- ۱۵ مرداد ۱۳۹۲
- يک نظر
- 5,844 بار
- – پ +
- رتبه بندی دانشگاه ها
جایگاه دانشگاه های کشور در حوزه ی فنی – مهندسی در نظام های رتبه بندی بین المللی
سالانه بیش از 10 نظام رتبه بندی با معیارهای متفاوت به رتبه بندی دانشگاه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی سراسر جهان و مناطق مختلف می پردازند . رتبه بندی کلی موسسات آموزشی و پژوهشی به اوایل دهه ی اول قرن بیست و یکم باز می گردد , اما در سال های اخیر توجه به سمت رتبه بندی های موضوعی بیشتر شده و هر کدام از این نظام ها در صدد هستند تا موسسات آموزشی و پژوهشی را بر اساس موضوعات خاص طبقه بندی کنند . اما همه ی این رتبه بندی ها مورد پذیرش اقشار مختلف جوامع علمی و نهاد آموزشی و پژوهشی نیستند و تنها تعدادی از آنها توفیق یافته اند تا دانشگاه های بزرگ و مهم به آنها توجه نشان دهند .
با افزایش انتشارات علمی و پژوهشی در ایران , دانشگاه های کشور نیز در سال های اخیر توانسته اند در فهرست دانشگاه ها و موسسات آموزشی معتبر حضور پیدا کنند . دانشگاه های تهران , صنعتی شریف , تربیت مدرس , صنعتی امیرکبیر , علم و. صنعت و علوم پزشکی تهران از جمله مهم ترین دانشگاه های ایرانی هستند که نام آنها در فهرست برخی از نظام ها دیده می شود. یکی از مهم ترین حوزه هایی که در ارتقا رتبه ی کلی دانشگاه های کشور موثر بوده است , حوزه ی علوم فنی مهندسی است . از این رو , در ادامه نگاهی به رتبه های کسب شده توسط دانشگاه های کشور در حوزه ی علوم فنی مهندسی در مهم ترین نظام های معتبر بین المللی خواهیم داشت .
نظام رتبه بندی کیواس یکی از نظام های پراستناد رتبه بندی دانشگاه ها به شمار می آید که نهاد های آموزشی و پژوهشی را به هدف آگاهی بیشتر دانشجویان از جایگاه های دانشگاه هایی که برای تحصیل انتخاب می کنند از سال 2004 رتبه بندی می کند . از این رو , اشتهار علمی و آکادمیک دانشگاه ها و اعضای هیئت علمی , بازار کار میزان استنادها به انتشارات علمی , شاخص اچ و نظرات گروه های مختلف در رابطه با نهادهای آموزشی و پژوهشی ازمهم ترین معیارهای این نظام برای رتبه بندی 200 دانشگاه برتر دنیا در پنج موضوع کلی در حوزه ی علوم فنی- مهندسی و فناوری است .
در ویرایش سال 2012 این نظام , در حوزه ی علوم فنی – مهندسی و فناوری تنها دو دانشگاه برتر ایرانی هستند که نام آنها در فهرست 200 دانشگاه برتر دنیا وارد شده که نام دانشگاه تهران بالاتر از دانشگاه صنعتی شریف است . در این نظام رتبه بندی , دانشگاه تهران با کسب رتبه ی 272 جهانی و دانشگاه صنعتی شریف با کسب رتبه ی 280 جهانی توانسته اند جایگاه خود را در فهرست دانشگاه های برتر دنیا تثبیت کنند . در رتبه بندی موضوعی کیو اس نیز دانشگاه های تهران و صنعتی شریف با کسب رتبه ی 151-200 در موضوع مهندسی عمران و سازه در فهرست 200 دانشگاه برتر این حوزه موضوعی قرار داده شده اند . شایان ذکر است رتبه ی کلی دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف در ویرایش 2012 این نظام رتبه بندی نیز با رتبه ی 551-600 بالاتر از دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ی +600 قرار گرفته است .
