- ۷ بهمن ۱۳۹۸
- بدون نظر
- 5,792 بار
- – پ +
- معرفی رشته های دانشگاهی
در اینجا به معرفی یکی از رشته های پرطرفدار رشته ریاضی، یعنی رشته مهندسی خودرو می پردازیم. در این مطلب ویژگی ها وشرایط این رشته در اختیار داوطلبان و علاقمندان گرامی قرار داده شده است. لطفا برای مطالعه کامل مطلب معرفی رشته مهندسی خودرو به ادامه مطلب مراجعه کنید.مقدمه
امروزه در اکثر جوامع پیشرفته و توسعه یافته نمیتوان نیاز به خودرو به معنی عام آن را در زندگی شخصی و اجتماعی انسان ها نادیده گرفت . انواع خودروی سواری، موتور سیکلتها، اتوبوسها و مینیبوسها در شهرها و اتوبوسها، کامیونها و تانکرها در بین شهرها، تراکتورها، انواع ادوات کشاورزی در روستاها، و کامیونها، لودرها و انواع تجهیزات راهسازی متحرک، از جمله کاربردهای اولیه و بدیهی خودروها محسوب میشوند. البته کلمه خودرو معادل فارسی کلمه Vehicle است که قطارها، کشتیها، هواپیماها و حتی فضاپیماها را نیز شامل میشود.
اما مهندسی خودرو، بهطور خاص با مواردی سروکار دارد که بر روی زمین حرکت میکنند و هماکنون اکثر آنها دارای موتورهای احتراق داخلی هستند. البته با پیشرفت فناوریهای جدید و افزایش روزافزون قیمت سوختهای فسیلی و همچنین افزایش مسئله آلودگی در دنیا فناوریهای نوینی در این زمینه بهکارگرفته شده است و امروزه خودروها فقط از موتورهای احتراق داخلی استفاده نمیکنند. در میان این فناوریهای برتر میتوان به خودروهای برقی، هیبریدی،سلولهای سوختی و همچنین استفاده از توربینها در خودروها اشاره نمود.
خودروهای مورد بحث از قسمتهای مختلفی تشکیل شدهاند: قوای محرکه و سیستم انتقال قدرت، شاسی و چرخها، سیستم تعلیق و ترمز، سازه و بدنه، تزیینات داخلی، سیستمهای برقی، سیستمهای تهویه و دیگر سیستمهای جانبی. مهندسی خودرو، رشتهای است که طراحی، ساخت، بهینهسازی و تعمیر انواع مختلف خودرو را در برمیگیرد. اما از آنجا که خودرو، ابزاری است که از مجموعههای مختلف تشکیل شدهاست و دارای کاربردهای متفاوتی است، این رشته، مخلوطی از علوم مختلف است. بهعبارت دیگر، مهندسیخودرو یک رشته میانرشتهای و فراگیر است. چنین رشتهای نتیجه پیشرفتهای بشر در اواخر قرن بیستم است.
در ابتدای قرن بیستم که علم و فناوری به آرامی در کنار هم حرکت را شروع نمودند رشتههای دانشگاهی همچون فیزیک، ریاضی و زیستشناسی عموما با مبنای علمی آغاز شدند. بعضا برخی از علوم مهندسی مانند مکانیک، برق، عمران که از دل علوم پایه منفکشده بود، نیز سربرآوردند. اما در نیمه دوم قرن بیستم با رشد انواع فناوری، مخصوصا فناوری اطلاعات و ارتباطات، علوم و فنون مختلف و در کنار آنها، رشتهها و دورههای دانشگاهی نیز رشد فزاینده و انفجاری را شاهد بودند، به گونهای که تقریبا هر پنج سال یکبار حجم دانش تولیدشده در دنیا دو برابر کل گذشته میشد.
لذا در دهههای منتهی به قرن بیستویکم، ابتدا گرایشهای مختلف در رشتهها بوجود آمد و سپس رشتههای جدید تخصصیتر ایجاد شد. بهعنوان مثال رشتهمهندسی مکانیک، به رشتههای حرارت و سیالات، طراحی کاربردی، هوافضا، کشتیسازی، راهآهن، مهندسی خودرو و حتی بیومکانیک تقسیم شد. در قرن اخیر این گرایشها متناسب با کاربرد گسترده و نیاز به استفاده از علوم مختلف از دل دانشکدههای سنتی جدا شده و دانشکدههای مستقلی را بوجود آوردند.
