رشته ی تربیت بدنی می‌تواند مورد علاقه برخی دانش‌آموزان که از توانائی جسمانی و سابقه ورزشی خوبی برخورد دارند، واقع شود و می تواند بعنوان یک انتخاب قرار گیرد.  جاذبه‌های این رشته به کلاس های علمی و ظهور آن ها در کلاس بسیار عملیِ آن است .

سلامت بدن و ورزیدگی آن از بسیاری جهات بر روی سلامت روان اثر می گذارد و ظرفیت انجام کار و تولید افراد جامعه را بالا برده و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد.

گرچه مسئله اشتغال فارغ‌التحصیلان این رشته آنقدر مهم است که باید از شعار دوری نمائیم ولی ما باید به این فرهنگ  برسیم که هر جنب و جوش نامش ورزشنیست و حرکات خودسرانه می تواند به انسان آسیب برساند، گرچه در کوتاه مدت متوجه آسیب نشویم

روش زندگی در جهان بطور کلی تغییر نموده و تحرک و پویایی به ایستایی تبدیل شده است، تغذیه روش نامناسب پیدا کرده و سوخت و ساز بدن دچار نقصان شده و این رویه حتی در کشورهای جهان سوم نیز شکل جدی به خود گرفته پشت میزنشینی، و ساعت های متوالی کار با کامپیوتر و نابودی و آلودگی زیستگاه های طبیعی، انسانها را با تهدید جدی روبرو کرده و ذهن و روحی خسته و درمانده را برای او به ارمغان آورده است حتی سرگرمی ها او نیز کمتر نشانه ای از تحرک و پویایی دارد.

و این در حالی است که موج بیماری کودکان و نوجوانان را نیز در برگرفته و با توجه به این وضعیت است که رشته تربیت بدنی و علوم ورزش اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. تاثیر مثبت فعالیت های بدنی و حرکات ورزشی می تواند آرامش عصبی- روانی انسان را تامین کند، بدن او را تقویت کند و از پیامدهای ویرانگر و زیانبار استرس ها کاسته و جامعه را بسوی اعتدال و شادابی نسبی رهنمون نماید.

دانشجویان این رشته در طی دوران تحصیل با آمادگی جسمانی، آناتومی، روانشناسی عمومی، تغذیه و بهداشت مواد غذایی، فیزیولوژی، تاسیسات و اماکن ورزشی، آزمون های ورزشی آشنا شده و در تمرینات عملی ورزش های فوتبال، والیبال، ژیمناستیک، بدمینتون، شنا شرکت می کنند

بازار کار

کسانی که دوره ی کارشناسی تربیت بدنی و علوم ورزشی را به پایان می رسانند می توانند علاوه بر تدریس دروس تربیت بدنی در مدارس و مراکز آموزشی، به کار کارشناسی تربیت بدنی در سازمان های دولتی ، فدراسیون های ورزشی و نهادهای انقلابی و هم چنین خدمت در مراکز ورزشی و درمانی جانبازان و معلولین بپردازند.

درس های رشته

حسابداري يك سيستم است كه در آن فرآيند جمع‌آوري، طبقه‌بندي ، ثبت، خلاصه كردن اطلاعات و تهيه گزارشهاي مالي و صورتهاي حسابداري در شكل‌ها و مدلهاي خاص انجام مي‌گيرد. تا افراد ذي‌نفع درون سازماني مثل مديران سازمان و يا برون‌سازماني مثل بانك‌ها، مجمع عمومي سازمان مورد نظر و يا مقامات مالياتي بتوانند از اين اطلاعات استفاده كنند. به همين دليل فردي كه تحصيلات دانشگاهي ندارد، بيشتر دفتردار است تا حسابدار. چرا كه گزارشهاي اين دسته از افراد مطابق استاندارد نيست و پردازش كافي نمي‌شود و بيشتر تراز حسابها مي‌باشد. براي مثال يك حسابدار تجربي نمي‌تواند براحتي بين دارايي كوتاه مدت و بلند مدت تفاوت قائل شود و يا نمي‌داند كه چگونه بايد معاملات ارزي را در دفاتر ثبت كرد. حسابداري به عنوان يك نظام پردازش اطلاعات، داده‌هاي خام مالي را دريافت نموده، آنها را به نظم در مي‌آورد.

محصول نهايي نظام حسابداري گزارش‌ها و صورت‌هاي مالي است كه مبناي تصميم‌گيري اشخاص ذي‌نفع (مديران ، سرمايه‌گذاران ، دولت و …) قرار مي‌گيرد.

حسابداري يك سيستم اطلاعاتي است كه با فراهم‌كردن اطلاعات لازم كمك مي‌كند تا سرمايه‌گذارها، اعتبار دهندگان، مديران و دولت نسبت به مسائل اقتصادي بهتر بتوانند، تصميم‌ بگيرند. براي مثال اگر شخصي بخواهد در يك شركتي سرمايه‌گذاري كند، تمايل دارد كه وضعيت مالي آن شركت و يا نتايج عمليات آن شركت را در طي سالهاي قبل بداند. موضوعاتي كه به صورت گزارشهاي مالي توسط حسابداران تهيه مي‌شود.

حسابداري به منظور جوابگويي به نيازهاي انسان به وجود آمده است. به همين دليل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعاليت‌هاي اقتصادي و افزايش پيچيدگي آن ،‌ هدفها و روشهاي حسابداري براي جوابگويي به نيازهاي اطلاعاتي، توسعه يافته است. چرا كه اشخاص، شركت‌ها و دولت براي تصميم‌گيري در مورد توزيع مناسب منابع مالي نياز به اطلاعاتي قابل اتكا دارند كه اين اطلاعات را به ياري حسابداري مي‌توان به دست آورد.

رشته حسابداري از جمله رشته‌هايي است كه از داوطلبان هر سه گروه آزمايشي علوم رياضي ، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو مي‌پذيرد.

توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه

داشتن شمّ رياضي در رشته حسابداري از اهميت بسياري برخوردار است. به همين دليل دانش‌آموزان رشته رياضي در اين رشته موفقتر هستند. البته اين بدان معنا نيست كه دانش‌آموزان رشته علوم انساني قادر به ادامه تحصيل در رشته حسابداري نيستند؛ بلكه بايد تلاش كنند تا از دانش رياضي خوب و يا حداقل متوسطي برخوردار باشند.  همچنين يك حسابدار بايد بتواند بخوبي گزارش كارهاي خود را ارائه دهد. بنابراين بايد در ادبيات فارسي مسلط بوده و نگارش خوبي داشته باشد. اين ويژگي بخصوص در سطوح بالاتر اين رشته يعني حسابرسي و مديريت مالي اهميت بسياري دارد.

در آزمون هر سه گروه آزمايشي درس رياضي به عنوان مهمترين درس اين رشته ضريب 4 دارد.

دانشجوي حسابداري بايد صادق و رازدار باشد چون در آينده تمام اسناد و مدارك يك سازمان را در اختيار دارد و اگر فرد رازدار و در كل با اخلاقي نباشد لطمات زيادي به آن شركت و در نهايت به جامعه وارد مي‌آورد. اين مساله بخصوص در حسابرسي اهميت بيشتري دارد؛ زيرا اگر يك حسابرس كه وظيفه بررسي گزارشات مالي يك سازمان و تأييد صحت و سقم آن را بر عهده دارد، درستكار نبوده و يا شهامت ابراز مشكلات را نداشته باشد، مي‌تواند به نابساماني‌هاي اداري و مالي يك جامعه دامن بزند.

و بالاخره يك حسابدار براي موفقيت در اين دنياي پر از رقابت و تغيير و تحول بايد خلاق، مبتكر، صبور و منضبط باشد.

علاقه به امور مالي و تجزيه و تحليل‌هاي آن، عامل موفقيت دانشجوي حسابداري است.

نظر يك فارغ‌التحصيل مشغول به كار در اين رشته

دانشجوي اين رشته بايد تحمل ساعتها كار در پشت يك ميز و صندلي و سرو كار داشتن با اعداد و ارقام را داشته باشد. همچنين بايد دقيق و منظم باشد تا در جمع‌بندي اعداد و ارقام دچار مشكل نگردد.

نكات تكميلي

چند سال پيش وقتي كه آقاي . ت رياست يكي از كارخانه‌هاي ايران را بر عهده گرفت با اخم‌هاي در هم و چهره‌هاي عبوس كارگراني روبرو شد كه 6 ماه بود حقوق نگرفته بودند و اميد چنداني نيز به رئيس جديد نداشتند. اما رئيس جديد كه فارغ‌التحصيل رشته حسابداري بود با مديريت قوي و درست خويش نه تنها كارخانه مورد نظر را از ورشكستگي نجات داد، بلكه امروزه اين كارخانه يكي از بهترين كارخانه‌هاي كشور است كه محصولات آن به خارج از كشور صادر مي‌گردد و در حال حاضر نيز نحوه كار رئيس ياد شده به عنوان يك شيوه نوين در دانشگاهها تدريس مي‌شود.

آنچه خوانديد سرگذشت واقعي يكي از كارخانه‌هاي كشور است

وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر

امكان ادامه تحصيل در اين رشته تا مقطع دكترا وجود دارد.

آينده شغلي و بازار كار

به نظر مي‌رسد فارغ‌التحصيلان دوره‌هاي تحصيلات تكميلي اين رشته، آمادگي و پختگي بيشتري براي حضور در بازار كار دارند. فرصت‌هاي شغلي يك حسابدار بسيار گسترده است و از پايين‌ترين سطح تا بالاترين سطح را در بر مي‌گيرد. با وجود اين كه در دانشگاههاي مختلف كشور اعم از دولتي ، غيرانتفاعي و آزاد، دانشجويان بسياري در رشته حسابداري تحصيل مي‌كنند، اما تعداد فارغ‌التحصيلان بيكار اين رشته از ساير رشته‌ها كمتر است. چون از يك موسسه كوچك گرفته تا بزرگترين كارخانه‌هاي كشور حداقل براي تهيه اظهارنامه مالياتي به حسابدار نيازمند هستند.

همچنين دانش حسابداري در بخش ماليات كاربرد وسيعي دارد. چون محاسبه سود به ياري حسابداري امكان‌پذير است و تعيين مقدار سود نيز مبناي محاسبه ماليات شركتها اعم از دولتي و خصوصي مي‌باشد.

فارغ‌التحصيلان اين رشته پس از اتمام تحصيل مي‌توانند در سطوح مختلف و شاخه‌هاي متفاوت عهده‌دار انجام امور مالي گردند كه شرح آن چنين است:

حسابداري: فارغ‌التحصيلان مي‌توانند در كليه مؤسسات و واحدهاي تجاري، اعم از دولتي يا خصوصي به عنوان حسابدار در شاخه‌هاي زير مشغول كار شوند.

حسابداري مالي: در كليه شركتها و مؤسسات تجاري و غيرانتفاعي.

حسابداري صنعتي : در كليه واحدهاي صنعتي و شركتهاي توليدي.

حسابداري دولتي : در كليه سازمانها و ادارات دولتي به عنوان حسابدار يا عامل ذي حساب.

حسابداري مالياتي : در ادارات دارايي.

حسابداري بيمه : در مؤسسات بيمه .

حسابداري بانكها : در شعبه‌ها و سرپرستي بانكها .

همچنين حسابداران پس از مدتي اشتغال به كار حسابداري مي‌توانند در سمت مديريت مالي واحدهاي تجاري ، ايفاي نقش نمايند.

حسابرسي : فارغ‌التحصيلان رشته حسابداري قادرند با توجه به شاخه‌هاي حسابداري در حرفه حسابرسي شاغل شوند. شاغلان حرفه حسابرسي در يك تقسيم‌بندي كلي به دو گروه اصلي تفكيك مي‌شوند :

حسابرسان داخلي : اين گروه از حسابرسان ، كارمند واحد مورد رسيدگي هستند، و در واقع رابط ميان هيأت مديره و شركت بوده و گزارش رسيدگي خود را به طور هفتگي ، ماهانه يا سالانه به مديرعامل و هيأت مديره ارائه مي‌دهند . اين گروه از حسابرسان عمليات داخل واحد تجاري را رسيدگي مي‌كنند.

حسابرسان مستقل: اين گروه از حسابرسان، افرادي هستند كه در مؤسسات حسابرسي مشغول به كار هستند و بر اساس قرارداد ميان شركتها يا سازمانها با اين مؤسسات، عمليات حسابداري و مالي واحد تجاري را بر اساس اصول و موازين حسابداري مورد رسيدگي قرار مي‌دهند و گزارش خود را به مجمع عمومي صاحبان سهام ارائه مي‌كنند. در واقع حسابرسان مستقل، رابط ميان صاحبان شركت و هيأت مديره شركت مي‌باشند.

در حال حاضر در ايران ، سازمان حسابرسي به عنوان يك سازمان دولتي ، بزرگترين مؤسسه حسابرسي است و در كنار آن ساير موسسات حسابرسي دولتي و خصوصي مشغول فعاليت مي‌باشند.

وضعيت نياز كشور به اين رشته در حال حاضر

آموزش حسابداران و شركت مؤثر آنها در فراهم‌آوري اطلاعات مالي دقيق و قابل اعتماد و تجزيه و تحليل اين اطلاعات براي توسعه پايدار در كشور در حال توسعه‌اي مانند ايران اهميت فراواني دارد. چرا كه وجود اطلاعات دقيق، اعتماد برانگيز، بموقع و مربوط به فعاليت‌هاي اقتصادي، نه تنها لازم بلكه حياتي است. علاوه بر اين اطلاعات مالي حاصل از فعاليت‌هاي اقتصادي كه بوسيله نظام‌هاي حسابداري گزارش مي‌شود، مي‌تواند از انحراف مسير پيش‌بيني شده ، اتلاف منابع اقتصادي و اخلال در برنامه‌هاي توسعه اقتصادي جلوگيري كند.