نظام رتبه بندی شانگهای نیز یکی دیگر از نظام های معتبر بین المللی برای رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات آموزشی و پژوهشی است که از سال 2003 راه اندازی شده است . تعداد محققان پراستناد , تعداد انتشارات علمی و تعداد مقالات چاپ شده در مجلات برتر دنیا و میزان بودجه و منابع مالی از مهم ترین معیارهای نظام رتبه بندی شانگهای برای رتبه بندی 200 دانشگاه برتر دنیا در موضوعات مختلف است . در رتبه بندی کلی این نظام دانشگاه تهران تنها دانشگاه ایرانی است که در فهرست 500 دانشگاه برتر دنیا قرار دارد . دانشگاه تهران در سال های 2009 تا 2012 توانسته است به ترتیب رتبه های 402-501 , 401-500 , 301-400 و 301-400 را کسب کند . در آخرین ویرایش این رتبه بندی درسال 2012 و در حوزه ی موضوعی علوم رایانه دانشگاه های صنعتی شریف , امیرکبیر و تهران توانسته اند به ترتیب رتبه های 101-150 , 151-200 و 151-200 را به خود اختصاص دهند . دانشگاه استنفورد و دانشگاه ام آی تی در رتبه های اول و دوم در این فهرست قرار دارند .
رتبه بندی یورپ نیز یک نظام نوظهور برای رتبه بندی دانشگاه هاست که توسط کشور ترکیه منتشر و به روز می شود .تاکید عمده ی این نظام بر میزان تولیدات علمی و استنادها , نشریات علمی و همکاری علمی است که از پایگاه وب آو ساینس اخذ می شوند . در ویرایش اخیر این نظام رتبه بندی در سال 2012-2013 نام 15 دانشگاه ایرانی در فهرست 1000 دانشگاه برتر دنیا در حوزه ی علوم فنی – مهندسی , رایانه و فناوری به چشم می خورد که نام دانشگاه تهران بازهم بالاتر از همه است . رتبه های بین المللی 10 دانشگاه برتر کشور از این 15 دانشگاه در جدول زیر آمده است .
10 دانشگاه برتر ایران در حوزه ی فنی – مهندسی , رایانه و فناوری در نظام رتبه بندی یورپ ترکیه
دانشگاه / موسسه |
رتبه ملی موضوعی |
رتبه بین المللی موضوعی |
رتبه کلی بین المللی |
دانشگاه تهران |
1 |
94 |
170 |
دانشگاه صنعتی شریف |
2 |
103 |
498 |
دانشگاه آزاد اسلامی |
3 |
105 |
226 |
دانشگاه علم و صنعت |
4 |
178 |
911 |
دانشگاه تربیت مدرس |
5 |
254 |
516 |
دانشگاه صنعتی اصفهان |
6 |
277 |
700 |
دانشگاه شیراز |
7 |
379 |
676 |
دانشگاه خواجه نصیرطوسی |
8 |
460 |
1192 |
دانشگاه تبریز |
9 |
519 |
937 |
دانشگاه فردوسی مشهد |
10 |
532 |
1003 |
نظام رتبه بندی تایوان نیز از دیگر نظام های نوظهور بین المللی است که به معرفی 300 دانشگاه برتر دنیا در شش حوزه ی موضوعی می پردازد . بهره وری پژوهشی , تاثیر پژوهشی و کیفیت پژوهش دانشگاه ها و موسسات سه شاخص کلی هستند که این نظام با استفاده از آنها دانشگاه ها و موسسات را رتبه بندی می کند . در حوزه ی فنی – مهندسی آخرین ویرایش نظام رتبه بندی ملی تایوان نام چهار دانشگاه ایرانی به چشم می خورد . باز هم دانشگاه تهران با کسب مجموعا 19.65 توانسته است ؛ رتبه ی اول ملی و رتبه ی 123 بین المللی را بدست آورد . پس از دانشگاه تهران , دانشگاه های صنعتی امیرکبیر , صنعتی شریف و علم و صنعت به ترتیب توانسته اند رتبه های بعدی ملی ذو 129 , 148 و 201 بین المللی در حوزه ی فنی – مهندسی را کسب کنند . شایان ذکر است , دانشگاه ام آی تی و دانشگاه کالیفرنیا – برکلی رتبه های اول و دوم در این فهرست 300 رتبه ای هستند . در رتبه بندی موضوعی جزیی تر این نظام , دانشگاه تهران در موضعات علوم رایانه , مهندسی برق , مهندسی مکانیک , مهندسی شیمی و مهندسی عمران در جایگاه نخست کشور و جلوتر از دیگران قرار دارد. اما در موضوع علوم مواد دانشگاه شریف , در جایگاه اول و دانشگاه تهران در رتبه ی دوم قرار دارد .
