کنکور خواب آور و درمان کسالت روزانه وقت مطالعه و کسالت بهاری + دستور تولید قهوه ی استاندارد کنکور

مقاله ای از جناب محمد قاسمی

کنکوری ها خصوصاً در بهار از خواب آلودگی روزانه بسیار رنج می برند و به علت نوع تغذیه ی برنجی ما ایرانی ها نیز در زمستان هم خواب آلودگی های 

شدیدی به سراغ داوطلبان کنکور می آید که در عین بیداری ، حس و رمق درس خوندن رو از داوطلبان کنکور می گیرد .

در یک ماه گذشته پیامهای زیادی دریافت کردم که خواسته بودند در مورد حل این معضل برای مطالعه ی کنکور توضیحاتی ارئه دهم و راه حلی ارائه کنم که این خواب آلودگی به کنکور آن ها لطمه نزند .

خصوصاً حالا این مطلب رو بنویسم خیلی بهتره چون اصل خواب آلودگی ها تو بهاره که به به حالی هم میده . . .

به قول سعدی :

خواب نوشین بامداد رحیل* * * * * * * * *  بازدارد پیاده را ز سبیل

بهتر دیدم به سراغ دو متخصص برجسته در این زمینه برم تا کمک بهتری کرده باشم .

از دوتا از دوستان خوبم برا شما کنکوری های عزیر در خواست کمک کردم . 

اول دکتر میر فرهاد قلعه بندی ( دانشیار دانشگاه پزشکی تهران و فلوشیپ خواب از کانادا ، عضو انجمن خواب آمریکا )

و دوم دکتر علی اسماعیلی ( داروساز و عضو انجمن فارماکولوژی کانادا )

* البته ذکر کنم که متنی که در زیر می خوانید با انشای روان خودم نوشته شده و اگر دوستان یا متخصصان ایراد علمی ای بر متن زیر وارد دیدند لطفاً کامنت بگذارند .

سعی کردم که محتوای علمی را دست نزنم و فقط به قلم روان تر و عامیانه تر بازنویسی کنم .

نزدیک 35 درصد زمان زندگی ما و شما کنکوری ها و همه ی آدم ها در خواب است .

تا حالا از خود پرسیدید که آیا در خواب ما هنوز زنده ایم و چه فعالیت هایی در خواب صورت می گیره ؟

اگر مغز را به یک شیشه ی آب گل آلود تشبیه کنیم ، در طی روز دائم در تلاطم بوده و آب همواره در تلاطم همواره گل آلود است .

اگر شیشه را برای مدت چند ساعت بر روی تاقچه ای بگذاریم ، گل و لای آن ته نشین می شود و آب صاف به بالا می آید ؛ که این حالت را می توان به حالت استراحت مغز نیز تشبیه کرد که در زمان خواب رخ می دهد .

در واقع وقتی می خوابید ، شیشه ی مغزتان را روی تاقچه می گذارید تا گل و لای آن ته نشین شود .

درون خواب ما چندین مرحله از  فرآیند های حیاتی مختلف داریم ، که عمده ترین آن ها در سیستم REM است که به لحاظ علوم روانشناختی بالینی ، بهترین زمان برای سنجش اضطراب های درونی ای است که پنهان هستند .

بگذریم ، نمی خواهم خیلی تخصصی وارد این بحث بشم تا شما که خودتم کنکور داری و همش داری درس میخونی کسل بشید .

اما واجبه برای تو دوست کنکوری یه توضیحات خوب در مورد خواب بدم که متوجه شید علتش چیه و فرقش رو با چرتی که وقت مطالعه سراغتون میاد رو بفهمید .

خب اول خواب عادی را توضیح می دهیم بعد میریم چرت روزانه رو توضیح می دهیم و در نهایت راه های مقابله با آن را بررسی میکنیم .

اما باید قبلش یک سری درس غیر کنکوری مهم که باعث موفقیت شما می شود را حتماً در مورد آنزیم ها و هورمون ها و گیرنده های عصبی ای که موجب خواب می شوند براتون شرح بدم که باید حوصله کنید و بخونید تا بتونید با این چرت روزانه کنار بیاید و در نهایت با خیال راحت از این عذاب روزانه خلاص بشید و تمام سعیم رو کردم که توضیحاتم خسته کننده نباشه .