فارغ‌التحصيلان توانمند اين رشته مشکلي در زمينه کار ندارند ؛ چون هر فرد سرمايه‌گذار و هر مؤسسه اعتباري براي سرمايه‌گذاري يا اعتبار دادن به حسابدار نياز دارد.

در دوره‌هاي تحصيلي روان‌شناسي دو هدف عمده مطرح است: اول، هدف اختصاصي، به منظور تربيت افرادي كه مفاهيم و اصول نظري و عملي روش هاي پژوهش در اين علم را فرا گرفته و حداقل مهارت هاي حرفه‌اي را در يكي از شاخه‌هاي روان‌شناسي عمومي، استثنايي و باليني كه در ايران كاربرد فراوان دارد، به دست آورند. دوم، هدف عمومي، بدين منظور كه دانشجويان رشته‌هاي مختلف را با اصول نظريات، مفاهيم و روش هاي علم روان‌شناسي آشنا نمايد.

روان شناسي طي تاريخچه کوتاه خود به گونه هاي متفاوتي تعريف شده است. نخستين دسته از روان شناسان حوزه کار خود را مطالعه فعاليت ذهني مي دانستند. با توسعه رفتارگرايي در آغاز قرن حاضر و تأکيد آن بر مطالعه انحصاري پديده هاي قابل اندازه گيري عيني، روان شناسي به عنوان بررسي رفتار تعريف شد. اين تعريف معمولاً هم شامل مطالعه رفتار حيوان ها بود و هم رفتار انسان ها، با اين فرض که اطلاعات حاصل از آزمايش با حيوان ها قابل تعميم به انسان ها است. اما با توسعه روان شناسيپديدار شناختي و روان شناسي شناختي، بار ديگر به تعريف قبلي رسيده ايم و در حال حاضر در تعاريف روان شناسي، هم به رفتار اشاره مي شود و هم به فرآيندهاي ذهني و از نظر ما روانشناسي مطالعه علمي رفتار و فرآيندهاي رواني مي باشد. چون در اين تعريف، روان شناسي هم به مطالعه عيني رفتار قابل مشاهده مي پردازد و هم به فهم و درک فرآيندهاي ذهني که مستقيماً قابل مشاهده نيست و بر اساس داده هاي رفتاري و زيست شناختي قابل استنباط است، توجه دارد.

 توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه

رياضي خوب و آمار قوي از ملزومات اين رشته است چون آمار يكي از سنگ بناهاي روان‌شناسي است و همچنين زبان انگليسي قوي ، زيرا ما به زبان فارسي كتاب‌هاي روان‌شناسي زيادي نداريم. متأسفانه اکثر دروس اختصاصي آزمون علوم انساني براي رشته روان شناسي هيچ ارتباطي با درس هاي دانشگاهي اين رشته ندارد و نمي توان گفت که اگر داوطلبي در اين آزمون رتبه خوبي به دست بياورد، در دانشگاه نيز دانشجوي موفقي خواهد شد. البته خوشبختانه در چند سال اخير داوطلبان گروه آزمايشي علوم تجربي نيز مجاز به انتخاب گرايش روانشناسي باليني هستند و اين باعث بالا رفتن کيفي کلاس هاي دانشگاهي رشته روانشناسي شده است، چون زيست شناسي و شيمي در اين رشته اهميت بسياري دارد و بايد پايه علوم زيستي دانشجوي اين رشته قوي باشد. از سوي ديگر آمار و رياضي در اين رشته کاربرد وسيعي دارد و متأسفانه پايه رياضي دانش آموزان رشته علوم انساني تا حدودي ضعيف است و در دانشگاه نمي توانند کارهاي آماري اين رشته را به خوبي انجام دهند و بالاخره در آزمون اين رشته بايد زبان انگليسي ضريب بالايي داشته باشد. زيرا ما به زبان فارسي تعداد زيادي کتاب روان شناسي نداريم و دانشجو لازم است که به کتب مرجع اين رشته که به زبان اصلي است مراجعه کند تا بتواند به مطالب جديد اين علم دسترسي داشته باشد.

دانشجوي اين رشته بايد نسبت به اطراف خود و جامعه خود ديد عميقي داشته باشد تا بتواند ظرافت‌هاي رفتاري افراد را درك كرده و در نهايت به ويژگي‌هاي رواني افراد پي ببرد.

معرفي گرايش‌هاي مقطع کارشناسي

1- گرايش باليني

 2- آموزش كودكان استثنايي

 3- صنعتي ، سازماني

 4- عمومي

هر چند که ظاهراً گرايش هاي مختلف روان شناسي در مقطع کارشناسي تفاوت قابل توجهي با يکديگر ندارند اما اگر بخواهيم هر يک از حوزه هاي فوق را معرفي کنيم، بايد بگوييم که:

 روان شناسي باليني خدمات تشخيصي و درماني (روان درماني) را به افرادي که دچار رفتارهاي نابهنجاري مثل افسردگي، اضطراب، وسواس و غيره هستند، ارائه مي دهد که اين خدمات در سه زمينه تشخيص، درمان و پيشنهاد روش هايي براي پيشگيري از معضلات و ناهنجاري هاي رفتاري ارائه مي شود. روان شناسي باليني را امروزه علم بهزيستي مي نامند. چون اين حوزه از روانشناسي به انسان ياد مي دهد که چگونه فرض هاي غلط و ناکارآمد را در ذهن خود تصريح کرده و در نهايت زندگي خوب و مناسبي داشته باشد. به همين دليل برخلاف تصور عامه اين رشته با روان شناسي تفاوت بسياري دارد. چون روان پزشکي به شيمي درماني مي پردازد و يک روان پزشک اجازه تجويز دارو را دارد اما يک روان شناس باليني دارو تجويز نمي کند بلکه به ريشه يابي علت بيماري هاي رواني مي پردازد و به روش رفتار درماني، بيمار را معالجه مي کند مگر در مراحل حاد بيماري که در اين صورت بيمار بايد به روانپزشک مراجعه کند.

روان شناسي باليني اصول روانشناختي را در امر تشخيص و درمان مشکلات عاطفي و رفتاري به کار مي برد.

روان شناسي صنعتي و سازماني نيز يافته هاي روان شناسي را در صنعت به کار مي برد يعني درباره اين که محيط کار بايد چگونه باشد تا بهترين بازدهي را داشته باشد و يا چه متغيرهايي در ارتباط بين کارفرما و کارگر مؤثر است و چه عواملي باعث عدم تفاهم بين کارفرما و کارگر مي شود، مطالعه مي کند. روان شناسي صنعتي و سازماني به گزينش افراد متناسبي براي يک شغل و پرورش برنامه هاي آموزشي شغلي مي پردازد و در آن دسته از تصميم گيري هاي مديريت که با روحيه کاري کارکنان ارتباط دارد، شرکت مي کند.

  روان شناسي عمومي نيز به مطالعه کليات روان شناسي مي پردازد. البته بايد توجه داشت که عنوان گرايش براي روان شناسي عمومي بي معنا است چون ما تخصصي به نام روان شناسي عمومي نداريم.

روان شناسي و آموزش کودکان استثنايي کاربرد يافته هاي روان شناسي در رابطه با کودکان استثنايي (تيزهوشان و معلولين جسماني) است، يعني يک روان شناس آموزش کودکان استثنايي بررسي مي کند که چگونه يادگيري يا حافظه کار خود را بهتر انجام مي دهد؟ و يا کارکرد حافظه درباره کودکان استثنايي چگونه است؟ 

در مورد تفاوت دو رشته روان شناسي و آموزش کودکان استثنايي و علوم تربيتي گرايش آموزش و پرورش کودکان استثنايي، بايد گفت: بررسي اين که کودکان استثنايي (کند ذهن يا باهوش) چه مطالبي را بايد بياموزند به علوم تربيتي باز مي گردد. اما اين که ذهن اين گروه از کودکان چه   توانايي هايي را دارند و حافظه و يادگيري آنها در چه حدي است به روان شناسي و آموزش کودکان استثنايي ارتباط دارد. ولي در کل بين اين دو رشته نقاط اشتراک فراواني وجود دارد.

 وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر

 در دوره كارشناسي ارشد 4 شاخه باليني ، عمومي ، تربيتي و استثنايي وجود دارد كه همين 4 گرايش در دوره دكترا نيز تدريس مي‌شوند.

آينده شغلي و بازار كار

 
–     مراحل رشد و تحول ذهني و حرکتي کودکان چگونه است؟

• چگونه مي توان از پيدايش بيماري هاي رواني پيشگيري کرد؟

–     کدام شرايط خانوادگي و اجتماعي مشوق پرخاش گري، از خودبيگانگي و بزهکاري است؟

–     بهترين شيوه درمان سيگار کشيدن يا چاقي کدام است؟

–     چه شرايط و ابزاري را براي مأموران برج مراقبت فرودگاه بايد فراهم نمود تا خطاي آنان به حداقل برسد؟

–     شکل و الگوي معماري منازل، ادارات و کارخانه ها چه اثري در بهداشت رواني افراد دارد؟

–     چگونه مي توان بازدهي و کارايي کارگران و کارمندان را افزايش داد؟

هر يک از سؤال هاي فوق به يکي از شاخه هاي علم روان شناسي باز مي گردد. در واقع، امروزه روان شناسي با همه جنبه هاي زندگي ما ارتباط داردو هر اندازه که جامعه پيچيده تر شود، روانشناسي نيز نقش مهمتري در حل مسائل آدمي بر عهده مي گيرد. تا جايي که امروزه ما با حوزه هاي تخصصي جديدي مثل روان شناسي مهندسي، روان شناسي محيطي، روان شناسي قانوني و روان شناسي کامپيوتر روبه رو هستيم. و اين به معناي فرصت هاي شغلي متنوع و گسترده براي فارغ التحصيلان کارشناسي ارشد و دکتري است که مي توانند به طور تخصصي در يکي از شاخه هاي اين علم فعاليت کنند. البته در کشور ما بسياري از حوزه هاي تخصصي روان شناسي ناشناخته باقي مانده اند و حتي حوزه هاي معروف و شناخته شده روان شناسي مثل روان شناسي باليني، روان شناسي تربيتي، روان شناسي و آموزش کودکان استثنايي نيز جايگاه واقعي خود را در جامعه ما ندارند چرا که مؤسسات دولتي و خصوصي از نقش متخصصان روان شناسي در پيشبرد کارها اطلاعي ندارند.

اما با اين وجود به گفته کارشناسان اين رشته، آينده روان شناسي در کشور ما روشن و اميدبخش است و فارغ التحصيلان اين رشته بايد آينده خود را در فردا ببينند. چون کشور ما يکي از کشورهاي در حال توسعه است و بدون بهره گيري از شاخه هاي مختلف روانشناسي نمي تواند توسعه همه جانبه داشته باشد.

از سوي ديگر کشور ما، کشور جواني است و امروزه يکي از دغدغه هاي خانواده ها حفظ بهداشت رواني و بالا بردن سطح دانش فرزندان شان مي باشد که اين دو مهم نيز به ياري شاخه هاي مختلف روان شناسي از جمله روان شناسي رشد و روان شناسي تربيتي امکان پذير است.

آنچه گفتيم در مورد فرصت هاي شغلي موجود براي فارغ التحصيلان اين رشته در آينده است. اما امروزه نيز فارغ التحصيلان اين رشته در درجه اول جذب آموزش و پرورش مي شوند و يا در شرکت ها و سازمان ها به عنوان کارشناس روان شناسي فعاليت مي کنند و عده اي نيز به عنوان دستيار متخصص روان شناسي باليني و يا روان پزشک مشغول به کار هستند.

عناوين درس هاي اصلي و اختصاصي 

روان‌شناسي عمومي 1 و 2 ، علم‌النفس از ديدگاه دانشمندان اسلامي ، آمار توصيفي ، فيزيولوژي عمومي (اعصاب و غدد) و روان‌شناسي،  مباني جامعه‌شناسي ، روان‌شناسي احساس و ادراك ، روان‌شناسي يادگيري و تربيتي و پرورشي، روان‌سنجي ، بهداشت رواني، اصول روان‌شناسي باليني، روان‌شناسي كودكان استثنايي، روان‌شناسي باليني كودك، روان شناسي انگيزش و هيجان و روش تحقيق.

ماهیّت و تعریف

در دانشگاه اقتصاد را اينگونه تعريف مي‌كنند: علم تخصيص منابع محدود براي نيازهاي نامحدود. بطور كلي بحث در اين علم بر سر آن است كه نحوه تخصيص بهينه اين منابع چگونه است.

در يك تعريف كلي‌تر اينگونه مي‌توانيم بگوييم كه علم اقتصاد مطالعه علمي جنبه‌هاي گوناگون رفتار اقتصادي انسان است. به اين خاطر علم اقتصاد جزو علوم اجتماعي محسوب مي‌شود ، درست نظير جامعه‌شناسي ، علم سياست يا روان‌شناسي، علم را معمولا بخش نظام‌يافته‌ (روشمند) شناخت بشري مي‌دانند اما تعريف علم بسي فراتر از اين است. در اين معنا علم به دنبال به دست دادن يك تبيين معقول و منطقي از روابط و پيوندهاي ميان پديده‌هاي مشاهده‌پذير و همچنين استخراج قوانين فراشمول براي پيش‌بيني رويدادهايي است كه تحت شرايط معين رخ مي‌دهند. به طور خلاصه سروكار علم با تبيين، استخراج قانون فراشمول و پيش‌بيني رويدادها است.

