تحلیل آزمون کارشناسی ارشد سال 95 مشاوره

آمار و روش تحقیق

تفاوت فاحش سؤالات درس آمار و روش تحقیق کنکور کارشناسی ارشد امسال نسبت به سال گذشته، تغییر وزن سؤالات دو درس آمار و روش تحقیق است. طی چند سال گذشته نسبت این دو درس 12 (روش تحقیق) به 8 (آمار) بوده که امسال این نسبت برعکس شده و 12 سؤال آمار در مقابل 8 سؤال روش تحقیق بوده است. که به نظر می رسد این تغییر موجب شوکه شدن داوطلبان شده باشد. چون اکثر داوطلبان به خاطر ضعف در درس آمار، سعی می‌کنند تا بیشتر وقت و انرژی خود را روی درس روش تحقیق متمرکز کنند تا بتوانند درصد بالایی را در این درس کسب نمایند. در بخش سؤالات آمار، محاسبات بیشتری خواسته شده و سؤالات بسیار مفهومی طرح شده است. به نظر می رسد سطح سؤالات آمار مانند سطح سؤالات آمار مقطع دکتری که طی چند سال اخیر بسیار بالا رفته و در حد مباحث مطرح شده در دوره کارشناسی ارشد دانشگاه ها نیست، این اتفاق برای مقطع کارشناسی ارشد هم در شرف وقوع است و داوطلبان باید مطالعه جنبی بیشتری را در کنار کتاب اصلی مؤسسه داشته باشند. در بخش سؤالات روش تحقیق نیز سؤالات مفهومی تر شده و از مباحث گوناگون طراحی شده است. بر خلاف دوسال گذشته که از بین 12 سؤال روش تحقیق حدود نیمی از سؤالات از مبحث روش کیفی مطرح شده بود، امسال تنوع در سؤالات روش تحقیق بیشتر بود. به جز مبحث روش آزمایشی که در کنکور امسال دو سؤال از این فصل مطرح شده که این نکته نشان دهنده اهمیت درک و مطالعه عمیق این فصل توسط داوطلبان می باشد. در پایان نکته مهم و اساسی که در مورد درس آمار و روش تحقیق باید به آن اشاره کرد این است که به علت تعدد و تنوع منابع مربوط به این درس، هرساله شاهد مطرح شدن سؤالات متنوعی از سوی طراحان در کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری هستیم.

آموزش و پرورش کودکان استثنایی

سؤالات آموزش و پرورش کودکان استثنایی کنکور 95 کمی دشوارتر از سال های گذشته بود. به نظر می آمد که برخی از سؤالات از کتاب های متفرقه طرح شده بود که با اعتراض داوطلبان همراه بود اما از20 سؤال طراحی شده در این درس 6 سؤال به راحتی قابل پاسخ بودند و به احتمال زیاد اکثر داوطلبان به این سؤالات پاسخ صحیح داده اند. لازم به ذکر است که 6 سؤال از20 سؤال طراحی شده شبیه سؤالات ارائه شده در آزمون های آزمایشی مدرسان بود و می توان گفت که افرادی که در آزمون های مدرسان شرکت کردند به راحتی می توانستند درصد بالای70 در این درس کسب کنند. 5 سؤال نیز کمی سخت و مفهومی طراحی شده بودند که لازمه ی پاسخ دادن به آن ها مطالعه ی جامع منابع این درس بود. در کل به داوطلبان عزیز توصیه می شود تا با مطالعه ی دقیق این درس تسلط خود را تا سطح قابل قبولی افزایش داده تا بتوانند رتبه ی خوبی را کسب نمایند.

روان‌شناسی رشد

سؤالات آزمون 95 نسبت به سال 94 دشوارتر شده بود. منبع طراحی سؤال از کتاب روان‌شناسی ژنتیک منصور (جلد 1 و 2) به کتاب روان‌شناسی رشد لورابرگ به ویژه جلد 2 و منبع نظریه‌های روان‌شناسی رشد کرین تغییر یافته بود. سؤالات اغلب از متن کتاب لورا برگ مطرح شده بود. از مباحثی با عنوان هویت شغلی نظریه هالند و نظریه ایمان و معنویت و مراحل دینداری فاولر سؤال آمده بود که فقط در کتاب روانشناسی رشد لورا برگ به آن‌ها اشاره شده بود. تعداد سؤالات مفهومی هر دو آزمون به یک اندازه بوده است. سؤالات سال 95 بیشتر حالت آسیب شناسی تحولی داشته و مواردی مانند علت شناسی اختلال‌های روانی دوران کودکی و نوجوانی را هم مطرح کرده بود که در سایر آزمون‌ها کم سابقه بوده است.

