشتری از وقت خود را صرف مطالعه‌ی نهایی کنم و تمرکزم بیشتر شود.

در مجموع معتقدم که استرس زمانی افزایش می‌یابد که ذهن بدون برنامه رها شود؛ بنابراین داشتن یک برنامه‌ی دقیق و مشغول نگه‌داشتن ذهن با مطالعه‌ی هدفمند به من کمک می‌کرد آرام‌تر باشم. همچنین باور دارم که وجود دوستان و همراهان علمی بسیار تأثیرگذار است. نه از جهت رقابت چون در مسیر یادگیری رقابت معنایی ندارد بلکه از جهت همکاری، همفکری و ایجاد فضای حمایتی و به اشتراک گذاشتن منابع. همراهی با دوستانی که برای یک هدف مشترک تلاش می‌کنند، به من کمک زیادی در کنترل استرس کرد.

نقش برنامه ریزی را چقدر مهم می دانید؟

به نظر من برنامه‌ریزی نقشی کاملاً حیاتی در موفقیت دارد؛ حتی می‌توان گفت مهم‌ترین بخش مسیر است. چون بخش اصلی موفقیت از تلاش مستمر به‌دست می‌آید و استمرار بدون برنامه‌ریزی امکان‌پذیر نیست. هر فرد بهترین برنامه‌ریز برای خودش است، زیرا شرایط، توانایی‌ها و ریتم یادگیری هر شخص متفاوت است. در دوره‌ی Learning How to Learn نیز به اهمیت این موضوع اشاره می‌شود.

روش شخصی من این بود که ابتدا سه افق زمانی تعریف می‌کردم:

• افق بلندمدت (مثلاً تا روز آزمون)
• افق میان‌مدت (یک هفته)
• افق کوتاه‌مدت (روزانه)

سپس تمام کارها و سرفصل‌ها را روی کاغذ می‌نوشتم و برای هر مورد یک زمان مشخص اختصاص می‌دادم. مثلاً می‌نوشتم: «صبح شنبه: مطالعه‌ی برنامه‌ریزی ریاضی». در کنار آن یک هدف کمی نیز تعیین می‌کردم، مثل مطالعه‌ی ۳۰٪ از جزوه. این نوع برنامه‌ریزی باعث می‌شود مسیر روشن، قابل پیگیری و بدون استرس باشد و فرد بداند هر روز دقیقاً باید چه کاری انجام دهد.

درس خواندن و تست زدن و امتحانات دانشگاه را چگونه مدیریت کردید؟

در مدیریت درس خواندن، حل تمرین و امتحانات دانشگاه، همیشه تلاش کرده‌ام یادگیری را به‌صورت فرآیندی مستمر دنبال کنم، نه یک فعالیت فشرده در روزهای نزدیک امتحان. شاید روش من با برخی سبک‌های متداول متفاوت باشد، اما برای من بسیار مؤثر بوده است. یک اصل مهم در دوران تحصیل این بود که تا زمانی که مفهوم را در کلاس کاملاً متوجه نمی‌شدم، از کلاس خارج نمی‌شدم. این رویکرد باعث می‌شد بخش عمده‌ای از یادگیری در همان زمان کلاس اتفاق بیفتد و فشار دوران امتحانات کمتر شود. در زمان امتحانات نیز تلاش می‌کردم امتحان را معیاری برای یادگیری بلندمدت ببینم، نه اتکای صرف به حافظه کوتاه‌مدت. به همین دلیل به جای حفظ کردن مطالب در روزهای پایانی، فهم عمیق مفاهیم در طول ترم برایم اهمیت بیشتری داشت. در دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد، جز برای آمادگی کنکورها، تست‌زنی انجام نمی‌دادم؛ اما در طول ترم سوالات و تمرین‌های زیادی حل می‌کردم. این روش کمک کرد که هم عمق یادگیری بیشتری داشته باشم و هم امتحانات دانشگاه را با تسلط و بدون استرس زیاد مدیریت کنم.

در صورتی که رتبه دلخواهتان رو کسب نمیکردید و امکان رفتن به دانشگاه مد نظرتون را نداشتید آیا باز انتخاب رشته میکردید ؟

در کنکور دکتری فقط نیمی از مسیر به رتبه مربوط می‌شود و نیم دیگر به مصاحبه و ارزیابی علمی بستگی دارد. هیچ تضمینی وجود ندارد که حتی با رتبه‌ی خوب بتوان در دانشگاه دلخواه پذیرفته شد. نمونه‌اش رتبه‌ی ۶ سال ۱۴۰۲ است که علی‌رغم رتبه عالی، در هیچ دانشگاهی پذیرفته نشد، اما سال بعد با مطالعه‌ی بهتر منابع، رتبه ۱ را کسب کرد و در دانشگاه صنعتی شریف پذیرفته شد.

بنابراین اگر رتبه‌ی دلخواهم را کسب نمی‌کردم، باز هم انتخاب رشته می‌کردم؛ چون در فرآیند دکتری، علاوه بر رتبه، عوامل دیگری مانند رزومه، مصاحبه، مقالات علمی، سوابق پژوهشی و تناسب موضوع تحقیق نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. مهم‌تر از رتبه، تلاش مستمر در مسیر علمی و ساختن سابقه‌ای است که در مصاحبه بتواند توانایی‌های واقعی فرد را نشان دهد.