علم اقتصاد از جنبه‌هاي مختلفي قابل بررسي است. آنچه باعث شده است اين علم جزو علوم انساني بيايد، سروكار داشتن با رفتار اقتصادي انسان‌هاست، اين خود باعث پيوند اقتصاد با فلسفه مي‌شود كه جنبه نظري اقتصاد است. اما آنچه باعث پيوند اين علم با رياضي و آمار شده است، جنبه كاربردي اقتصاد است كه بسيار وسيع‌تر از جنبه نظري آن است.

ويژگي‌ديگر علوم اجتماعي و به تبع آن علم اقتصاد اين است كه پيش‌بيني در اين علوم با يك مشكل اساسي روبه‌روست: دانشمندان علوم اجتماعي و اقتصاددان‌ها به ندرت مي‌توانند براي بررسي پديده‌هاي مشاهده پذير از آزمايش استفاده كنند، در حالي كه دانشمندان علوم تجربي با اين مشكل به طور جدي روبه‌رو نيستند. در علوم تجربي آزمايش در آزمايشگاه انجام مي‌شود و با تمهيداتي مي‌توان اين محيط مصنوعي را تحت كنترل درآورد و واكنش‌هاي يك پديده خاص را در برابر يك متغير مشخص بررسي كرد. اما در علوم اجتماعي و علم اقتصاد عوامل ديگري نيز وجود دارند كه تقريبا خارج از كنترل است و مي‌توانند نتيجه بررسي را تغيير دهند.

كاستي‌ها و محدوديت‌هاي علوم اجتماعي و علم اقتصاد به ويژه در زمينه بهره‌گيري از روش آزمايش موجب شده دانشمندان علوم اجتماعي و اقتصاددانان به استفاده از روش‌ها و تكنيك‌هاي آماري پيشرفته رغبت نشان دهند.

نه تنها آمار، رياضي هم به اقتصاددانان در زمينه شناخت بهتر پديده‌ها و رفتارهاي فردي و اجتماعي كمك مي‌كند. آمار ركن اساسي علوم اجتماعي ، علم اقتصاد و سياست‌هاي اقتصادي – اجتماعي است. با استفاده از روش‌ها و تكنيك‌هاي آماري پيشرفته مي‌توان مبنايي رياضي و كمي براي تبيين، تشخيص و صورت بندي مسائل اقتصادي- اجتماعي فراهم آورد. هم‌چنين آمار امكان به دست دادن تصوير كلي يك وضعيت اقتصادي – اجتماعي خاص را فراهم مي‌كند.

علوم اجتماعي در مقايسه با علوم طبيعي ويژگي‌هاي خاص‌تري دارند، چون اين علوم به بررسي رفتار انسان مي‌پردازد و اين رفتارها نيز ناهمگون است. گذشته از اين ، به خاطر تنوع فرديت‌ها پيش‌بيني در علوم اجتماعي به غايت سخت‌تر از پيش‌بيني در علوم طبيعي و تجربي است.

توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه

چون مباحث كتاب اقتصاد كه در دبيرستان تدريس مي‌شود، جنبه حفظي دارد، بسياري از داوطلبان آزمون سراسري تصور مي‌كنند كه براي موفقيت در رشته اقتصاد بايد حافظه‌اي قوي داشت تا بتوان مفاهيم و نظريه‌هاي متعدد را حفظ كرد، در حالي كه به گفته استادان و دانشجويان اين رشته، دانشجوي اقتصاد بيش از هر چيز بايد در درس رياضي قوي باشد تا بتواند در اين رشته موفق گردد.

بسياري از داوطلبان آزمون سراسري و حتي دانشجويان سال اول اين رشته تصور مي‌كنند كه اقتصاد مجموعه‌اي از محفوظات است، در حالي كه اين علم ارتباط نزديكي با رياضي دارد و دانشجو بايد مباحثي مثل حد، مشتق و انتگرال را در حد يك ديپلمه رياضي بخوبي بداند در غير اين صورت در دروس ابتدايي و اوليه اين رشته مثل اقتصاد خرد، اقتصاد كلان، رياضي و آمار با مشكل روبرو مي‌شود، مشكلي كه تعداد قابل توجهي از فارغ‌التحصيلان علوم انساني با آن مواجه هستند.

دانشجوي اقتصاد لازم است كه به مباحث اجتماعي علاقه‌مند بوده و الفباي جامعه‌شناسي ، علوم سياسي و روانشناسي را بداند چون اقتصاد يك حلقه از علوم اجتماعي است و زنجيره علوم اجتماعي نيز به هم مرتبط است.

دانشجوي اقتصاد بويژه دانشجوي گرايش اقتصاد نظري بايد در درس رياضي قوي باشد و حتي لازم است داراي نگاهي تحليل‌گر باشد تا هم در مطالعه دروس دانشگاهي مثل اقتصادسنجي و هم در بازار كار موفق باشد.

علاقه به جامعه و فعاليت‌هاي اجتماعي براي دانشجويان اين رشته ضروري است. علم اقتصاد يكي از پايه‌هاي اصلي جامعه است و بايد در ارتباط با موضوعات ديگر فرهنگي ، سياسي واجتماعي مورد مطالعه و بررسي قرار گيرد. چرا كه هر جامعه‌اي ويژگي‌هاي خاص خود را دارد و يك كارشناس اقتصاد بايد بتواند اطلاعات علمي خود را با جامعه مورد نظر تطبيق دهد.

شرط اول علاقمندي به مباحث اقتصادي است ، چه در سطح كلان ، مانند مسائل اقتصادي دولت و جامعه و چه در سطح فرد ، مانند مسائل اقتصادي در كارخانجات و شركت‌هاي توليدي.

از آنجا كه جنبه كلان در رشته اقتصاد بيشتر مطرح است، دانشجو مي‌بايست از ديد وسيعي نسبت به مسائل برخوردار باشد و اين خود علاقه‌اي مضاعف به پيگيري علوم جامعه‌شناسي و سياسي و غيره مي‌طلبد.

نکات تکميلي

فرد علاقمند به مباحث تحليلي و اقتصادي هيچ‌گاه از انتخاب رشته اقتصاد پشيمان نمي‌شود. مباحثي كه در اين رشته مطرح مي‌شود حتي كسي را كه با علاقه اين رشته را انتخاب نكرده است، علاقمند مي‌كند تا اين رشته را در سطوح بالاتر فرا گيرد. اصلا مقطع كارشناسي براي آشنايي دانشجويان به اين رشته است و در پايان چهارسال با مفاهيم بسيار متنوعي آشنا شده‌اند و براي فراگيري تخصصي‌تر آنها مي‌بايست ادامه تحصيل را در پيش گيرند. در ضمن بسياري از دانش‌آموزان رياضي دبيرستان بر اين باورند كه اقتصاد از مباحث رياضي و آمار تهي است و بيشتر به مباحث نظري مي‌پردازد. بايد به اين دانش‌آموزان گفت كه امروزه تمام مفاهيم اقتصادي در قالب آمار و رياضي مطرح مي‌شود كه عدم آشنايي و تبحر دانشجو از بيان رياضي به طور جدي او را با مشكل مواجه مي‌سازد.

اين نكته نيز بايد گفته شود كه شباهت اين رشته با رشته‌هايي نظير مديريت و حسابداري باعث شده است كه دانشجوياني كه به اين رشته‌ها بيشتر علاقمندند بتوانند به راحتي در كنكور كارشناسي ارشد شركت كرده و به مطالعه اين رشته‌ها بپردازند. چرا كه حتي در كنكور كارشناسي ارشد مديريت و حسابداري از درس‌هاي پايه اقتصاد نيز سوال مي‌شود و درس‌هايي نظير آمار و رياضي هم با رشته اقتصاد مشترك است، لذا دانشجوي اقتصاد مي‌بايست تنها تعدادي از درس‌هاي مديريت را بصورت دقيق‌تر بخواند كه تازه با مفاهيم ابتدايي آن درس‌ها در واحدهايي نظير اصول سازمان و مديريت كه جزو واحدهاي اصلي رشته اقتصاد است آشنا شده و از اين لحاظ هم با مشكل جدي روبرو نيست.

معرفي اجمالي گرايش‌هاي مقطع کارشناسي

رشته اقتصاد در مقطع كارشناسي داراي پنج شاخه اقتصاد نظري، بازرگاني، كشاورزي، پول و بانكداري و صنعتي است و داوطلبان هر سه گروه آزمايشي علوم رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني مي‌توانند اين رشته را انتخاب كنند. به گفته استادان اين رشته تفاوت شاخه‌هاي مختلف اقتصاد در مقطع كارشناسي كمتر از 30 واحد درسي است و چون دانشجويان مي‌توانند 9 واحد اختياري خود را از شاخه ديگر انتخاب كنند، تفاوت قابل توجهي بين شاخه‌هاي مختلف اين رشته وجود ندارد. بويژه اين كه بين دروس تخصصي هر شاخه نيز شباهت ‌هاي بسياري وجود دارد براي مثال از يازده درس اختصاصي شاخه اقتصاد پول و بانكداري، چهار درس آن با شاخه اقتصاد بازرگاني مشترك است. با اين همه ما براي آشنايي شما با شاخه‌هاي رشته اقتصاد، به معرفي اجمالي آن مي‌پردازيم:

‌اقتصاد نظري : به مدلهاي رياضي اقتصاد مي‌پردازد يعني تاكيد اين بخش از اقتصاد بيشتر بر تئوري‌هاي رياضي است.

تقسيم‌بندي رشته اقتصاد به شاخه‌هاي متفاوت كار اشتباهي است؛ چون بين شاخه‌هاي اين رشته ، مرزبندي دقيق و تعيين شده‌اي وجود ندارد. براي مثال ما در مقابل اقتصاد نظري، شاخه‌اي به نام اقتصاد كاربردي نداريم، اما در كل به نظر مي‌رسد كه هسته اصلي تئوري‌هاي اقتصادي مثل اقتصاد رياضي و اقتصادسنجي بيشتر در شاخه‌ اقتصاد نظري مطالعه مي‌شود. يعني اين شاخه بيشتر جنبه انتزاعي و تئوري دارد و تاكيد آن بر روي تئوري‌هاي رياضي است و دانشجوي اقتصاد نظري كمتر پديده‌هايي از قبيل تجارت را مطالعه مي‌كند.

اقتصاد بازرگاني  :  يكي از شاخه‌هاي كاربردي اقتصاد است كه در آن دانشجو با جنبه‌هاي توصيفي و تحليلي مديريت توليد، مديريت بازاريابي و كاربردهاي آن، قوانين و مقررات ماليات در ايران، انواع حسابرسي و اصول حسابداري آشنا مي‌شود، همچنين با استفاده از يك سري مدلهاي تصميم‌گيري و متدهاي كمي، تعيين خط مشي مطلوب را در مسائلي كه يك مدير با آن مواجه مي‌شود فرا مي‌گيرد.

اقتصاد صنعتي : در شاخه اقتصاد صنعتي دانشجويان با طي دوره با ساختار بازار صنعت، بازرگاني بين‌المللي، منافع و مضرات انحصار، سياست رقابت ، منافع مصرف كننده، هزينه‌ها و همچنين حقوق و مقررات كاري كه تنظيم كننده روابط بين كارگران و كارفرمايان است، آشنا مي‌شوند

اقتصاد پولي و بانكداري : دانشجويان اين شاخه با نحوه عملكرد بانك‌هاي داخلي و خارجي، اسناد و اعتبار ارزي، سياست‌هاي پولي و مالي به عنوان مهم‌ترين سياست‌هاي تثبيت اقتصادي و چگونگي تجزيه و تحليل صورت حسابهاي مالي آشنا مي‌شوند.

اقتصاد كشاورزي : دانشجويان اين شاخه ، اقتصادي را كه به محصولات كشاورزي و زمين و زراعت باز مي‌گردد، مطالعه مي‌كنند.

بازار محصولات كشاورزي به دليل اينكه در بسياري از موارد پيوستگي توليد را ندارد، همچنين متغيرهايي مثل آب و هوا و خاك در آن اثر عمده‌اي دارد، به مطالعه تخصصي و ويژه‌اي نيازمند است؛ يعني كارشناس اقتصادي اين بخش بايد علاوه بر آشنايي با اصول و مباني علم اقتصاد، با مسائل كشاورزي از قبيل توليد كشاورزي و بازارهاي محصولات كشاورزي آشنايي داشته باشد.

اقتصاد كشاورزي حدفاصل رشته‌هاي مهندسي كشاورزي و اقتصاد است. يعني دانشجويان هم اصول زراعت و دامپروري را مطالعه مي‌كنند و هم با دروس اصلي اقتصاد مثل اقتصاد خرد و اقتصاد كلان آشنا مي‌شوند.

وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر

در اين رشته تا مقطع دكترا امكان ادامه تحصيل وجود دارد.

گرايش‌هاي مقطع كارشناسي ارشد علوم اقتصادي عبارتند از :

1-برنامه‌ريزي سيستم‌هاي اقتصادي

2-توسعه اقتصادي و برنامه‌ريزي

3-علوم اقتصادي

4-اقتصاد انرژي

رشته‌هاي مشابه و نزديك به اين رشته

گرايش‌هاي مختلف مديريت ، همچنين تعدادي از واحدهاي رشته مهندسي صنايع با اين رشته مشترك است و يا تشابه دارد.