با الگوبرداری از کشورهای پیشرفته دنیا از جمله انگلیس و آمریکا، دانشکده مهندسی خودروی دانشگاه علموصنعت بهعنوان اولین دانشکده در ایران و خاورمیانه در سال ۱۳۷۹ کار خود را با جذب دانشجو در مقطع کارشناسیارشد آغاز نمود. هماکنون بعد از شش دوره ارائه فارغالتحصیلان ماهر به صنعت خودروسازی و قطعهسازی کشور، دوره کارشناسی و دکترا را آغاز نموده است. نیز دانشکدههای مشابهی وجود دارد.
رشته مهندسی خودرو
رشته مهندسی خودرو، رشتهای است که به مسائل مختلفی در خودرو میپردازد و البته دارای سه گرایش مختلف قوای محرکه، سیستم تعلیق و سازه و بدنه خودرو میباشد. دروس پایه این رشته شامل دروس عمومی دیگر رشتههای مهندسی، از جمله ریاضیات و فیزیک میباشد و شخص را برای رویکرد برخورد علمی با مسائل و قوانین آماده میسازد.
افراد با گذراندن دروسی همچون مکانیک سیالات، ترمودینامیک، انتقال حرارت و مبانی مهندسی برق با اصول اولیه مکانیک و مهندسی آشنا میشوند. آنان سپس با دروس تخصصیتری همچون مبانی مهندسی خودرو، مبانی دینامیک خودرو، سیستمهای شاسی و بدنه، و آیرودینامیک خودرو به عرصه صنعت خودرو وارد میشوند. علاوه براین با ارائه مباحثی همچون اقتصاد مهندسی در صنعت خودرو و مدیریت صنعتی در خودرو، شخص با مسائل مدیریتی و اقتصادی خودرو که ضامن پیشبرد کارها و طرح های صنعتی در دنیای واقعی است، آشنا میشود.
همچنین در این رشته انواع کارگاهها و آزمایشگاهها برای آشنایی عملی دانشجو با علوم پایه، مهندسی و مخصوصا خودرو ارائه میشود. ضمنا با کار در آزمایشگاه های پژوهشی و همچنین همکاری با مراکز تحقیقاتی صنعت خودروی کشور، تحقیقات بنیادی نابی در این زمینه انجام میشود.
گرایش سیستم تعلیق
امروزه سیستم تعلیق، فقط به مبحث چهار چرخ و یک فنربندی ساده منتهی نمیشود. مبحث تعلیق مبحث پیچیدهای است که راحتی و ایمنی خودروها را در برمیگیرد. خودوریی که میخواهد با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت حرکت کند و به خوبی در شرایط مختلف آبوهوایی ترمز کند، نیاز به سیستمهای تعلیق فعال و همچنین سیستمهای ترمز با کنترلرهای پیچیده دارد. همچنین در صنایع خودروسازی رقابت سختی در ارائه راحتی بیشتر و ایمنی بالاتر به مشتریان وجود دارد. لذا بهینهسازی این سیستم ها به کمک مدارهای مختلف مکانیکی، هیدرولیکی، نیوماتیکی و الکترونیکی توسط مهندسان خبره در حال انجام است.
بدنه محکمتر، زیباتر و سبکتر، عامل موفقیت خودروسازها در قرن بیستویکم خواهد بود. همانطور که مشاهده میشود امروزه طراحان کارخانجات بزرگ توانستهاند با استفاده از مواد پیشرفته مهندسی همچون کامپوزیتها، میکروکامپوزیتها، میکروآلیاژها، سرامیکها و انواع پلیمر، طرحهایی را در بدنه و شاسی خودرو ارائه نمایند که تا کنون نظیرش دیده نشده بود و بعضا در رویاها و تخیل یافت میشد . برای طراحی و ساخت چنین خودروهایی، نیاز به دانش کامل در زمینه مواد، مقاومت آنها، مکانیزم ها، طراحی و محاسبات مهندسی و همچنین فرآیندهای تولید میباشد. مسلم است آینده از آن کسانی خواهد بود که دارای دانش و توانایی بیشتری در کاربرد این موارد دارند.