روانشناسی تربیتی

سؤالات درس روانشناسی تربیتی سال 95 نسبت به سال 94 از سطح دشواری بالاتری برخوردار بوده است. آزمون سال 94 دارای 10 سؤال حفظی و 10 سؤال مفهومی و سال 95 دارای 11 سؤال حفظی و 9 سؤال مفهومی بود. در این دو آزمون بودجه‌بندی سؤالات متفاوت بوده است. به طوری که در سال 95 از مباحثی مانند راهبردهای یادگیری و مطالعه (شناخت و فراشناخت) و آموزش معلم محور سؤالی مطرح نشده بود در صورتی که در سال 94 از هر کدام از این مباحث 2 سؤال به میان آمده بود. همچنین از مباحثی مانند طراحی آموزشی، تنوع اجتماعی ـ فرهنگی و انگیزش در یادگیری سؤالی مطرح نشده بود در حالی که در سال 95 طراحان چند سؤال را به این مباحث اختصاص داده بودند. همچنین بیشتر سؤالات سال 95 از کتاب‌های روانشناسی پرورشی نوین دکتر سیف و روانشناسی تربیتی دکتر اسماعیل بیابانگرد طرح شده بود.

روانشناسی شخصیت

درس نظریه های شخصیت همان ریتم و روال سال های گذشته را داشت. منابع اصلی این درس را پوشش می‌داد و از سطح دشواری خوبی برخوردار بود. همواره در خواندن نظریه های شخصیت رویکرد صحیح تر این است که هر نظریه را در ذهن خود مدل سازی کنید. در این صورت خواهید توانست تمایز آنها را به خوبی و با صراحت بیشتری مشخص کنید. بیشتر سؤالات این درس حول محور مفاهیم اصلی هر نظریه قرار گرفته است. اگر تنها دو کتاب فیست و شولتز را مطالعه کرده باشید به جز سؤال 245 در پاسخ دادن به سایر سؤالات مشکلی نخواهید داشت. بطور کلی از آنجا که ماهیت این درس بسیار جذاب است و منابع آن مشخص است اصولا داوطلبان در این درس مشکلات زیادی ندارند. در کل به نظر می‌رسد سطح دشواری سؤالات شخصیت امسال از سال گذشته کمتر بوده و ابهامی که در طراحی بسیاری از دروس وجود دارد، در این درس به چشم نمی‌خورد.

روان‌شناسی عمومی

برخلاف آزمون سال 94 در آزمون سال 95 سهم سؤال‌های بخش احساس (به ویژه حس شنوایی) و مبحث یادگیری و تفکر و زبان نسبت به مبحث روان‌شناسی اعصاب (سیستم عصبی) بیشتر شده بود. با این حال در کل سطح دشواری هر دو آزمون خیلی نزدیک به هم بود ولی به نظر می‌رسد سؤال‌های سال 94 کمی دشوارتر بوده است. سؤالات سال 95 نیز اغلب حفظی بودند و البته پاسخ گویی به این سؤالات نیازمند مطالعه دقیق متن کتاب‌های هیلگارد و سانتراک بوده است. احتمالاً مباحث احساس و ادراک و مبحث زبان و تفکر جزو مباحثی باشند که در سال‌های آینده سؤال‌های بیشتری از آن‌ها مطرح خواهد شد زیرا گرایش روان شناسی بیشتر به سمت حوزه شناختی است و احتمالاً طراحان هم متأثر از این دیدگاه‌‍‌ها هستند. خواندن منابع بیشتر در حوزه روان‌شناسی یادگیری از نویسندگان اصلی این کتاب‌ها در ایران و کتاب‌های روان شناسی شناختی به عملکرد بهتر در این درس کمک خواهد کرد.

روانشناسی کودکان استثنایی

سؤالات روانشناسی کودکان استثنایی کنکور 95 کمی ساده تر از سال های گذشته بود. از 20 سؤال طراحی شده در این درس 10 سؤال به راحتی قابل پاسخ بودند و به احتمال زیاد اکثر داوطلبان به این 10 سؤال پاسخ صحیح داده اند. لازم به ذکر است که 7 سؤال از20 سؤال طراحی شده شبیه سؤالات ارائه شده در آزمون های آزمایشی مدرسان بود و می توان گفت که افرادی که در آزمون های مدرسان شرکت کردند به راحتی می توانستند درصد بالای70 در این درس کسب کنند.3 سؤال مابقی نیز کمی سخت و مفهومی طراحی شده بودند که لازمه ی پاسخ دادن به آن ها مطالعه ی جامع منابع این درس بود. در کل به داوطلبان عزیز توصیه می شود تا با مطالعه ی دقیق این درس تسلط خود را تا سطح قابل قبولی افزایش داده تا بتوانند رتبه ی خوبی را کسب نمایند.