آيا خياباني را مي‌شناسيد كه در آن نانوايي, خواروبار فروشي, ميوه‌فروشي يا آرايشگاه نباشد؟ بي‌شك در هر خياباني مراكز خدماتي ياد شده و دهها واحد خدماتي ديگر به چشم مي‌خورد. اما چرا در حالي كه هيچ سازمان يا نهادي مسؤول ايجاد اين مراكز در خيابان‌هاي مختلف نيست ما در هر خياباني به واحدهاي فوق دسترسي داريم؟راستي چرا بسياري از واحدهاي خدماتي 50 سال پيش مثل لحاف‌ دوزي, چيني بندزني و حلبي‌سازي از بين رفته‌اند و در مقابل مغازه‌هاي تزئينات ساختماني و فروشگاه‌هاي لوازم صوتي و تصويري ايجاد شده است؟ علم اقتصاد به سؤال‌هاي فوق پاسخ مي‌دهدو اين كه در يك جامعه چه عواملي باعث تخصيص منابع مي‌شود. به عبارت ديگر علم اقتصاد، علم تخصيص بهينه منابع است. منابعي كه كم يا محدود هستند. اين علم در مراكز آموزش عالي تحت عنوان رشته علوم اقتصادي ارائه مي‌شود. رشته اقتصاد در مقطع كارشناسي داراي شش شاخه اقتصاد نظري, بازرگاني, كشاورزي, پول و بانكداري, صنعتي و حمل و نقل است و داوطلبان هر سه گروه آزمايشي علوم رياضي و فني, علوم تجربي و علوم انساني مي‌توانند اين رشته را انتخاب كنند. البته براي داوطلبان علوم انساني شاخه اقتصاد نظري ارائه نشده است. اما به گفته استادان اين رشته تفاوت شاخه‌هاي مختلف اقتصاد در مقطع كارشناسي كمتر از 30 واحد درسي است و چون دانشجويان مي‌توانند 9 واحد اختياري خود را از شاخه ديگر انتخاب كنند، تفاوت قابل توجهي بين شاخه‌هاي مختلف اين رشته وجود ندارد. بويژه اين كه بين دروس تخصصي هر شاخه نيز تشابه‌هاي بسياري وجود دارد براي مثال از يازده درس اختصاصي شاخه اقتصاد پول و بانكداري , چهار درس آن با شاخه اقتصاد بازرگاني مشترك است. با اين همه ما براي آشنايي شما با شاخه‌هاي رشته اقتصاد, به معرفي اجمالي آن‌ها مي‌پردازيم.

اقتصاد نظري:

هسته اصلي تئوري‌هاي اقتصادي مثل اقتصاد رياضي و اقتصاد سنجي در شاخه اقتصاد نظري مطالعه مي‌شود؛ يعني اين شاخه بيشتر جنبه انتزاعي و تئوري دارد و تأكيد آن بر روي تئوري‌هاي رياضي است و دانشجوي اقتصاد نظري كمتر پديده‌هايي از قبيل تجارت را مطالعه مي‌كند.

دروس تخصصي اقتصاد نظري :

اقتصاد كشاورزي, اقتصاد مديريت, اقتصاد رياضي, اقتصاد سنجي, تاريخ عقايد اقتصادي, برنامه‌ريزي اقتصادي, اقتصاد منابع .

 اقتصاد بازرگاني:

اقتصاد بازرگاني يكي از شاخه‌هاي كاربردي اقتصاد است كه در آن دانشجو با جنبه‌هاي توصيفي و تحليلي مديريت توليد, مديريت بازاريابي و كاربردهاي آن، قوانين و مقررات ماليات در ايران, انواع حسابرسي و اصول حسابداري آشنا مي‌شود. همچنين با استفاده از يك سري مدل‌هاي تصميم‌گيري و متدهاي كمي, تعيين خط مشي مطلوب را در مسائلي كه يك مدير با آن مواجه مي‌شود، فرا مي‌گيرد.

دروس تخصصي اقتصاد بازرگاني :

اقتصاد مديريت, روش‌هاي مقداري در بازرگاني, مديريت توليد, ارزيابي طرح‌هاي اقتصادي, حسابداري شركت‌ها, حسابداري صنعتي, اصول بازاريابي, اصول بيمه, مديريت مالي.

 اقتصاد صنعتي :

در شاخه اقتصاد صنعتي دانشجويان طي چند واحد با ساختار بازار صنعت, بازرگاني بين‌المللي, منافع و مضرات انحصار, سياست رقابت, منافع مصرف‌كننده, هزينه‌ها و حقوق و مقررات كاري كه تنظيم‌كننده روابط بين كارگران و كارفرمايان است, آشنا مي‌شوند.

دروس مشترك در همه شاخه‌هاي علوم‌اقتصادي :
زبان خارجه تخصصي, اصول سازماني و مديريت, حقوق تجارت, مباني جامعه‌شناسي, رياضيات, آمار, روش تحقيق, اصول حسابداري, جغرافياي اقتصادي ايران, اقتصاد خرد, اقتصاد كلان, پول و بانكداري, مباني فقهي اقتصاد صدر اسلام, نظام‌هاي اقتصادي, تجارت بين‌الملل, اقتصاد توسعه, اقتصاد ايران.

دروس تخصصي اقتصاد نظري :

اقتصاد صنعتي, حسابداري شركت‌ها, حسابداري صنعتي, اقتصاد منابع, مديريت توليد, ارزيابي طرح‌هاي اقتصادي, اقتصاد سنجي, حقوق كار و روابط صنعتي, پژوهش عملياتي.شاخه اقتصاد پول و بانكداريدانشجويان اين شاخه با نحوه عملكرد بانك‌هاي داخلي و خارجي, اسناد اعتباري ارزي, سياست‌هاي پولي و مالي به عنوان مهم‌ترين سياست‌هاي تثبيت اقتصادي و چگونگي تجزيه و تحليل صورت حساب‌هاي مالي آشنا مي‌شوند.

دروس تخصصي اقتصاد پول و بانكداري :

عمليات بانكي داخلي, عمليات بانكي خارجي, سياست‌هاي پولي و مالي, بانكداري اسلامي, روش‌هاي مقداري در بازرگاني, سازمان‌هاي پولي و مالي بين‌المللي, حسابداري شركت‌ها, تجزيه و تحليل صورت‌هاي مالي, ارزيابي طرح‌هاي اقتصادي, تأمين منابع مالي و بورس اوراق بهادار, مديريت مالي.
شاخه اقتصاد كشاورزي
دانشجويان اين شاخه, اقتصادي را كه به محصولات كشاورزي و زمين و زراعت باز مي‌گردد, مطالعه مي‌كنند. زيرا بازار محصولات كشاورزي به دليل اين‌كه در بسياري از موارد، پيوستگي توليد را ندارد همچنين متغيرهايي مثل آب و هوا و خاك در آن اثر عمده‌اي مي‌گذارد, به مطالعه تخصصي و ويژه‌اي نيازمند است؛ يعني كارشناس اقتصادي اين بخش بايد علاوه بر آشنايي با اصول و مباني علم اقتصاد, با مسائل كشاورزي از قبيل توليد كشاورزي و بازارهاي محصولات كشاورزي آشنايي داشته باشد.

دروس تخصصي اقتصاد كشاورزي :

اقتصاد كشاورزي, توسعه و سياست كشاورزي, اقتصاد منابع, اقتصاد سنجي, ارزيابي طرح‌هاي اقتصادي, بازاريابي محصولات كشاورزي, مديريت مزرعه, جامعه‌شناسي روستايي, پژوهش عملياتي.

توانايي‌هاي لازم :

در مقطع متوسطه, كتاب اقتصاد تنها براي دانش‌آموزان رشته علوم‌انساني ارائه شده است و چون مباحث اين كتاب جنبه حفظي دارد, بسياري از داوطلبان آزمون سراسري تصور مي‌كنند كه براي موفقيت در رشته اقتصاد بايد حافظه قوي داشت تا بتوان مفاهيم و نظريه‌هاي متعدد را حفظ كرد. در حالي كه به گفته استادان و دانشجويان اين رشته, دانشجوي اقتصاد بيش از هر چيز بايد در درس رياضي قوي باشد تا بتواند در اين رشته موفق گردد.همچنين دانشجوي اقتصاد لازم است كه به مباحث اجتماعي علاقه‌مند بوده و الفباي جامعه‌شناسي, علوم سياسي و روانشناسي را بداند چون اقتصاد يك حلقه از علوم اجتماعي است و زنجيره علوم اجتماعي نيز به هم مرتبط است.

موقعيت شغلي در ايران :

دانشجويان دوره كارشناسي اقتصاد بيشتر اطلاعات اوليه و پايه را مطالعه مي‌كنند در نتيجه نبايد انتظار داشته باشند كه پس از فارغ‌التحصيلي به طور تخصصي و كاربردي فعاليت نمايند مگر دانشجوياني كه خودشان مطالعه و فعاليت بيشتري داشته و تئوري‌هايي را كه مطالعه مي‌كنند, به كار نيز مي‌گيرند. يعني مي‌توانند مدلهاي اقتصادي نوشته, تجزيه و تحليل كرده و پيشنهادهاي تازه‌اي براي رفع مشكلات اقتصادي مؤسسه و سازمان‌هاي مختلف ارائه دهند.البته اين به آن معنا نيست كه در حال حاضر فارغ‌التحصيلان اين رشته بازار كار ندارند بلكه مي‌توانند در بخش‌هاي مختلف وزارت اقتصاد مثل بخش ماليات, وزارت صنايع, سازمان برنامه و بودجه, بانك مركزي و مركز آمار فعاليت كنند و مهمتر از همه اينكه حتي اگر فارغ‌‌التحصيلان اقتصاد در رشته تخصصي خود فعاليت نكنند, به دليل داشتن ذهني باز و تحليل‌گر و آشنايي صحيح با مسائل و مباحث اقتصادي, نگاه كارشناسانه‌اي نسبت به جامعه و پيرامون خود دارند و مي‌توانند در هر شغلي موفق و كارآمد باشند.

رشته علوم اقتصادي مجموعه دانشهاي مربوط به اقتصاد را مورد بحث و بررسي قرار مي دهد. اين مجموعه که حاصل سلسله اي از انديشه ها و تفکرات است با محور قرار دادن بررسي منابع کمياب و تلاش براي استفاده بهينه از منابع محدود طبيعي و همچنين نيروي کار انساني در پي آن است تا با چيدن دقيق اجزا و عناصر گوناگون اقتصادي در کنار يکديگر از منابع کمياب ياد شده به گونه اي استفاده نمايد که بيشترين ميزان ممکن از خواسته هاي انساني، تأمين گردد.
بدين ترتيب گرايشهاي مختلفي در رشته علوم اقتصادي به وجود آمده است که يکي از آنها گرايش اقتصاد حمل و نقل مي باشد. هدف از تأسيس چنين گرايشي آشنا نمودن دانشجويان با مفاهيم و ويژگيهاي اقتصادي حمل و نقل، روشهاي حمل و نقل سنتي و مدرن، انتخاب وسيله، ارزيابي خدمات حمل و نقل، ارزشيابي طرحها و پروژه هاي حمل و نقل و مواردي ديگر از اين نوع و بررسي نظريه هاي گوناگون ارائه شده در زمينه ارتباطي حمل و نقل و توسعه اقتصادي است.
در اين گرايش همچنين نکات ويژه اي در خصوص حمل و نقل زميني، دريايي، هوايي، خطوط و لوله هاي نفتي مورد بررسي قرار مي گيرد.

 اقتصاد حمل و نقل
رشته اقتصاد حمل و نقل با اهميت حمل و نقل در ارتباط است. همانطور که مي دانيد حمل و نقل از دو بخش عمده تشکيل شده، يکي زير ساختهاي حمل و نقل و ديگري وسايل حمل و نقل.
براي استفاده بهينه از سيستم حمل و نقل، اين رشته در دانشگاه آزاد برگزار مي گردد تا امکان تربيت نيروي انساني ماهر و متخصص مورد نياز کشور در حد کارشناسي را فراهم کند.
توسعه حمل و نقل، همانطور که همگان اطلاع دارند به طور روزافزون از دانش و تکنولوژي بالايي برخوردار است، بنابراين در ايران هم، با اين افزايش دانش و تکنولژي يعني فنون جديد حمل و نقل، بايد نيروهاي ماهر و متخصصي تربيت کنيم تا بتوانند اين سيستم حمل و نقل را به صورت بهينه چه از نظر زيرساختهاي حمل و نقل، چه از نظر وسائل حمل و نقل به صورت بهينه مورد استفاده قرار دهند.
ارتباط رشته علوم اقتصادي با رشته هاي تحصيلي دبيرستان
در ارتباط با رشته تحصيلي اقتصاد، اين نکته را بايد متذكر شويم که رشته اقتصاد يکي از رشته هاي اصلي علوم انساني است که در مقايسه با ساير رشته ها در گروه برندگان جايزه نوبل قرار مي گيرد.
اين موضوع، جايگاه اين علم را در ميان ساير علوم، کاملاً مشخص مي کند. در هر حال يکي از کلاسيک ترين مفهوم علم اقتصاد اين است که اقتصاد در حقيقت علم منابع کمياب است يا علم منابع محدود. اين علم توضيح مي دهد که ما چطور مي توانيم از امکانات محدودي که طبيعت در اختيار ما گذاشته براي رفع نيازهاي نامحدود بشري که در زمان حال و آينده زندگي مي کند استفاده کنيم . البته از آنجايي که رشد فزاينده جمعيت در حقيقت پارامتر تقاضا را در اقتصاد نشان مي دهد افزايش پيدا مي کند و در عين حال امکانات اقتصادي که طبيعت در اختيارمان گذاشته محدود است و جايگاه و اهميت اين علم را نشان مي دهد. بر اين مبنا که ما در آينده ملزم خواهيم بود که از قوانين اين علم استفاده کنيم تا بشر در حقيقت مواجه با کمبود حاد و يا کمبود شديد قرار نگيرد.
مقاطع تحصيلي و دروس رشته علوم اقتصادي
دانشجويان گرايش اقتصاد حمل و نقل، با گذراندن يک دوره چهار ساله يا هشت نيم سال تحصيلي به اخذ مدرک کارشناسي در رشته علوم اقتصادي نائل مي آيند. اين گروه از دانشجويان در طي دوره ياد شده مجموعه اي از دروس شامل دروس عمومي، پايه و تخصصي را مورد مطالعه قرار داده که برخي از بهترين دروس ياد شده شامل موارد زير است:

1ـ برنامه ريزي حمل و نقل با هدف آشنايي با تعاريف، تفاوتهاي برنامه ريزي، تجزيه و تحليل شبکه ها و برنامه ريزي حمل و نقل در کشورهاي در حال توسعه و توسعه نيافته با هدف ارتقاي توان علمي کشورهاي در حال توسعه

2ـ – بيمه حمل و نقل با هدف آشنايي کليات بيمه هاي اموال به ويژه بيمه آتش سوزي، اتومبيل.
3- حقوق حمل و نقل با هدف آشنايي با قوانين و مقررات کلي و مرتبط با علوم و فنون حمل و نقل و تسلط بر مقررات و آيين نامه هاي پايه اي حمل و نقل.
دروس ديگر مانند:
4- اقتصاد منطقه اي
5- تحقيقات بازاريابي
6- پژوهش عملياتي
از جمله دروس مهم و قابل توجه در اين رشته هستند.