1- ارتباط رشته مهندسی خودرو با صنعت و درگیری این دو در چه حد است؟
این رشته اصولا برمبنای نظرات و مسائل صنعت طراحی شده است و خودروسازی خود نیز در تکامل این رشته نقش مهمی دارد. کارآموزان این رشته در خودروسازیهای بزرگ و صنایع وابسته به آن کار میکند و پروژههای کارشناسی ارشد عموماً با مشارکت صنعت و موضوعی در رابطه مستقیم با مسائل این صنعت طراحی و اجرا میشود. اکثر اساتید این دانشکده دارای تجربه چندساله در صنعت خودرو در قسمتهای مختلف هستند. اصولا این مجموعه براساس نیازهایی که در این صنعت تشخیص دادهاند، این رشته را پایهگذاری کردهاند. البته طبیعی است که هر رشته جدیدی به مرور زمان رشد و توسعه مییابد.
2- در مقایسه با یک مهندس مکانیک برای اخذ کار شانس کدامیک بیشتر است؟ (از نظر صاحبان صنایع)
مسلما در صنعت خودرو، یک مهندس خودرو اولویت دارد. در شرایط مساوی، یک مهندس خودرو، فضای فکری مناسبتر و مهارتهای بیشتری دارد و این موضوع بهطور خودکار باعث میشود که این شخص نسبت به یک مهندس مکانیک، حداقل دو سال در صنعت خودرو و صنایع وابسته جلوتر باشد.
3- آیا این رشته به اندازه کافی برای دانشگاه های معتبر آمریکا و اروپا شناخته شده اند تا برای ادامه تحصیل خارج از ایران و گرفتن فاند،شخص دچار مشکل نباشد؟
در مقطع کارشناسی ارشد به دکترا کاملا شناخته شده است و بسیاری از فارغالتحصیلان ما براحتی وارد مقطع دکترا در دانشگاههای معتبر آمریکا و کانادا شدهاند.
4- چارت دروس بر چه اساسی است و آیا با علم روز دنیا در زمینه خودرو تطابق دارد یا مانند سایر رشته ها عقب افتادگی خاصی دارد؟
این رشته کاملا بهروز طراحی شده است. برای آشنایی بیشتر باید برنامههای ما را دیگر دانشگاهها مقایسه کنید. همچنین لیست برخی از دانشگاههایی که مشابه این رشته را ارائه می کنند به شرح زیر می باشد:
Esslingen University of Applied Sciences (آلمان)
Clemson University, Department of Automotive Engineering (آمریکا)
University of Brighton (انگلستان)
Eindhoven University of Technology (TU/e) (هلند)
Birmingham City University (انگلستان)
University of Surrey (انگلستان)
5- آیا زمینه کاری مناسبی برای دختران فارغ التحصیل این رشته وجود خواهد داشت؟
همچون دیگر رشتههای مهندسی میباشد.
مهمترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی خودرو چه هستند؟
دروس پایه و اصلی رشته مهندسی خودرو تقریبا با مهندسی مکانیک یکی است. در مقطع کارشناسی حائز اهمیتترین دروس عبارت هستند از:
دروس پایه
ریاضی عمومی 1
معادلات دیفرانسیل
اصلی
ریاضیات مهندسی
دینامیک
دینامیک ماشین
ارتعاشات
مکانیک سیالات ۱و۲
کنترل اتوماتیک
انتقال حرارت
تخصصی و انتخابی
آیرودینامیک خودرو
موتورهای احتراق داخلی
سیستمهای تعلیق، ترمز و فرمان
سوخت و احتراق
دینامیک سیالات محاسباتی
مبانی مهندسی طراحی خودرو
تکنولوژی برق و الکترونیک خودرو
موتورهای دیزل
سیستم انتقال قدرت و کارگاه
طراحی اجزا خودرو به کمک کامپیوتر
فارغ التحصیل رشته مهندسی خودرو در چه کارها و صنایعی میتواند شاغل شود؟
توانمندی عمومی که دانشجویان رشته مکانیک و گرایشهای مختلف آن به دست میآورند، سبب میشود آنها بتوانند در گستره بزرگی از کارها و مشاغل گوناگون اشتغال یابند. در این بین باید اشاره کرد رشته مهندسی خودرو که بخش عمده آن با رشته مهندسی مکانیک همخوانی کامل دارد، شخص را به طور خاص آماده برای کار در صنعت خودروسازی و خدمات پس از فروش آن میکند.