هورمون اصلی ایجاد کننده ی خواب :

هورمونی در غده ی پینه آل ( صنوبری ) ترشح می شود که ملاتونین نام دارد و جنس آن ساختار رنگ دانه ای دارد که ریتم شبانه روزی بدن را بر اساس میزان نور دهی محیط تنظیم می کند .

* البته در کتاب Martindale ( رفرنس فارماکولوژی و داروسازی ) ابتدای توضیحات این هورمون کلمه ی Perhaps را آورده که یعنی دقیقاً کارکرد آن مشخص نیست ، ولی به لحاظ تجربی و طی چندین آزمایش متوجه شدند که این هورمون رنگ دانه ای ریتم شبانه روزی بدن را تنظیم می کند .

(( تحقیقات اخیر به طور غیر رسمی ثابت کرده که ملاتونین در عدم بروز سرطان ، دیابت و پیری زودرس نتایج مثبتی به همراه داشته ))

ملاتونین به طور طبیعی در گوشت و حبوبات و سبزیجات به میزان کمی وجود دارد و با افزایش سن میزان آن دائم در بدن کاهش می یابد به طوریکه در سنین بالای 70 سال ترشح آن قطع شده و ریتم شبانه روزی به هم می خورد .

اما سنتز اصلی آن دقیقاً مانند ویتامین D به واسطه ی نور خورشید صورت می پذیرد و اگر نور خورشید خوب به بدن نتابد در واقع تولید ملاتونین دچار مشکل می شود .

 تمام موجودات زنده دارای ساعت بدن هستند که مقدار فعالیت و استراحتشان را فرماندهی می کند و شما کنکوری ها باید اهمیت زیادی برای این قسمت قائل باشید .

این ساعات که به «چرخه‌های زیستی» معروفند ، به یک دوره تکراری فرآیند های حیاتی در 24 ساعت گفته می شود .

شما احتمالاً خودتان این تغییرات را در بدن خود حس کرده اید مانند : حس انرژی و هوشیاری زیاد در طی روز ، خستگی مفرط و چرت های بین کار و ضعف عضلات در ساعات شب . 

اگر مثلاً در ساعات شب حس انرژی و هوشیاری زیاد داشته باشید این از ساعت نرمال طبیعی زیستی خارج شده است .

چگونه بدن شما ساعت زیستی را حفظ می کند ؟

خوشه ای باریک متشکل از حدود ۲۰ هزار سلول عصبی در هیپوتالاموس مغز ، ساعات زیستی شما را هدایت می‌کند .

این مرکز کنترل که به نام هسته بالای کیاسما ( SCN ) نامیده می‌شود ، مسئول تنظیم ضربان درونی بدن شماست .

جالبه که فرآیند دقیق چگونگی عملکرد این سازوکار هنوز در سال 2015 هم روشن نیست .

تأثیر نور خورشید در زمانبندی خواب – بیداری روزانه شاید از همه چیز واضح‌تر باشد .

نور خورشید چگونه بر چرخه‌های زیستی اثر می‌گذارد ؟

هنگامی که نور خورشید در ساعات پایانی روز کم می شود ، سیستم بینایی به هسته فوق کیاسمائی ( SCN ) مغز سیگنال می‌فرستد .

سپس SCN به غدّه پینه آل ( صنوبری ) مغز علامت می‌دهد که غلظت هورمون ملاتونین را افزایش دهد .

این افزایش هورمون به کاهش فعالیت و احساس خواب آلودگی در شما کمک می‌کند و در نهایت امر شما را از حالت هوشیاری خارج و به حالت خواب می برد .

تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که مادرزاد نابینا هستند به دلیل عدم وجود کامل نور محیطی و عدم درک نور ، معمولاً در چرخه ی خواب و بیداری مشکل دارند .

همچنین کسانی که شب کارند و یا مانند مهمانداران هواپیما که زیاد مسافرت می‌کنند نیز با اختلالاتی در چرخه‌های زیستی خود مواجه هستند .

چرخه‌های زیستی شما به نور خورشید وابسته است .

اختلال در این الگوهای طبیعی لازم می‌تواند به مشکلاتی در خواب شما منجر شود .

جالب است که در تحقیقات سال 2006 دانشگاه کلمبیا فهمیدند که بدون نور طبیعی ، زمانبندی بدن افراد ۲۵ ساعته می‌شود .

چرخه‌های زیستی بر روی دمای بدن ، حساسیت نسبت به درد ، هوشیاری ذهنی ، قدرت جسمی و احساسات تاثیر می‌گذارد .