رابطه علم اقتصاد با ساير علوم
بر اساس همين ديدگاهها، علم اقتصاد با ساير علوم و به خصوص علوم پايه هم تلفيق شديدي پيدا کرده، يکي از بارزترين رشته هايي که اخيراً در اين رشته مورد استفاده قرار مي گيرد رياضيات و آمار است و توصيه مي کنيم اصلاً دانشجويان دوره دبيرستاني که داراي زمينه قوي رياضي و آمار نيستند ادامه اين رشته را در دوره کارشناسي و کارشناسي ارشد تقريباً بايد منتفي کنند و برعکس، دانشجوياني که در دوران دبيرستان از آمار و رياضي قويتري برخوردارند مطمئناً مي توانند در دوره هاي بالاتري در اين رشته موفق شوند. البته متأسفانه اخيراً در چارچوب آموزش و پرورش، دانش آموزاني را به سمت اين رشته هدايت مي کنند که از رياضيات ضعيف تري برخوردارند و به همين دليل دانشجوياني که در دوره دبيرستان از رشته اقتصاد فارغ التحصيل مي شوند، در دوره کارشناسي و کارشناسي ارشد دچار مشکلات بسيار شديدي خواهند شد. بنابراين ما توصيه مي کنيم دانشحوياني که مي خواهند ادامه تحصيل دهند به خصوص رشته اقتصاد بايد از آمار و رياضي نسبتاً قويتري برخوردار باشند و روي همين روال يا روي همين برداشتها در مفهوم عاميانه که مي گويند اقتصاد فقط علم پول است مطمئناً علم پول نيست و ما بايد امکان استفاده اطلاعات آماري را به گونه اي داشته باشيم که بتوانيم پيش بينيهايي که نسل آينده هم خواهند داشت را مورد توجه قرار دهيم.
 

کاريابي رشته حمل و نقل اقتصادي
دانش آموختگان دوره کارشناسي علوم اقتصادي فارغ از گرايشي که در آن به تحصيل پرداختند، از توانمنديهاي لازم براي تجزيه و تحليل مسائل اقتصادي در زمينه هاي مختلف صنعتي، کشاورزي، بازرگاني و خدمات در سطح کارشناسي بهره مند مي گردند. از سوي ديگر دانش آموختگان گرايش اقتصاد حمل و نقل به دليل بررسي مسائل ويژه حمل و نقل از جمله سرمايه گذاري در توسعه حمل و نقل، اثرات خدمات حمل و نقل در بهاي تمام شده کالاها، چگونگي حمل و نقل شهري و نقش حمل و نقل در توسعه اقتصادي از تواناييهاي لازم براي ارائه خدمات در اين زمينه ها در دستگاههاي ذيربط برخوردار هستند. وزارت امور اقتصادي و دارايي، وزارت بازرگاني، وزارت راه و ترابري و … از جمله دستگاههايي هستند که کارشناسان علوم اقتصادي با گرايش اقتصاد حمل و نقل مي توانند در آنها به انجام فعاليت و کار مشغول گردند.

 اقتصاد صنعتي

روند بالاي دانش اقتصاد امروزي، ساخته و پرداخته سلسله اي از انديشه ها و تفکرات ژرف انديشمنداني است که ساليان دراز به کوششهاي فراوان در اين زمينه پرداخته اند. از اين رهگذر، علم اقتصاد به بررسي منابع کمياب، به عنوان يک اصل اساسي در زندگي اقتصادي بشر توجه مي نمايد که اين اصل، خود ناشي از محدود بودن منابع طبيعي و نيروي کار انساني است.
به بيان ديگر، طبيعت و نيروي کار بشر، توانايي جوابگويي و ارضاي نيازهاي نامحدود بشر را ندارد و لذا اين سؤال طرح مي شود که چگونه مي توان منابع کمياب را براي ارضاي خواسته هاي انسان که در رقابت با يکديگر نيز هستند تخصيص داد، به گونه اي که حداکثر خواسته هاي ياد شده برآورده گردد؟
رشته علوم اقتصادي با در نظر گرفتن مجموعه اهداف مذکور در گرايش و شاخه هاي گوناگون خود تلاش مي نمايد تا اطلاعات و دانشهاي لازم را به دانش پژوهان و دانشجويان، ارائه نمايد تا از طريق تقويت چنين متخصصاني آنان را در ارائه خدمات هرچه بهتر در آينده جامعه ياري رساند. از اين رهگذر، يکي از شاخه هاي رشته علوم اقتصادي گرايش اقتصاد صنعتي است.
اقتصاد صنعتي شاخه اي از علم اقتصاد است که موضوع آن بررسي ساختار، عملکرد و رفتار در بازار و ارتباط اين عناصر با يکديگر و نظريات صنعتي گوناگون مربوط به شرکتها و بنگاهها مي باشد.
در مورد رشته اقتصاد صنعتي يا به عبارتي گرايش صنعتي در رشته اقتصاد، افرادي که مي خواهند وارد اين رشته شوند بايد گذشته از اينکه زمينه هاي آگاهي در مورد اقتصاد داشته باشند علاقه و آگاهي هم در رابطه با مسائل صنعتي داشته باشند. براي اينکه در آينده قرار است که اينها بعد از فارغ التحصيل شدن در بخش صنعت و در کارخانجات، مشغول به کار شوند.
در رابطه با تواناييهاي روحي، ذهني و جسمي در اين رشته محدوديت جسمي خاصي وجود ندارد يعني براي ورود به اين رشته، توانايي جسمي خاصي نياز نيست؛ اما با توجه به اينکه مباحث رياضي، نسبتاً در اين رشته زياد است افراد بايد از نظر توانايي در مسائل رياضي و درک مفاهيم، تواناييهاي خوب و استعداد کافي داشته باشند.
اما از نظر نقش اين رشته در دنياي فردا، به هر حال دنيا و ايران دارد به طرف صنعتي شدن و صنعتي شدن علمي مي رود. بنابراين کارخانجات ما طبيعتاً به افرادي که هم به مسائل اقتصادي مسلط باشند و هم ديدگاه صنعتي داشته باشند نياز بيشتري دارند و اين افراد بهتر از کساني که بدون رويه صنعتي، صرفاً رويه اقتصادي دارند، مي توانند در خدمت کارخانجات باشند.
اقتصاد، علم تخصيص بهينه عوامل توليد براي به دست آوردن حداکثر توليد است، صرف نظر از اينکه اقتصاد نظري باشد يا اقتصاد بازرگاني منتهي در شاخه اقتصاد بازرگاني ما به دنبال اهداف ديگري هستيم و مي خواهيم که با روشهاي بازرگاني به حداکثر توليد و کارآيي برسيم.
نقش اقتصاد را نمي شود تعريف کرد. ما در همه جاي دنياي پيشرفته مي بينم که اقتصاد باعث پيشرفت کشورهاست؛ مثلاً ژاپن دومين قدرت اقتصادي جهان با برنامه ريزي اقتصادي توانسته به اينجا برسد. در ايران هم ما براي حل مشکلات اقتصاديمان برنامه ريزيهايي مي کنيم که بيکاري را از بين ببريم، رشد اقتصادي ايجاد کنيم، کالا توليد کنيم، در واقع تمام اينها بر اساس علم اقتصاد است و در اقتصاد بازرگاني به طور اخص ما به دنبال پيدا کردن راههاي هستيم که از طريق بازاريابي بين المللي بتوانيم به توليد بيشتر و درآمد ملي بيشتر دست پيدا کنيم.
تعداد واحد دروس اين رشته
دانشجويان گرايش اقتصاد صنعتي با گذراندن يک دوره چهار ساله يا هشت نيم سال تحصيلي، به دريافت مدرک کارشناسي نائل مي آيند. اين دروس در مجموع 135 واحد را شامل مي شود که از بيست واحد درس عمومي، 78 واحد درس اصلي و تخصصي و 28 واحد دروس اجباري و 9 واحد دروس اختياري تشکيل گرديده است. برخي از مهمترين دروس اين گرايش شامل موارد زير است:
1. اقتصاد صنعتي با هدف آشنايي با ويژگيها و ساختار اقتصادي و بخش صنعت و ارزيابي استراتژيهاي صنعتي در ايران.
2. اقتصاد کار با هدف آشنايي با نظريه هاي مربوط به بازار کار و چگونگي تعيين دستمزدها و رابطه آن با سطح عمومي قيمتها، تورم، بيکاري و چگونگي افزايش کيفيت کار.
3. حقوق کار و روابط صنعتي با هدف آشنايي با مقررات کار و اطلاع از مباني و تفسير اين مقدمه.
4. ساختار بازار کار و کارکرد آن با هدف آشنايي با ساختار بازار، صنعت و بازرگاني بين المللي، هزينه ها، سياست رقابت و مراتب مصرف کننده.
اقتصاد را به طور کلي مي توان اين طور تعريف کرد که علم تخصيص بهينه عوامل توليد جهت ارضاي خواسته هاي نامحدود بشر براي رسيدن به يک رفاه و آسايش نسبي است. اقتصاد به طور کلي در رابطه با سياست گذاريها و برنامه ريزيها صحبت مي کند چه در ايران چه در جهان، بيشتر به بررسي مشکلات بيکاري، کمبود اشتغال و توليد کم جامعه مي پردازد، که سعي دارد اين توليد را افزايش دهد و اشتغال را به سطح نامناسبي در جامعه برساند و واضح است که اگر اين مشکلات حل شود، مشکلات اجتماعي هم رفع مي شود. در واقع، اقتصاد روابط زيادي با علوم ديگر مثل جامعه شناسي، مردم شناسي و علوم اجتماعي دارد.
براي اينکه يک دانشجو بخواهد در اين رشته وارد شود بعد از گذراندن کنکور بايد در نظر بگيرد که آيا به آن رشته علاقه دارد يا خير؟ آيا آن خلاقيت خاص را دارد يا نه؟
علم اقتصاد بعد از جنگ دوم جهاني مطرح شد. در واقع با وقوع مشکلاتي که کشورهاي صنعتي درگير آن شدند، اين علم از آن زمان پايه گذاري شد. به طور کلي مي توانيم بگوييم طريق علم اقتصاد، علمي است که راهکارهايي ارائه مي دهد تا در جهت بهينه سازي در واقع از امکانات و منابع توليد استفاده کنيم، به گونه اي که بتوانيم حداکثر حوائج بشري را ارضا کنيم.
اقتصاد، علم تخصيص بهينه منابع کمياب است در جهت توليد و اينكه چگونه از منابع و عوامل کمياب استفاده کنيم که بتوانيم در جامعه توليد داشته باشيم تا جوابگوي نيازهاي نامحدود بشري باشيم.
 

بازار کار

دانش آموختگان دوره کارشناسي علوم اقتصادي، فارغ از گرايشهاي تحصيلي از سطحي از مهارتها و توانمنديها برخوردارند که قادر به تصديق مسائل اقتصادي در زمينه هاي صنعتي، کشاورزي، بازرگاني و خدمات در سطح کارشناسي هستند. فعاليت در زمينه ارائه خدمات برنامه ريزي، ارزيابي و مشاوره در زمينه هاي گوناگون اقتصادي و دارا بودن صلاحيتهاي لازم براي احراز مشاغل کارشناسي در مؤسسات دولتي و غير دولتي از جمله مشاغلي است که دانش آموختگان گرايش اقتصاد صنعتي قادر به انجام آن خواهند بود. وزارت کار و امور اجتماعي، وزارت امور اقتصادي و دارايي، وزارت بازرگاني و سازمان مديريت و برنامه ريزي از جمله بخشها و دستگاههايي هستند که اين افراد مي توانند در آنها به کار مشغول شوند