هر چند یک مهندس مکانیک نیز بعد از مدتی کسب تجربه قادر خواهد بود وظایف یک فرد تحصیل کرده در رشته مهندسی خودرو را عهدهدار شود، ولی فردی که در رشته مذکور (مهندسی خودرو) درس خوانده فضای فکری مناسبتر و مهارتهای بیشتری دارد که همین عوامل سبب میشوند او برای ورود به بازار صنعت خودرو در قیاس با یک تحصیل کرده رشته مهندسی مکانیک برتری داشته باشد.
عمدهترین و اصلیترین فرصت شغلی مرتبط به این رشته، کار در کارخانههای خودروسازی بزرگ است. با توجه به مهارت و تخصصی که یک مهندس خودرو دارد، وی میتواند در بخشهایی مثل شاسی، رنگ، بدنه، سیستمهای الکتریکی و الکترونیکی و مونتاژ خودرو مشغول به کار شود. کارگاههای تعمیر و عیبیابی خودرو از دیگر فرصتهای شغلی موجود هستند، که تعمیر موتور، تعمیر گیربکس (دستی و اتومات)، عیبیابی سیستم برق رسانی و سوخت رسانی، دیاگ و تعمیرات ای سی یو در آنها انجام میپذیرد.
مهندسین خودرو میتوانند در مبحث آموزش این رشته به هنرآموزان و دانشجویان نیز فعالیت کنند و تحت عنوان دبیر فنی به خصوص در هنرستانها، مراکز کار و دانش، موسسات فنی و حرفهای و حتی در سطح دانشگاهها مشغول به کار شوند.
استخدام به عنوان کارشناسی فنی در نمایندگیهای خودروسازان گوناگون نیز از دیگر مشاغل مرتبط به این رشته است. در بحث صنایع، میتوان به کار در کارخانههای بزرگ قطعهسازی مثل اطلس پمپ سپاهان در زمینه تولید انواع قطعات خودرو، شرکت پارت ایران در زمینه قطعات یدکی، سایپا آذین در زمینه طراحی و ساخت صندلی خودرو و شرکت طراحی و ساخت قطعات صنایع ایران در زمینه قطعات فلزی خودرو اشاره کرد. صنعت تایرسازی و صنعت فولاد و پتروشیمی نیز از دیگر صنایعی هستند که کارخانههای خودروسازی به آنها وابستگی جدی دارند.
مشاغلی نظیر خدمات پس از فروش، بیمه، لیزینگ و حمل و نقل گزینههای دیگر پیش روی یک مهندس خودرو هستند.
بازار کار رشته مهندسی خودرو به چه صورت است؟
صنعت خودروسازی یکی از بزرگترین صنایع جهان است که اشتغالزایی بسیار بالایی را ایجاد کرده. این صنعت در ایران نیز از نظر گستردگی بسیار توسعه یافته و کارگران، مهندسان، کارمندان و مدیران بسیاری در آن مشغول به کار و فعالیت هستند.
وجود کارگاههای تعمیر خودرو که فرد میتواند به صورت انفرادی و یا گروهی آنها را راهاندازی نماید، یکی از بازار کارهای پر درآمد این رشته است. البته ذکر این نکته ضروری است، که شرط راهاندازی کار مناسب در این رشته، داشتن مهارت فنی، تخصص بالا و تجربه است.
فرصت بعدی اشتغال، در بحث آموزش این رشته به علاقهمندان در مدارس و دورههای فنی و حرفهای خلاصه میشود. در این رابطه گفتنی است که هر ساله دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی جهت تکمیل نیروی انسانی آموزش و پرورش (دبیر فنی)، از سراسر کشور بر اساس کنکور سراسری و مصاحبه اقدام به جذب دانشجو می کند.