 در واقع ملاتونین نیز اثر مستقیم بر حوصله ی مطالعه ی کنکوری ها دارد .

کسالت روزانه :

اکسیژن مهم ترین عامل در پویایی بدن ماست و هر چقدر به اعضای بدن و مغز کمتر اکسیژن برسد کسالت بیشتر می شود .

یادمه در کنگره ی مجله ی بین المللی science تیم ایران بغل تیم ژاپن نشسته بود .

وقتی تایم استراحت دادند یه هو دیدم ژاپنی ها یه کپسول هایی برداشتند و گذاشتند جلوی دهانشان و تنفس می کنند .

تو دلم گفتم خدا شفا بده همه ی اینا مریضن یا یه جور اعتراضه ؟؟؟

بعداً از مسئول گروهشان پرسیدم و برام توضیح داد که :

ما به جای اینکه بریم دراز بکشیم از اکسیژن خالص استفاده می کنیم تا مقدار تخمیر بی هوازی ( لاکتیکی ) که موجب تولید اسید لاکتیک می شود و عامل اصلی خستگی در بدن است کم شود .

بچه های تجربی خوب می دانند که پیروات سه کربنی در نبود اکسیژن به لاکتات ( یون اسید لاکتیک ) تبدیل می شود .

در حقیقت امر اسید لاکتیک یکی از عامل های اصلی خستگی در بدن ماست و اگر مقدار آن در خون زیاد شود برای دفع آن احساس رخوت و خواب آلودگی می کنیم .

بدن تمایل دارد که اسید لاکتیک را خنثی کند ، و به این منظور باید اکسیژن مصرف کند .

اکسیژن را در جهت خنثی سازی اسید لاکتیک استفاده کند .

پس بهتر است در محیط هایی که اکسیژن زیاد است به مطالعه بپردازید تا کمتر خسته شوید . ( البته به استثنای بچه های تهران که کلاً بدنشان با اکسیژن آشنایی ندارد )

تنفس سینه ای و سطحی نیز موجب خستگی می شود و بهتر است با دیافراگم نفس بکشیم که همان تنفس شکمی است .

ستون مهره ها را به هیچ عنوان از انحنای S مانند طبیعیش خارج نکنید و صاف بنشینید تا حجم ریه ها بیشینه باشد و هوای بیشتری در آن ها جای بگیرد .

البته صاف نشستن یک خاصیت دیگر هم دارد و آن این است که مایع نخاعی راحت تر حرکت می کند و در حالت خمیده مایع نخاعی چون خوب حرکت نمی کند باعث اختلال در انتقال پیام های الکتریکی بدن می شود و هر چند پیام درست به مغز می رسد اما انرژی زیادی برای رسیدن پیام به مغز و یا مغز به عضو از شما گرفته می شود که اگر بخواهیم بحثش را باز کنیم شما در آخر یک دکتری بدون کنکور می گیرید و اینجا دیگه بیشتر نمی گنجه .

* حالا دقت کنید که اگر غلظت اکسیژن در خون کم شود چه اتفاقی می افتد !

می دانید که خون اکسیژن را در بدن حمل می کند و به اعضا می رساند .

بدن کمبود مقدار اکسیژن را با دریافت خون بیشتر جبران می کند و به قلب فشار می آورد که حجم خون ارسالی به اعضا را بیشتر کند تا اکسیژن به مقدار کافی جذب اعضا شود و این امر یک دستور از هیپوتالاموس مغز ارسال می کند که رگ های خونی گشاد شوند و مقدار گردش خون بالایی که در بدن رخ داده است را تسهیل کند و فشار به دیواره ی رگ ها کمتر شود .

این دستور نیز به علت اینکه کار قلب را زیاد می کند ، انرژی را به سمت سیستم گردش خون هدایت و مغز را خواب آلود می کند .

پس گردش خون بیشتر و گشادی رگ ها = خواب آلودگی و رخوت

* علت سر دردهای میگرنی هم برخی به این موضوع ربط می دهند که خون درون مغز زیاد شده و رگ های سر گشاد و در نتیجه به صورت یک ناهنجاری پالس های درد به بدن منتقل می شوند .

1 – کسالت بهاری :

جالب است بدانید کسالت فصل بهار از دید پزشکان بیماری نیست .

در سرمای زمستان ، رگ های خونی سطح بدن جمع شده و تنگ ( منقبض ) می‌شوند ، تا بدن گرمای کمتری از دست بدهد و دمای آن ثابت بماند .