پول و بانکداري

انديشه بانکداري در جهان، از زماني آغاز مي شود که داد و ستد و مبادله کالا ميان افراد انساني شروع شد. از اين رو شايد بتوان اقرار کرد که تجارت و بانکداري حتي بيش از آنکه پول به مفهوم امروزي خود مورد استفاده قرار گيرد، عملاً وجود داشته است. از سوي ديگر از زماني که بشر به توليد کالا به منظور تجارت، مبادرت ورزيد، به يک وسيله پرداخت و مقياس ارزش، نياز پيدا کرد و به اين ترتيب پول، به تدريج اختراع گرديد. بعد از آن، همگام با پيشرفت تجارت نياز به ارائه خدمات اقتصادي مؤسسات مالي نيز خود را جلوه گر ساخت که از اين رهگذر انجام وظايف و عملياتي نظير نگهداري و حفاظت اشياي قيمتي و مسکوکات فلزي، انتقال اين اموال به وسيله اسناد، ايجاد يک مقياس ارزش و توجه به ايجاد اعتبار و قرض دادن به وسيله سازمان ويژه با عنوان بانک اشاعه پيدا نمود.
رشته علوم اقتصادي به دليل رابطه تنگاتنگ خود با دو پديده پول و بانک در يکي از گرايشهاي خود با همين عنوان مباحث اين حوزه را مورد بررسي قرار مي دهد. دانشجويان اين رشته با گذراندن دوره پول و بانکداري، مجموعه اي از اطلاعات و تجربيات در زمينه نظامهاي مالي و بانکي در دو حوزه داخلي و خارجي را کسب مي کنند و براي بر عهده گرفتن مسؤوليتهاي آتي تربيت مي شوند.
با توجه به حرکت شتابان تخصص و دانش بانکي به سوي آينده و اينکه ما به سرعت دانش فني بانکي را در دنيا به صورت پيشرفت غير قابل ملاحظه اي يا بهتر بگويم با سرعت بسيار قابل ملاحظه مي بينيم، بايستي خودمان را به نيروهاي کارآزموده و تخصصي از جمله مديريت امور بانکي يا رشته هاي بانکداري مجهز کنيم. بدين منظور ما دانشکده امور علوم بانکي خودمان را در سيستم بانکي داريم و جاي خوشبختي است که مي توانيم بگوييم صد در صد دانشجوياني که در آنجا تحصيل مي کنند مورد استفاده قرار مي گيرند و مي توانند به عنوان يک دانش خوب علمي در رشته هاي کارشناسي و با تجربه اي که در طول کار به دست مي آورند براي بانکها بسيار مفيد فايده باشند.
ما علوم بانکي را به اين منظور مثبت مي بينيم که در سايه دانشگاهها ممکن است 5 درصد يا 10 درصد يا بسيار تعداد کمتري از اين نيروها را جذب سيستم بانکي ببينيم لذا مي بينيم که درصد قابل توجهي از نيروها در رشته هايي که مرتبط با امور بانکي نيستند به صورت متفرقه وارد سيستم مي شوند که اينها براي خودشان هم در طول مدت خدمتشان يک مقدار مشکلاتي ايجاد مي کنند چرا که مي بايستي خودشان را، با اين علوم تطبيق دهند و خودشان را مطابق علم روز، بالا ببرند تا بتوانند در صحنه رقابت، حضور داشته باشند.
صحبت يکي از کارکنان بانکي در مورد اين رشته و کارآيي آن
در دهه اول، علاقه مند به فعاليت در شعبه بودم که به بانک مراجعه کردم، ولي با توجه به رشته تحصيلي من در ستاد و در اداره کارگزيني بانک مستقر شدم. وظيفه يک کارشناس اداره بانک کمک به برنامه ريزي نيروي انساني و تدوين و تجزيه و تحليل دستورالعملهاي ابلاغي که در زمينه هاي اداري و پرسنلي هست، مي شود.
اين دستورالعملها مي تواند از استخدام، ترفيع، انتصاب، تشويق و تنبيه و حتي بازنشستگي يک کارمند را پوشش دهد. يک کارشناس اداري، بايد در زمينه هاي مختلف، اطلاعات داشته باشد. اين اطلاعات بايد هم درون سازماني باشد هم برون سازماني. به اين علت که کارکنان مسائل و مشکلات خاص خودشان را دارند و براي اينکه ما بتوانيم اين مسائل و مشکلات را حل کنيم نياز داريم که بدانيم سازمانهاي مشابه ما و يا مراجع بالاتر چه کمکي مي توانند به همکاران ما بکنند.
اين شغل، مسائل و مشکلات خاص خودش را دارد و لذا ما در بعضي از کارهايي که انجام مي دهيم لذت مي بريم. ناراحتي ما زماني است که با توجه به چهارچوب و مقررات اداري نمي توانيم نيازها و خواسته هاي همکارانمان را برآورده کنيم. مسائلي که در زمينه هاي پرسنلي در بانکها وجود دارد فعاليت و حجم کار و تنوع وظايف همکاران است و اين باعث مي شود که همکاران ما از صبح تا شب درگير هستند و آن طور که دلشان مي خواهد نتوانند به مشتريان پاسخ دهند در مقابل ما بايد بتوانيم با توجه به اين همه فشار و مسؤوليت و تنوع وظايفي که براي همکارانمان در واحدها وجود دارد نيازهاي ماليشان را هم مرتفع کنيم.
يک کارشناس اداري بايد بتواند از لحاظ حقوقي، وضعيت کارکنان شبکه بانکي با سازمانهاي ديگر را مقايسه و بررسي کند و در زمانهاي خاص با توجه به تورم و هزينه هاي جاري پيشنهادهاي لازم را به مراجع تصميم گيرنده منعکس کند.
نظام بانکي دولتي نظام پرداخت جديدي را در حال تدوين دارد که سعي مي کند يک بازنگري در مسائل استخدامي، انضباطي و مالي شبکه بانکي داشته باشد و کارشناسان تمام بانکها روي اين کار مي کنند و به همين دليل يک کارشناس اداري بايد ارتباط منسجمي با بانکهاي مختلف داشته باشد تا بتواند اين مسائل را هماهنگ انجام دهد. در برخي از بانکهاي تجاري تخصصي برخي از مسائل فرق مي کند ولي در زمينه پرسنلي به خصوص آيين نامه استخدامي مشترک بانکها مسائل مشترک زيادي وجود دارد.
برخي از دروس اختصاصي علوم اقتصادي گرايش پول و بانکداري
دانشجويان رشته علوم اقتصادي -گرايش پول و بانکداري- با گذراندن يک دوره چهار ساله يا هشت نيم سال تحصيلي، به اخذ مدرک کارشناسي نائل مي شوند. از اين رهگذر مجموعه اي واحدها در قالب دروس عمومي، پايه و تخصصي ارائه مي گردد که برخي از مهمترين آنها بدين قرار است:
1. عمليات بانکي داخلي با هدف آشنا شدن دانشجويان با نحوه عملکرد بانکها، فعاليتهاي بانکي، نقش بانکها در توسعه اقتصادي، مقررات و شرايط عمومي حسابها، اعتبارات، اوراق بهادار و بورس.
2. عمليات بانکي خارجي با هدف آشنا شدن دانشجويان با چگونگي ارتباط با بانکهاي خارجي، اسناد اعتباري ارزي، خريد و فروش ارزهاي غير بازرگاني و بازرگاني.
3. سازمانهاي پولي و مالي بين المللي با هدف آشنايي با چگونگي عملکرد سازمان و مديريت مؤسسات در ارتباط با مسائل پولي و مالي کشورها.
4. بانکداري اسلامي و با هدف آشنايي نقش پول و مؤسسات مالي و فعاليتهاي اقتصادي در صدر اسلام و بررسي عملکرد بانکداري بدون ربا و ماهيت سياست پولي در اقتصاد اسلامي.
 

گزينش دانشجو
پيچيدگي علم بانکداري و پيشرفت روزافزون اين علم در صحنه رقابت جهاني ايجاب مي کند که دانشجوياني در اين رشته پذيرفته يا گزينش شوند که حائز شرايط خاص اين علم باشند و خود دانشجو بايد توجه داشته باشد زماني که اين رشته را انتخاب مي کند علاقه مند به اين رشته باشد و علاوه بر علاقه مندي، به علوم رياضي، آمار، زبان و اين دروس نيز تسلط داشته باشد چرا که بعد از انتخاب و اشتغال به تحصيل در اين رشته مي تواند با دانش اين رشته موفقتر باشد و ما از آنجايي که به اين ترتيب و با اين آگاهي وارد اين سيستم شدند، توانستيم در فاصله بسيار کوتاه ظرف 3 يا 4 سال اينها را در امور ارزي و کارشناسي با بينشهاي بسيار خوب داشته باشيم و به سرعت توانسته اند راه ترقي و پيشرفت خودشان را فراهم کنند.
 

فرصت شغلي

دانش آموختگان رشته علوم اقتصادي بدون توجه به گرايشي که در آن به تحصيل مي پردازند از سطحي از مهارت توانمندي‌ها برخوردارند که توان تجزيه و تحليل مسائل اقتصادي در زمينه هاي صنعتي، بازرگاني و خدماتي را در سطح کارشناسي دارا هستند. اين افراد، پس از گذراندن دوره کارشناسي ياد شده، آمادگي مشارکت و همکاري در ارائه خدمات برنامه ريزي، ارزيابي و مشاوره در زمينه هاي اقتصادي را به دست مي آورند.
فارغ التحصيلان گرايش پول و بانکداري، به دليل پرداختن جزئي تر به مسائل پول و بانک از امکان و فرصت شغلي بيشتري براي ارائه خدمات در سازمانها و دستگاههايي همچون وزارت امور اقتصادي و دارايي و وزارت بازرگاني و همچنين کار در بخش بانکي کشور برخوردارند. فعاليتهاي گمرکي، مالياتي، حسابداري و برخي بخشهاي برنامه و بودجه از ديگر حوزه هايي است که دانش آموختگان اين گرايش مي توانند به ارائه خدمات و فعاليت در آن بپردازند.

كشور ايران با جمعيت حدود 70 ميليون كه 48 ميليون نفر از آنها باسواد هستند، كمتر از 1500 كتابخانه عمومي دارد كه تعداد كتاب بهترين و بزرگ ترين آن ها به زحمت به 500 هزار جلد مي رسد. اين در حالي است كه كشور همسايه ی ما، آذربايجان، با جمعيت حدود 60 درصد جمعيت ايران 000/10 كتابخانه دارد و در كشورهاي پيشرفته يك كتابخانه براي شروع كار بايد 600 تا 700 هزار جلد كتاب داشته باشد.
البته در كشور ما جمعيت استفاده كننده از همين حداقل امكانات نيز بسيار اندك است و كتابخانه ها در ايران فعاليت چشمگيري ندارند. در واقع كشور ما با اين كه زماني مهدتمدن و دانش بوده و بزرگ ترين كتابخانه هاي عالم و نفيس ترين كتب را داشته است اكنون در زمينه كتاب و كتابخواني دچار فقر فرهنگي است و كتابخانه ها، مراكزي ساكن و ساكت هستند كه فقط در دوران امتحانات دانش آموزان يا دانشجويان، قرائت خانه آنها شلوغ مي شود.
بدون شك يكي از علل اصلي اين مشكل، نبود كتابداران متخصص و علاقمند در كتابخانه هاي كشور است. كارشناساني آگاه، باتجربه و تحصيل كرده كه توانايي ارزيابي نيازهاي كتابخانه واحد مطبوع خود را داشته باشند و در جريان انتشار كتابهاي جديد و خريد كتاب هاي مناسب قرار گيرند. اين افراد بايد قادر به سازماندهي منابع بوده، با فهرست نويسي مناسب امكان دست يابي مراجعه كننده به كتابهاي مورد نظر را فراهم آورند و افراد خاص مانند معلولان، نابينايان و سالمندان نيز بتوانند از امكانات موجود در كتابخانه بخوبي استفاده كنند و در نهايت بايد وضعيتي فراهم آيد كه احساس نياز براي مراجعه افراد به كتابخانه ايجاد شود. هدف رشته كتابداري و اطلاع رساني كه در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي كشور ما ارائه مي شود، تربيت همين دسته از متخصصان است.
كتابخانه به منزله نهادي اجتماعي در نظر گرفته مي شود كه از پنج قسمت تشكيل شده است. اين پنج بخش عبارتند از :

1- بخش انتخاب و تهيه منابع كه بايد با نياز مراجعه كننده و امكانات منطقه اي هماهنگ باشد

2- بخش فهرست نويسي براي استفاده بهينه مراجعه كننده از منابع موجود در كتابخانه

3- بخش امانت

4- بخش مرجع

5- بخش حفظ و نگهداري منابع.
در اين ميان، كتابداري مجموعه فعاليت هايي است كه فردي به عنوان كتابدار و شبكه اي به عنوان كتابداري انجام مي دهد تا فرآورده هايش يعني كتاب، نشريه، مجله فيلم، صفحه موسيقي و ديسك هاي كامپيوتري به دست مراجعه كننده برسد. به عبارتي كتابداري حلقه واسط بين بازار مصرف اطلاعات و توليد اطلاعات است.
كتاب داراي دو معني است: يكي معناي محدود و دامنه اي بسته كه همان اوراق مكتوب به هم پيوسته و جلد شده است و اصطلاحاً به آن «صورت گوتنبرگي » مي گويند، و ديگري معناي گسترده آن است، كه به هر اثري كه به گونه اي ثبت و ضبط شده باشد گفته مي شود. از اين ديدگاه، نوار صفحه، لوح فشرده و حتي آنچه در اينترنت قابل دسترسي است “كتاب” تلقي مي شود.
پسوند “داري” در كتابداري نيز به معناي اداره كردن و مديريت كردن كتاب در همان معناي گسترده آن است. بنابراين كتابداري به سامان دادن كتاب مي پردازد. اما اين سامان دادن كتاب به چه معنا است؟ بايد گفت كه هيچ اثري با اين هدف تهيه و تدوين نمي شود كه به همان صورت منفعل و ايستا باقي بماند. بلكه هدف آن است كه دانش و اطلاعي را به ديگران انتقال دهد. در اين ميان، سامان دادن كتاب به معناي آماده كردن آن براي دستيابي آسان و سريع مي باشد.