در بعضی دیگر از ارگانهای دولتی، مانند راهنمایی و رانندگی به مهندس خودرو نیاز است که میتوان آن را نیز یک فرصت شغلی به حساب آورد. در کل، بازار کار این رشته با توجه به رشد روز افزون نیاز به خودرو و پیشرفت صنایع اتومبیل امیدبخش و راضی کننده است.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی خودرو در داخل ایران چگونه است؟
در مقطع کارشناسی دانشگاههای تربیت دبیر شهید رجایی تهران و علم و صنعت گزینههای خوبی برای تحصیل محسوب میشوند. در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز دانشگاههای صنعتی شریف، خواجه نصیر، سهند، شهید رجایی و علم و صنعت پذیرش دانشجو دارند (بعضی دانشگاهها فقط در مقطع کارشناسی ارشد، و برخی دیگر تا مقطع دکتری). متاسفانه به علت جدید و به روز بودن رشته مهندسی خودرو، دانشگاههای دولتی کمی خصوصاً در مقطع کارشناسی این رشته دانشجو میپذیرند. لازم به ذکر است که دانشگاه آزاد، پیام نور، علمی کاربردی و فنی حرفهای نیز این رشته را پوشش میدهند.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی خودرو در خارج از کشور به چه صورت است؟
رشته مهندسی خودرو در مقطع ارشد و دکتری، رشتهای کاملا شناخته شده در سطح دنیا است و دانشجویان ایرانی زیادی در مقطع دکتری در دانشگاههای آمریکا و کانادا مشغول به تحصیل شدهاند. ادامه تحصیل در خارج از کشور در این رشته (با توجه به نیاز جوامع و صنعت خودرو به مهندسین این حوزه) نسبت به مکانیک راحتتر است.
لذا هیچگونه ابهامی جهت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در خارج از کشور وجود ندارد. کشور های آلمان، ایتالیا، آمریکا و کانادا گزینههای مناسبی جهت ادامه تحصیل در رشته مهندسی خودرو هستند.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی خودرو تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
با توجه به چارت درسی رشته مهندسی خودرو، که طبق آن، این رشته در دانشگاهها تدریس میشود، میتوان گفت که چند گروه درس مرتبط داریم، که در میان آنها گروه درسهای عملی و کارگاهی بیشترین نقش در مرتفع کردن نیازهای بازار کار را دارند. این دروس شامل قسمتهای مختلف خودرو اعم از موتور ،گیربکس، شاسی و بدنه، برق خودرو، کارگاه عمومی و ابزار شناسی میشوند.با توجه به امکانات کارگاهی موجود در دانشگاهها و نحوه تدریس استاد و البته تلاش دانشجو می توان گفت که برخی نیازهای اولیه بازار کار مانند آشنایی کلی با خودرو و قسمتهای مختلف آن، آشنایی با ابزار کار و همچنین نکات ایمنی در هنگام کار و تعمیر خودرو در حد نسبتا مطلوبی در دانشگاه مرتفع میشوند.
اما در سطوح تخصصی بازار کار میتوان گفت دروس دانشگاهی این رشته نیاز بازار را جواب نمیدهند، زیرا در سطح دانشگاه محدودیت امکانات وقت و ارائه درس وجود دارد. لازم به اشاره است که دستهای دیگر از دروس که به صورت نظری ارائه و تدریس میشوند بیشتر در حوزه یادگیری و فهم دانشجو موثر هستند تا بازار کار. البته این دروس دارای مبانی علمی و تخصصی هستند و به همین علت یادگیری آنها ضروری است.
به طور کلی اگر دروس به صورت تخصصی، با صرف زمان کافی و بیشتر به شیوه عملی و گارگاهی ارائه شوند، در مرتفع کردن نیازهای بازار کار تاثیر زیادی دارند. متاسفانه این مهم در دانشگاههای کشور ما به صورت صد در صد محقق نمیشود. به بیان سادهتر فرد با تحصیل در این رشته، تبدیل به یک تعمیرکار خودرو بصورت حرفهای نخواهد شد و حتما دانشجو باید در نمایندگیها و یا تعمیرگاههای مکانیکی کار کرده و کسب تجربه کند.
0