اگر قبول نمی شدید آیا باز هم در این کنکور شرکت می کردید؟

نمی دانم. واقعیت این است که از قبل درباره این حالت فکر نکرده بودم. اگر پذیرفته نمی‌شدم، ابتدا اهدافم را بازنگری می‌کردم و سپس تصمیم می‌گرفتم که آیا شرکت دوباره در آزمون منطقی است یا باید مسیر دیگری را دنبال کنم. 

به نظر خودتان عوامل موفقیتتان چه مواردی هستند؟

از نگاه من، موفقیت حاصل مجموعه‌ای از عوامل است نه یک عامل مشخص. البته خودم این نتیجه را یک دستاورد نمی‌دانم، اما اگر کسب یک رتبه‌ی قابل قبول را موفقیت در نظر بگیریم، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار برای من عبارت بودند از:

۱. تجربه‌ی تدریس و دستیار آموزشی بودن
دستیار آموزشی بودن در بسیاری از دروس کارشناسی و کارشناسی ارشد نقش بسیار مهمی در تقویت پایه‌ی علمی من داشت. روش فاینمن نیز دقیقاً بر همین نکته تأکید دارد که اگر واقعاً چیزی را بفهمید، می‌توانید آن را تدریس کنید.
به یاد دارم در اولین ترمی که دستیار آموزشی بودم، با اینکه نمره ۱۹.۷۵ گرفته بودم، آزمایشگاه درس را با ۲۰ گذرانده بودم، سه کتاب اصلی درس را مطالعه کرده بودم و حتی کلاس‌های اساتید مطرح جهان را دیده بودم، استاد درس از من خواست هر هفته یک جمع‌بندی ۱۵ دقیقه‌ای ارائه دهم. همان‌جا متوجه شدم چقدر نمی‌دانم، زیرا هیچ‌گاه از زاویه دید استاد به درس نگاه نکرده بودم. این تجربه برایم بسیار سازنده بود و تلاش کردم مرتب این تجربه را تکرار کنم.

۲. استفاده از دوره‌ها و منابع آموزشی آنلاین
گذراندن دوره‌های آنلاین معتبر در پلتفرم‌هایی مانند Coursera، edX  و MIT OCW دید عمیق‌تری نسبت به مفاهیم اصلی به من داد. همچنین سعی کردم همه‌ی منابع اصلی را به زبان انگلیسی مطالعه کنم. برای هر درس اگر پروژه نداشت خودم یک پروژه‌ی کوچک تعریف می‌کردم، چون این کار تاثیر فوق‌العاده‌ای در تفهیم مطالب دارد.

۳. مرور هدفمند برای کنکور
مطالعه‌ی من برای کنکور کوتاه‌مدت بود، اما کاملاً هدفمند. تمرکزم بر تحلیل سوالات و درک ساختار مفهومی آزمون بود نه حفظ کردن مباحث. این روش موجب شد جایگاه مناسبی از نظر درک مطالب داشته باشم.

۴. انگیزه، تلاش فردی و استمرار
به باور من، انگیزه و تلاش فردی رکن اصلی هر موفقیت تحصیلی است. وجود الگوی مناسب نیز نقش خیلی مهمی دارد. اخیراً در یکی از سخنرانی‌های شخصی که او را الگوی علمی و شخصیتی خود قرار داده‌ام، بار دیگر اهمیت تلاش مستمر برایم پررنگ شد؛ اینکه موفقیت حاصل جهش‌های ناگهانی نیست، بلکه نتیجه‌ی قدم‌های کوچک و پایدار است و علاوه بر هوش و استعداد، این پشتکار است که تفاوت‌های نهایی را رغم می‌زند.

در مجموع، ترکیب این عوامل در کنار علاقه شخصی به یادگیری و پرسشگری به من کمک کرد تا بتوانم نتیجه‌ی قابل قبولی کسب کنم.

چه توصیه ای به داوطلبان امسال آزمون دکتری دارید؟

توصیه‌ی من به داوطلبان آزمون دکتری این است که در مرحله‌ی اول از منابع خوب استفاده کنند و حتماً سوالات سال‌های گذشته را مرور و تحلیل نمایند؛ زیرا بهترین شناخت از سبک آزمون را همین سوالات می‌دهند.

نکته‌ی مهم دیگر مدیریت استرس است. استرس معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که ذهن بیکار می‌ماند. اگر ذهن با مطالعه، برنامه‌ریزی و تمرین مشغول باشد، احتمال بروز استرس به‌مراتب کمتر می‌شود.

اگر پایه‌ی علمی شما مناسب باشد و در دوران کارشناسی یا ارشد یادداشت‌ها و خلاصه‌هایی تهیه کرده‌باشید، معمولاً یک تا دو هفته مطالعه‌ی فشرده برای جمع‌بندی کافی است. اما اگر نیاز به یادگیری مفاهیم جدید دارید—مثلاً درسی را در دانشگاه نگذرانده‌اید یا آشنایی کافی با آن ندارید پیشنهاد می‌کنم از کلاس‌ها و دوره‌های آنلاین رایگان مانند  Coursera، edX  و  MIT OCW  استفاده کنید که کیفیت بسیار خوبی دارند و می‌توانند جای خالی آن درس را پر کنند.

در نهایت، این مسیر ترکیبی از برنامه‌ریزی، منابع خوب، آرامش ذهن و تلاش مستمر است. اگر این چهار مورد را کنار هم بگذارید، نتیجه مطلوب دور از دسترس نخواهد بود.