كتابداري داراي دو عنصر اساسي “كتاب” (با همان معناي وسيع) و ديگري “انسان” (به عنوان موجودي خواننده يا داننده كار) است و رشته كتابداري هموار كردن مسير ارتباط ميان دو عنصر كتاب و استفاده كننده از كتاب مي باشد. براي آن كه بتوانيم اين ارتباط را امكان پذير كنيم، بايد چگونگي پيوند ميان آن دو را نيز بياموزيم. تمام دروس پايه و اختصاصي در رشته كتابداري (خصوصاً دوره كارشناسي) بر اساس همين سه وظيفه تدوين شده است. يعني دانشجوي اين رشته منابع و متون را مي شناسد، از ويژگي انواع مواد انتشار يافته آگاه مي گردد، محتواي آنها و چگونگي تبديل انديشه هاي موجود در ذهن نويسنده به پديده اي عيني و قابل شناسايي را درك مي كند و قابليت ها و توانايي هاي رسانه هاي گوناگون از قبيل كتاب (به معناي محدود)، مجله، روزنامه، نوار، لوح فشرده، اينترنت و مانند آنها را درمي يابد.
از سوي ديگر دروسي نيز در برنامه اين رشته هست كه براي شناخت انسان، چگونگي شكل گيري دانش و معرفت افراد در ذهن آنان، تاثير محيط، فرهنگ و جامعه، برداشته ها و باورهاي آنان قابل استفاده باشد بايد مراجعان را به درستي بشناسيم، با محيط فرهنگي آنها آشنا باشيم و نيازهاي اطلاعاتي آنها را تشخيص دهيم.
البته دانستن ويژگي هاي كتاب و خواننده به تنهايي براي انجام وظيفه كتابدار كفايت نمي كند. براي اين كار لازم است با فرآيند ارتباط آگاه باشيم و بدانيم در چه شرايطي ارتباط آسان مي شود و تحت چه شرايطي دچار اختلال مي گردد. پس لازم است كه با حوزه ارتباطات نيز كم و بيش آشنا باشيم. به همين دليل سه ضلع مثلث، كتاب، خواننده و ارتباط طي ساليان موضوع مطالعه پژوهش علاقمندان بوده، آثاري كه از اين مطالعات برجاي مانده، دستمايه مناسبي براي برنامه هاي درسي رشته كتابداري است.

به جرات مي توان گفت كه از جمله عوامل پيشرفت مسلمانان در سده هاي اوليه در زمينه هاي علمي و فرهنگي، به توجه آنان به كتاب و كتابخانه ارتباط داشته است. چرا كه همواره جمع آوري كتب سودمند و مفيد و به عبارت ديگر كتابخانه هاي عظيم، نشانه ترقي و پيشرفت يك ملت و جلوه واقعي توجه آنها به علم و دانش است. اما امروزه با وجود آن كه ما در عصر ارتباطات و خانواده جهاني به سر مي بريم، توجه لازم به كتابخانه ها كه مركز اصلي اطلاع رساني هستند، نمي شود و نقش مهم و با ارزش كتابخانه را در حد مخزن كتاب، و كتابدار را در حد امانت دهنده كتاب پايين آورده ايم. هدف رشته كتابداري اين است كه كتابخانه ها جايگاه واقعي خود را به دست آورده، باعث رشد فرهنگي جامعه شوند.
گفتني است كه رشته كتابداري در مقطع كارشناسي داراي دو گرايش “علوم انساني” و “علوم پايه” است كه دانشجويان گرايش علوم انساني دروسي در زمينه مباني علم حقوق، جغرافياي شهري، اقتصاد، تاريخ اديان و مديريت مطالعه مي كنند و دانشجويان گرايش علوم پايه در زمينه رياضيات، فيزيك، شيمي، آمار، زمين شناسي و فيزيولوژي اطلاعات پايه را به دست مي آورند.

توانمندي ها و ويژگي هاي لازم
شغل كتابداري در كشور ما به عنوان يك شغل كم زحمت و بي دردسر شناخته مي شود. زيرا در ذهن بسياري از افراد، تصور يك كتابدار مساوي است با فردي كه بيشتر ساعت كار خود را به استراحت يا گفتگو با دوستان و همكاران مي گذارند و گاه نيز كتابي را به مراجعه كنندگان امانت مي دهد و نام آن را در دفتري ثبت مي كند. اما حقيقت امر اين است كه يك كتابدار متخصص و علاقمند در ساعات كار، فردي فعال و پويا است و تمامي وقت او صرف مطالعه، تحقيق و برقراري ارتباطي سازنده با مراجعه كنندگان مي شود. به همين دليل دانشجوي اين رشته بايد خود را براي كاري پر از فعاليت و تحقيق جهت كسب دانش بيشتر آماده سازد.
رشته كتابداري با دانش اندوزي سر و كار دارد. بنابراين هر فردي كه دامنه مطالعات او گسترده تر باشد، قابليت پيشرفت بيشتري در اين رشته دارد، فردي كه از همه كس و همه چيز بياموزد و آموخته ها را در كار خود به كار برد. زيرا قناعت به دانسته هاي موجود و خود را بي نياز از ارتقاء و بهبود دانش و معرفت دانستن، آفتي خطرزا براي رشته كتابداري است. فراگيري آهسته و پيوسته و شكيبايي و بردباري در برخورد با اطرافيان و پرسش كنندگان نيز دو ويژگي عمده است كه دانشجويان اين رشته بايد در خود بپرورانند و بايد بتوانند با مردم ارتباط برقرار كنند. همچنين اصرار بر تحميل نظرات خود به ديگران و خودداري از شنيدن و تحليل كردن آراء آنان، كتابدار را به تدريج در چارچوب بسته بدون روزنه اي محبوس مي كند و سبب مي شود كه نه ديگران تاب تحمل او را داشته باشند و نه او بتواند ديگران را تحمل كند. پس سعه صدر، بردباري، عطش دانستن و فهميدن، تلاش براي ارتباط سازنده با ديگران از جمله ويژگي هاي كسي است كه مايل است به عرصه كتابداري راه يابد و در مسئوليت هاي شغلي خود نيز كامياب باشد.
اين رشته از بين داوطلبان هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو مي پذيرد.

آينده شغلي و بازار كار

با توجه به پيشرفت سريع جوامع انساني و افزايش ميزان انتشارات در زمينه هاي مختلف دانش بشري، ايجاد و گسترش كتابخانه ها امري الزامي است. از اين رو كتابداري يكي از رشته هايي است كه چشم انداز فرصت هاي شغلي آن بسيار روشن است. كتابخانه هاي عمومي در سراسر كشور و كتابخانه هاي مدارس مقاطع مختلف هنوز چشم به راه كتابداراني است كه دوره هاي دانشگاهي را طي كرده باشند. بخش اعظم فرصت هاي شغلي كتابخانه هاي دانشگاهي و تخصصي و مراكز اطلاع رساني نيز هنوز آماده پذيرش فارغ التحصيلان اين رشته است.

در نبود فارغ التحصيلان اين رشته، كارشناسان رشته هاي ديگر مسووليت ها و پست ها را برعهده گرفته اند. علاوه بر آن، كتابخانه ها هر چه وسيع تر شوند و مجموعه هاي آنها هر چه گسترده تر و پيچيده تر گردد، تعداد كتابداران شاغل در آنها نيز افزايش مي يابد و اين همه سبب مي شود كه فارغ التحصيلان اين رشته كمتر دغدغه يافتن شغل داشته باشند. برنامه هاي درسي اين رشته نيز به گونه اي است كه قابليت دانشجويان را براي قبول مسؤوليت در كتابخانه هاي مختلف و مراكز اطلاع رساني گوناگون فراهم مي آورد.

البته بايد به اين نكته نيز توجه داشت كه مراكز و كتابخانه هايي كه در صدد استخدام فارغ التحصيلان هستند، افراد شايسته تر را ترجيح مي دهند و اين بر دانشجويان است كه از آغاز ورود به رشته، به خودسازي و گسترش دانش و عمق بخشيدن به مهارت هاي خود بپردازند و از اين طريق چشم انداز شغلي خود را پيشاپيش ترسيم نمايند.

 نوع گرايش رشته كتابداري در مقطع كارشناسي در برخي از دانشگاه ها مشخص نشده است، از اين رو نوع گرايش را در اين دانشگاه ها آزاد اعلام می شود.

مديريت علم اداره و هدايت سازمانهاست. به گونه‌اي كه موجب افزايش بهره‌وري ، كارايي و اثر بخشي آنها گردد. به عبارت ديگر مديريت، دانش بين رشته‌اي است كه از علوم مختلف مانند رياضيات، جامعه‌شناسي و روانشناسي براي بهبود عملكرد سازمانها ياري مي‌جويد.

دانش مديريت در اواخر قرن 19 و اوايل قرن 20 براي بهتر اداره كردن سازمانهاي يك جامعه، بخصوص سازمانهاي صنعتي و تجاري جامعه مطرح گرديد.

در واقع پيدايش مباحث مديريت به انقلاب صنعتي و نياز صنايع به مديران متبحر باز مي‌گردد و بتدريج با تخصصي‌تر شدن هرچه بيشتر علوم، مديريت نيز به شاخه‌هاي مختلفي اعم از بازرگاني ، دولتي ، صنعتي ، مالي، بيمه ، گمركي ، بيمارستاني و شاخه‌هاي متعدد ديگر تقسيم مي‌شود.

فارغ‌التحصيلان اين رشته با گرايشهاي متفاوت مي‌توانند پس از اتمام تحصيلات، مسووليتهاي متفاوت مديريتي را در سطح كشور بر عهده گيرند و با اتكاء به آموخته‌هاي خود در زمينه‌هاي بازرگاني، مالي ، صنعتي ، دولتي و … به راحتي فعاليت كنند.

توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه

داوطلب بايد از توان كافي در درسهاي رياضي،‌ آمار، اقتصاد و زبان انگليسي دوره دبيرستان برخوردار باشد و درك بالايي در فهم مطالب به ويژه در زمينه امور مالي داشته باشد.  قدرت رهبري، اعتماد به نفس ، روابط اجتماعي خوب، توان تجزيه و تحليل و قدرت بيان قوي از ويژگي‌هاي لازم براي دانشجوي رشته مديريت در تمامي گرايش‌ها است.

دانشجوي اين رشته بخصوص در گرايش‌هاي بازرگاني و صنعتي بايد به مسائل تجاري و اقتصادي و محيط بازار علاقمند بوده و در دروس رياضي ، زبان انگليسي و ادبيات فارسي قوي باشد. چون در رشته مديريت براي تجزيه و تحليل مطالب بايد در درس رياضي قوي بود و همچنين براي دسترسي به منابع مختلف اين رشته، تسلط به زبان انگليسي بسيار اهميت دارد و بالاخره يك مدير بايد بتواند مطالب را به درستي و زيبايي بيان كرده و بنويسد وگرنه شنونده و يا خواننده مطالب او خسته خواهد شد. به همين دليل بايد در درس ادبيات قوي بوده و از نگارش خوبي بهره‌مند باشد.

دانشجوي رشته مديريت بخصوص مديريت صنعتي بايد در دروس رياضي و آمار قوي باشد و به همين دليل بهتر است كه دانشجويان اين گرايش از بين داوطلبان رشته علوم رياضي فيزيك انتخاب شوند.

دانشجوي رشته مديريت بايد خلاقيت، نوآوري و قدرت تشخيص خوبي داشته باشد تا بتواند نتيجه تصميمي را كه امروز مي‌گيرد، در آينده ارزيابي كند و بدين وسيله از انجام كارهاي بي‌فايده كه گاه مي‌تواند ضرر و زيانهاي غيرقابل جبراني نيز به همراه داشته باشد، جلوگيري كند.

دانشجوي مديريت جهانگردي لازم است كه به تاريخ و فرهنگ خود و به درس جغرافيا علاقمند باشد و همچنين از روابط اجتماعي خوبي برخوردار بوده و به يك زبان خارجي مثل انگليسي ، فرانسه و يا عربي مسلط باشد تا بتواند با جهانگردان خارجي به راحتي ارتباط برقرار كند.

نكات تكميلي

تداخل در رشته‌هاي مختلف مديريت، نسبت به شاخه‌هاي مختلف رشته‌هاي ديگر بيشتر است. يعني محتواي 70 درصد دروس اين رشته در همه شاخه‌ها مشترك مي‌باشد، زيرا اصول مديريت در رابطه با سازمانهاي مختلف تفاوت چنداني ندارد و تفاوت آنها تنها در نوع وظايف، فعاليت‌ها و امور سازمانها است. به همين دليل يك دانشجوي مديريت در هر شاخه‌اي كه درس بخواند، تنها با خواندن چند درس تخصصي مي‌تواند در شاخه ديگر نيز فعاليت كند. در نتيجه دانشجو نبايد حساسيت زيادي نسبت به نوع گرايش خود داشته باشد.

در پايان لازم است گفته شود كه رشته مديريت از داوطلبان هر سه گروه آزمايشي علوم رياضي و فني ،‌علوم تجربي و علوم انساني دانشجو مي‌پذيرد.

معرفي گرايش‌هاي مقطع کارشناسي

رشته مديريت در كشور ما داراي شاخه‌هاي متعددي مي‌باشد كه از آن جمله مي‌توان به مديريت بازرگاني، صنعتي، دولتي، جهانگردي ، بيمه ، بيمه اكو، امور گمركي و امور بانكي اشاره كرد و همچنين از شاخه‌هاي تخصصي‌تري مثل مديريت كميسرياي دريايي و يا اداره امور بيمارستانها نام برد.