رتبه بندی ESI وابسته به وب آو ساینس (Web Of Science ) یکی دیگر از نظام های رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات آموزشی و پژوهشی است که به رتبه بندی مهم ترن و تاثیرگذارترین موسسات در 22 حوزه ی موضوعی می پردازد . بنابراین دانشگاه هایی که عملکرد پژوهشی و تولیدات علمی آنها ضعیف است در این رتبه بندی طبقه بندی نخواهد شد .سه شاخصی که ESI برای رتبه بندی دانشگاه ها از آن استفاده می کند , میزان مقالات , میزان استنادها , و سرانه ی استناد به هر مقاله در 10 سال اخیر در پایگاه وب آو ساینس است . در حوزه ی فنی – مهندسی این نظام نیز دانشگاه تهران در صدر دانشگاه های ایران قرار گرفته و توانسته است بیشترین استناد و بیشترین میزان سرانه استناد به هر مقاله را به خود اختصاص دهد . در حوزه ی علوم مواد دانشگاه صنعتی شریف با کسب بیشترین تعداد استناد و بیشترین میزان سرانه ی استناد در جایگاه اول و دانشگاه تهران در جایگاه دوم ملی قرار دارند . در جدول زیر جزییات بیشتری از عملکرد دانشگاه های کشور ارائه خواهد شد . جدول زیر اطلاعات آن دسته از دانشگاه هایی را پوشش می دهد که در ده سال اخیر بیش از 500 مقاله در پایگاه مذکور منتشر کرده باشند .
رتبه بندی دانشگاه های کشور در حوزه ی فنی – مهندسی در نظام ESI
دانشگاه/موسسه |
علوم فنی – مهندسی |
علوم مواد |
||||||
تعداد مقالات |
تعداد استنادها |
سرانه استناد |
رتبه جهانی (از1271) |
تعداد مقالات |
تعداد استناد ها |
سرانه استناد |
رتبه جهانی(از 717) |
|
دانشگاه تهران |
2495 |
11652 |
4.67 |
136 |
1107 |
5662 |
5.11 |
268 |
دانشگاه امیرکبیر |
2494 |
9737 |
3.90 |
171 |
1037 |
4330 |
4.18 |
335 |
دانشگاه صنعتی شریف |
2671 |
9016 |
3.38 |
191 |
1127 |
7224 |
6.41 |
207 |
دانشگاه علم و صنعت |
2157 |
7367 |
3.42 |
243 |
699 |
2761 |
3.95 |
495 |
دانشگاه آزاد اسلامی |
2563 |
7021 |
2.74 |
254 |
1093 |
3544 |
3.24 |
395 |
دانشگاه تربیت مدرس |
1237 |
5062 |
4.09 |
364 |
557 |
2540 |
4.56 |
531 |
دانشگاه شیراز |
928 |
4078 |
4.39 |
456 |
— |
— |
— |
— |
دانشگاه صنعتی اصفهان |
847 |
3633 |
4.29 |
504 |
846 |
3957 |
4.68 |
365 |
دانشگاه فردوسی مشهد |
628 |
1746 |
2.78 |
901 |
— |
— |
— |
— |
چرادانشگاه های مربوط به رشته های تجربی رتبه بندی (به روزتر)نداشت؟