لذا خون و اکسیژن بیشتری به سمت اندام‌های داخل و به خصوص مغز هدایت می شود .

حال علل 6 گانه ای را بررسی می کنیم که علت خواب آلودگی بهار هستند :

* تغییر دما در بهار یکی از عوامل این موضوع است و رگ‌ های خونی بدن ما به راحتی می توانند با هر دمایی خود را تطبیق دهند .

1 – هنگامی که بهار می آید ، با گرم شدن هوا ، رگ‌ های خونی گشاد و منبسط می شوند ، لذا فشار خون کم می شود و بیشتر خون به سوی پوست بدن می‌رود ، و خون و اکسیژن کمتری به سمت مغز می‌رود .

بر طبق اصول گفته شده ؛ رگ‌ ها در فصول گرم  گشاد و منبسط و در سرما دوباره تنگ و منقبض می‌شوند .

با وجود چنین سامانه ی هوشمند و دقیقی در بدن ما ، رگ ها نمی‌توانند در بهار به حد کافی و با سرعت مورد نیاز ، خود را با تغییرات سریع و نسبتا شدید آب و هوایی تطبیق دهند .

نتیجه این حالت ایجاد سرگیجه و سردرد در انسان است که البته به بحث الان ما ارتباط ندارد .

2 – بدن در بهار متابولیسم یا سوخت و ساز زیادی دارد و به شدت نیازمند تامین انواع ویتامین‌ و مواد معدنی مانند آهن است ، چون نبود این مواد مهم و حیاتی بدن ، خون‌سازی در مغز استخوان را دچار اختلال کرده و در نتیجه ی آن فرآیند تامین اکسیژن مورد نیاز بدن مختل می شود که نتیجه آن خستگی ، ضعف بدنی و افت کارایی عادی بدن است ، 

3 – افزایش فعالیت و سوخت و ساز بدن در بهار نیاز به اکسیژن بیشتری دارد ، به همین دلیل اکسیژن کمتری به طرف مغز فرستاده می‌شود .

لذا مغز به مدت زمانی نیاز دارد که خود را با شرایط جدید وفق دهد و تا این هماهنگی صورت بگیرد حالت خواب‌آلودگی فصل بهار بروز می‌کند و تا اواسط

خرداد ماه معمولاً این روند ادامه دارد .

4 – تغییر ساعات شبانه روز و کاهش طول شب و زمان خواب از جمله ی موارد خواب آلودگی در بهار است .

5 – عامل دیگری که گفته می‌شود در خواب‌آلودگی بهار تاثیر دارد ، مواجه شدن با گرده‌ها و ترکیبات گیاهی است که در فصل بهار می‌رویند و در هوا معلق اند و علاوه بر بروز نشانگان آلرژیک می‌توانند اثر خواب‌ آور نیز داشته باشند .

6 – مصرف داروهای ضدحساسیت مانند آنتی هیستامین ها و سیتریزین ها در افراد مبتلا به آلرژی نیز اثر بسزایی در قرآیند خواب آلودگی بهاری دارد .

* جالب اینجا بود که هیچ کدام از این عوامل به ملاتونین مربوط نیست .

خب آقای قاسمی اینارو گفتی ، حالا که چی ؟ راه حل هم داری ؟؟؟

این از اون سوالاس که منو خیلی شاکی میکنه ، عزیزم بذار دارم توضیح میدم ، هنوز به راه حل نرسیدیم که ، تازه یه بخش دیگه هم مونده که توضیح ندادم و خیلی مهمه و اتفاقاً برای کنکور ها خیلی خیلی اهمیت داره .

2 – کسالت ناشی از اضطراب و افسردگی ( مخصوص کنکور ) :

وقتی شما در اضطراب و تکاپو هستید و دائم سعی در ترشح آدرنالین در خون دارید ، طبیعتاً متابولیسم بدن را بالا می برید و اکسیژن بسیار کمی به مغز می رسد .

حفظ آرامش در طی مقالات قبلی که گفتم بسیار در روحیه و سرحالی و بازده شما موثر است .

اما علت خواب آلودگی اصلی شما دقیقاً اینجا نیست و این دفعه دیگه بر میگرده به تخصص خودم که براتون با زبون خودم توضیح بدم که ایشالا در مقاله ی بعدی قشنگ براتون تشریح می کنم  و دستور درست کردن قهوه ی کنکور هم خدمتتون میگم .