روش ها و فنون راهنمایی در مشاوره

درس روش‌ها و فنون راهنمایی در مشاوره همچون سال گذشته درجه دشواری بالایی داشت. در کل ماهیت درس فنون به صورتی است که طراح سؤال از سؤالات استنباطی و کاربردی زیادی در آن استفاده می‌کند. به همین دلیل معمولاً نمی‌توان با اطمینان خاطر بسیار زیادی سایر گزینه‌ها را رد کرد. زیرا برای پاسخگویی صحیح فرد نیاز دارد تا علاوه بر داشتن دانش کافی در زمینۀ مورد سؤال از قوه تحلیل خوبی برخوردار بوده و حتی گاهی بتواند استدلال خاص پنهان در نظر طراح سؤال را تشخیص دهد. همچنین از آنجا که یک منبع جامع و مکفی برای این درس وجود ندارد (مثلاً آنطور که در درس شخصیت یا نظریه‌های درمان به منابع جامع ترجمه شدۀ خوبی همچون کتاب های فیست و شولتز و کوری و شارف و پروچسکا دسترسی داریم)، بنابراین داوطلب باید منابع اندک و پراکنده ای را که وجود دارد عمیق و مفهومی بخواند تا بتواند به سؤالات بیشتری صحیح جواب دهد. در کل چنانچه شما توانسته باشید70 درصد سؤالات را صحیح جواب داده باشید، این خبر خوبی است و جزو امتیازهای بالای این درس قرار خواهید گرفت. در کل در نظر داشته باشید که در چهار سال گذشته طراحان سؤال به طور متوسط در 40 درصد سؤالات از مثال ها و موارد کاربردی فنون و مهارت ها استفاده کرده‌اند، بنابراین چنانچه شما متقاضی شرکت در این آزمون هستید، خود را برای اینگونه سؤالات آماده کنید.

زبان تخصصی

باید گفت که سؤالات زبان تخصصی رشته ی روانشناسی 2 کنکور 95 کمی متفاوت تر از سال های گذشته بوده است. در کنکور امسال 3 متن تقریباً سخت آورده شده بود که نیاز به گستره ی واژگان بالایی داشت. از نظر کوتاهی متن ها می توان گفت با اینکه متن-ها تقریباً کوتاه بودند اما داوطلب می بایست زمان زیادی را برای درک مطالبی که داخل متن آورده شده بود صرف می کرد. به طور میانگین مدت زمانی که داوطلبین می بایست بر روی سؤالات زبان تخصصی بگذارند حدود 15 دقیقه می باشد که با توجه به سنگینی سؤالات امسال این عدد به 18 الی20 دقیقه هم می رسد. در کل به دانشجویان عزیز توصیه می کنم که سؤالات زبان تخصصی را جدی گرفته و با افزایش دایره ی واژگان خود به خصوص در زمینه ی متون اصلی تخصصی تسلط خود را در این بخش افزایش داده تا بتوانند رتبه ی خوبی را کسب کنند.
لازم به ذکر است متأسفانه امسال نیز سازمان سنجش برای سؤال 1، دو گزینه ی صحیح انتخاب کرده است.

سنجش و اندازه گیری در تعلیم و تربیت

سؤالات کنکور سال 95 تقریباً دشوارتر از سال 94 بوده است. علاوه بر مطالعه منبع اصلی این درس که کتاب دکتر سیف بوده است، کتاب‌های سنجش و اندازه گیری مرحوم دکتر هومن، کتاب اصول روانسنجی دکتر دلاور می‌توانست به پاسخ گویی بهتر سؤالات کمک کند. سؤالات بیشتر مفهومی بود. مبحث روایی، پایایی، انواع ضرایب پایایی، ارتباط ضرایب با پایایی با ویژگی‌های سؤال‌ها مثل درجه دشواری و درجه دقت همچنان در میان سایر از اهمیت بالایی برخوردار هستند. توصیه می‌شود داوطلبان سال‌های آینده حتماً بعد از مطالعه مطالب هر بخش تعداد زیادی مساله روانسنجی از کتاب‌های مختلف حل کنند تا یادگیری، مفهومی شود و شیوه حل مساله را یاد بگیرند. در بسیاری از موارد داوطلب فرمول سؤال را به خاطر دارد اما بی‌دقتی ناشی از عدم حل مساله‌های مشابه باعث می‌شود نتواند به سؤالات پاسخ‌ دهد. در پایان قابل ذکر است که در سؤال‌های امسال بیشترین تاکید بر روی بحث روایی و پایایی بود و بیشتر سؤالات 95 از کتاب‌های سنجش و اندازه‌گیری سیف ـ سنجش و اندازه‌گیری دکتر هومن بوده است.

کاربرد آزمون های روانی در مشاوره

درس کاربرد آزمون های روانی در مشاوره در سال های گذشته از روال منطقی تر و کیفیت بهتری برخوردار شده است. حتی تقسیم-بندی سؤالات به این صورت که 8 سؤال از مباحث هوش، 8 سؤال از شخصیت و 4 سؤال از کلیات و مباحث آماری طراحی شده بود نیز قابل توجه است. تعداد سؤالات مفهومی کمتر از سؤالات حفظی بود و این نیز نکته مثبت و منطقی ای در مورد این درس به شمار می-رود. زیرا ماهیتا به شناخت و به یادسپاری ویژگی ها و دسته-بندی ها اختصاص دارد. برخی از سؤالات به زمینه های نظریه ای خود ربط آشکاری دارند و این نشان می دهد شما باید مبانی نظری آزمون ها را نیز بخوبی بدانید. لازم است تقسیم بندی آزمون ها و خرده مقیاس های آن ها را به خوبی به یاد داشته باشید. سؤالات امسال در حد دشواری سال گذشته بودند و اگر شما به 70 درصد آن ها پاسخ دهید، امتیاز خوبی محسوب می شود.

مبانی مشاوره و راهنمایی

درس مبانی مشاوره امسال هم مانند سال گذشته بیشتر سهم موضوعی آزمون (50 تا 80 درصد) به موضوعات شغلی – تحصیلی و مبانی انواع مشاوره مانند گروهی، خانواده، ازدواج و غیره اختصاص داشت. چنانچه در مورد درس فنون مشاوره نیز گفتیم یک کتاب جامع و کامل در مطالعه این درس وجود ندارد. بنابراین داوطلب باید منابع مورد مطالعه را با شیوه تحلیلی به یاد بسپرد تا بتواند به سؤالات بیشتری پاسخ دهد. درس مبانی امسال بطور کلی سطح دشواری بالایی داشت، حتی با اینکه اکثر سؤالات به شیوه حفظی بودند و نه مفهومی. مشکلی که همواره در اینگونه درسها وجود دارد این است که ممکن است طراح سؤال یک مفهوم را به صورتی به کارببرد که ترجمه جدیدی از آن باشد و به همین دلیل داوطلبان آن را به درستی متوجه نشوند و یا به یاد نیاورند. در این موارد بهتر است معادل انگلیسی مفاهیم در مقابل آن ها نوشته شود. دقت داشته باشید که هر سال تعدادی از سؤالات به مباحث شغلی اختصاص دارند، بنابراین چنانچه متقاضی شرکت در این رشته هستید، بخشی از منابع شغلی را مطالعه کنید. همچنین امسال 3 سؤال از مباحث جدید در مشاوره مانند سازه‌گرایی مطرح شده بودند. این مباحث را نیز فراموش نکنید.

نظریه های مشاوره و روان درمانی

درس نظریه های مشاوره و روان درمانی نیز امسال به خوبی طراحی شده بودند. بیشترین نظریه هایی که سوالات از انها طرح شده بودند، عبارتند از نظریه های انسانگرایی راجرز و مزلو، وجودگرایی و گشتالت. در سال گذشته نیز حدود 40 درصد این سوالات از همین نظریه ها بودند، بنابراین در مطالعه نظریه ها تمرکز بیشتری بر روی این بخش‌ها داشته باشید. همچنین مباحثی را که به این موضوع می‌پردازند که کدام نظریه رویکرد ترجیحیِ یک مشکل خاص به شمار می‌آیند را نیز به خوبی به یاد بسپارید. به طور کلی هر نظریه ای را به صورت مفهومی بخوانید، و سعی کنید تمام آنها حتی نظریه هایی که جدیداً مطرح شده‌اند در منابع مورد مطالعه شما قرار داشته باشند زیرا نکته های بسیار زیادی در هر مبحث نظریه‌ای مطرح می‍ شود و این باعث می‌ شود به یاد سپاری آنها دشوار باشد. اگر شما یک نظریه را به خوبی درک کرده باشید انواع سوالات مفهومی و حفظی مرتبط با آن را می‌توانید بدون اشکال پاسخ دهید.