مديريت بازرگاني :  رشته مديريت بازرگاني در مفهوم عام آن شامل طيف وسيعي از مديريت‌ها مي‌شود، زيرا بيشتر سازمانهاي تجاري ، صنعتي و خدماتي مثل بانكها، شركت‌هاي بيمه و يا كارخانجات صنعتي به دنبال سود هستند و در نتيجه يك موسسه بازرگاني محسوب مي‌شوند. و از همين‌رو در كشور ما تا چند سال پيش، گرايش مديريت بازرگاني شامل گرايش‌هاي مختلف اين رشته مانند مديريت صنعتي ، مديريت بيمه و مديريت جهانگردي و مديريت بازرگاني بود. اما امروزه با پيشرفت علم مديريت و تخصصي‌تر شدن اين رشته ، مديريت بازرگاني كاربرد محدودتري پيدا كرده است. دروس تخصصي اين رشته در زمينه شناخت بازار، مسائل بازاريابي، تجارت ، داد و ستد، معاملات بين‌المللي و صادرات و واردات است و در نهايت يك دانشجوي مديريت بازرگاني به عنوان يك مدير تجاري تحصيل كرده ، مي‌تواند امور تجاري را تفكيك كرده و اداره كند و به ياري قدرت خلاق خويش در ايجاد بازار جديد، ارائه خدمات متنوع و تازه ، ابداع روشهاي جديد در عرضه و توزيع، كارآفرين باشد. براي مثال يك فارغ‌التحصيل مديريت بازرگاني بايد بتواند براي كالاهاي موجود، بازار جديدي پيدا كرده و يا روشهاي مطلوب توزيع را در سيستم دولتي طراحي كند. چون امروز يكي از بزرگترين مشكلات كشور ما رساندن محصولات كشاورزي مثل برنج، چاي و مركبات به بازار و به دست مصرف كننده است.

گرايش مديريت بازرگاني به بررسي اصول، روشها و مهارتهايي مي‌پردازد كه اداره كنندگان سازمانهاي اقتصادي، خدماتي و بازرگاني بايد از آن اطلاع داشته باشند. براي مثال نحوه تصميم‌گيري در مورد روشهاي توليد، فروش ، سرمايه‌گذاري، بازاريابي ، جذب نيروي انساني و دهها مساله ديگر كه در هر موسسه بازرگاني براي يك مدير مطرح مي‌گردد، در اين گرايش آموزش داده مي‌شود.

مديريت صنعتي  : قرن حاضر، قرن رقابت و بهره‌وري است و لازمه بقا در اين قرن، درك زمان و شرايط و برنامه‌ريزي براي استفاده از اين دگرگونيها و همراه ساختن خود با اين تحولات است و اين به معناي آن است كه امروزه نمي‌توان يك واحد صنعتي پيشرفته و بزرگ را كه توليد آن از كميت و كيفيت بالايي برخوردار است، با تكيه بر مديريت سنتي كه موروثي بوده و از پدر به پسر منتقل مي‌شود، اداره كرد. بلكه بايد با استفاده از مديران كارآمد در بخش‌هاي مختلف يك واحد صنعتي، مثل بخش توليد و يا بخش نيروي انساني، راه رسيدن به هدف را هموار نمود.

براي مثال حضور يك كارشناس مديريت صنعتي كه مسووليت نيروي انساني را بر عهده بگيرد، در هر واحد صنعتي ضروري است تا وي بتواند با استفاده از دانش آكادميك خويش ، مشاركت ،‌ مهارت و انگيزه‌ نيروي انساني واحد صنعتي مورد نظر را افزايش دهد.

يكي از علل عدم موفقيت صنايع ما اين است كه اكثر مسوولين واحدهاي صنعتي ، فارغ‌التحصيل مديريت صنعتي نيستند. گرايشي كه مديران نيروهاي انساني سازمانهاي صنعتي را تربيت مي‌كند.

مديريت صنعتي داراي سه بعد اصلي فني و تكنيكي ، بعد مالي و بعد رفتاري و اجتماعي مي باشد كه بعد فني و تكنيكي در دروس تحقيق در عمليات و كنترل پروژه ، بعد مالي در درسهايي مثل حسابداري صنعتي و بعد رفتاري و اجتماعي در دروس رفتار سازماني، مديريت منابع انساني و تئوريهاي مديريت بيان مي‌گردد. و البته بعضي از دروس اين گرايش مانند مديريت توليد و عمليات به هر سه اين ابعاد مي‌پردازد.

در مورد تفاوت دو رشته مديرت صنعتي و مهندسي صنايع بايد گفت :  در رشته مهندسي صنايع دانشجويان بيشتر به مطالعه بعد فني و تكنيكي صنايع مي‌پردازند، اما رشته مديريت صنعتي به دو بعد مالي و رفتاري صنايع تاكيد بيشتري دارد.

رشته مهندسي صنايع و مديريت صنعتي ، مشتركات فراواني دارند زيرا دروس مديريت در هر دو رشته از اهميت بسياري برخوردار است اما آنچه كه باعث تمايز دو رشته از يكديگر مي‌شود، آن است كه رشته مديريت صنعتي بيشتر به مديريت نيروي انساني مي‌پردازد ولي رشته مهندسي صنايع به مديريت فني توجه دارد.

براي مثال در يك كارخانه روش توليد يك محصول و بررسي جزئيات آن بر عهده مهندس صنايع مي‌باشد و اداره نيروي كارخانه مورد نظر و ارتباط واحد صنعتي فوق با محيط اطرافش بر عهده مديريت صنعتي است.

مديريت دولتي  :  شاخه مديريت دولتي همان‌طور كه از نامش پيداست، متخصصاني را تربيت مي‌كند که بتوانند درآينده، اداره سازمانهاي دولتي را بر عهده بگيرند. زيرا اداره يك سازمان دولتي با اداره سازمانهاي بازرگاني و صنعتي متفاوت است.

براي مثال چون در يك بخش دولتي، رقابت وجود ندارد، كاركنان تمايلي به افزايش ارتقاي خدمات ندارند و اين وظيفه مديريت است كه بتواند در چارچوب قوانين و مقررات دولتي، با خلاقيت و نوآوري خويش، كارآيي و بهره‌وري كاركنان را افزايش دهد.  هدف ما در رشته مديريت دولتي، تربيت مديران شايسته‌اي است كه بتوانند وظايف پنجگانه محوله را به نحو احسن در سازمانها و تشكيلات دولتي كشور انجام دهند.

اين وظايف عبارتند از : 1- برنامه‌ريزي و اجراي آن . 2- سازمان‌دهي يا تقسيم وظايف بين كاركنان يك سازمان به نحوي كه با تقسيم كار بتواند مهارت پرسنل خود را در پرداختن به كارهاي جزئي افزايش دهد. 3- عمليات امور استخدامي و يا كارگزيني كاركنان جديد 4- هدايت و راهبري، چون ما معتقديم كه يك مدير پس از استخدام نيروي جديد، نمي‌تواند آن را به يكباره به محيط كار اعزام كند بلكه بايستي تحت هدايت و آماده‌سازي لازم قرار گيرد تا بالاترين انگيزش‌هاي مادي و معنوي در او به وجود آيد 5- نظارت و كنترل ، كه از جمله بخشهاي بسيار حساس است چون در اين مرحله يك مدير با اندازه‌گيري ، سنجش علميات و توجه به شاخص‌هاي كنترل بررسي مي‌كند كه آيا توانسته‌است به اهداف تعيين شده در برنامه‌ريزي خويش دست يابد يا خير؟ و در صورت لزوم اقدامات اصلاحي را در جهت پيشگيري از انحرافات احتمالي به اجرا مي‌گذارد.

البته وظايف فوق شامل همه شاخه‌هاي مديريت مي‌شود اما متخصصان مديريت دولتي به اين وظايف بشدت اعتقاد دارند.

مديريت امور گمركي :  گرايش مديريت امور گمركي به منظور تربيت كارشناسان و مديراني ايجاد شده است كه ضمن احاطه كلي بر دانش مديريت و مقوله بازرگاني و تجارت بين‌الملل، دانش كافي در كليه زمينه‌هاي كارشناسي مرتبط به امور گمركي را كسب نمايند، زيرا بدون اشراف بر موازين و مقررات و تكنيك‌هاي گمركي ، اساسا توفيق در امر بازرگاني خارجي ميسر نخواهد شد. در نتيجه لازم است كه تعدادي از دانشجويان رشته مديريت بطور تخصصي در زمينه مقررات بين‌المللي و كنوانسيونهاي گمركي مطالعه كرده و شناخت لازم را درباره سازمان‌ها و مجامع‌ گمركي بين‌المللي و ساير سازمانها و مجامعي كه بخشي از فعاليت‌هاي آنان منجر به وضع معيارهايي در سطح جهاني در زمينه مسايل گمركي مي‌گردد، پيدا كنند.

گمرك در خدمت تجارت جهان است و گرايش مديريت امور گمركي نيز بخشي از مديريت تجاري و بازرگاني است كه در آن نحوه بررسي كالاهاي وارداتي و صادراتي و نحوه تنظيم اظهارنامه‌ها و چگونگي ايجاد تعرفه‌هاي مالياتي آموزش داده مي‌شود. همچنين دانشجويان مي‌آموزند بر اساس سياست اقتصادي كشور، كالاهاي ممنوعه و غير ممنوعه را شناسايي كنند.

مديريت جهانگردي :  ايران 1.648.000 كيلومتر مربع وسعت دارد و هر گوشه‌اش جلوه و لطفي تازه ، رمز و رازي ديگر و زيبايي و صلابتي دوچندان دارد. از ايران سخن مي‌گوييم، كشوري كه مي‌توان در يك فصل هم در آبهاي نيلگون جنوبش تني به آب زد و هم در كوهستانهاي سپيدپوش شمالش، به ورزشهاي زمستاني پرداخت. سرزميني كه مي‌توان در كويرش به آسمان پرستاره نزديك شد و در جنگلهاي انبوهش معني واقعي رنگ سبز را دريافت. دياري كه هر وجب از خاكش ، با تو از تمدني كهن سخن مي‌گويد.

اما چرا كشوري با اين همه جلوه و جذابيت ، تنها سهم اندكي از صنعت سودآور جهانگردي را به خود اختصاص داده است؟

نتيجه يك نظرخواهي كه از خبرنگاران خارجي به عمل آمده است، نشان مي‌دهد كه بسياري از آنها بر اين اعتقادند كه مديريت ضعيف، يكي از عوامل اصلي ركود صنعت جهانگردي در كشور ما است. چون لازمه توسعه و تقويت صنعت جهانگردي، اطلاع از زمينه‌هاي اقتصادي، اجتماعي ، جغرافيايي و فرهنگي كشور است تا بتوان امكانات موجود و همچنين مسائل و مشكلاتي كه در راه توسعه اين صنعت وجود دارد، شناسايي كرد و سپس بر اساس تحقيقات موجود، يك برنامه‌ريزي دقيق و عملي داشت. و البته چنين كاري تنها به ياري مديراني كارآمد و متخصص در صنعت جهانگردي امكان‌پذير است. تخصصي كه در شاخه مديريت جهانگردي آموزش داده مي‌شود.

صنعت جهانگردي بعد از جنگ جهاني دوم رونق يافت اين صنعت در آن زمان در دست سرمايه‌داران بزرگي بود كه هدفي جز جلب مشتري بيشتر و در نتيجه سود بيشتر نداشتند. و به همين دليل با مخالفت مردم مناطق توريستي مواجه شدند. چون مردم مي‌ديدند كه كمپاني‌هاي بزرگ بهترين مناطقشان را اشغال كرده و چشم‌اندازهايشان را كور مي‌كنند و در نهايت نيز تنها آب و هواي بد، شلوغي راه و سرو صدا عايد آنها مي‌شود.

اين اختلاف باعث شد كه صنعت جهانگردي دچار يك تغيير و تحول عمده گردد و بتدريج تبديل به يك مقوله علمي شود. علمي ميان رشته‌اي كه امروزه داراي گرايشهاي مختلفي اعم از مردم‌شناسي جهانگردي، جامعه‌شناسي جهانگردي ، حقوق جهانگردي و مهمتر از همه مديريت جهانگردي مي‌باشد .

گرايشي كه دانشجويان را براي عهده‌دار شدن فعاليت‌هاي اجرايي برنامه‌هاي جهانگردي آماده مي‌كند. يعني متخصص اين رشته در نهايت بايد بداند كه چه نوع جهانگردي را جذب كند؟ چگونه جذب كند، و چگونه بازارهاي جهانگردي جديدي براي جذب توريست ايجاد نمايد.

تفاوت اين گرايش با گرايش‌هاي ديگر مديريت در اين است كه جهانگردي كالاي خاصي است كه با كالاهاي ديگر تفاوت بسيار دارد چون اين كالا همانجا كه توليد مي‌شود، مصرف مي‌گردد و نمي‌توان آن را انبار كرد و يا در فصل ديگري مصرف نمود. به همين دليل كالاي جهانگردي، بازار ويژه‌اي مي‌طلبد و تخصص خاصي نيز براي دست‌يابي به اين بازار لازم است. تخصصي كه رشته مديريت جهانگردي آموزش داده مي‌شود.

مديريت بيمه  : بيمه يكي از شاخص‌هاي توسعه در كشورهاي پيشرفته است، چون هر سرمايه‌داري كه بخواهد در كشوري سرمايه‌گذاري كند، بايد اطمينان داشته باشد كه در صورت بروز هر گونه حادثه‌اي يا خطري، سرمايه وي مصون خواهد بود. از همين‌رو در كشورهاي پيشرفته از بيمه به عنوان صنعت بيمه ياد مي‌كنند به اين معني كه همزمان با توسعه صنعت ، بيمه نيز توسعه خواهد يافت و همچنين بر اين اعتقادند كه هر فردي نمي‌تواند وارد اين صنعت شود بلكه بايد متخصص و دانش‌آموخته اين صنعت باشد . در نتيجه در دانشگاههاي بزرگ و معتبر دنيا، رشته بيمه به عنوان يك رشته مستقل كه داراي دو زيرشاخه عمده بيمه‌هاي زندگي و غيرزندگي است، تدريس مي‌شود.

در كشور ما نيز گرايش مديريت بيمه در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي تدريس مي‌شود، اما به دليل اينكه در كشور ما صنعت بيمه دولتي است، در آن رقابت ديده نمي‌شود و در نتيجه رشته مديريت بيمه نيز جايگاه واقعي خويش را پيدا نكرده است.

دروس تخصصي رشته مديريت بيمه در دانشگاههاي ايران شامل آموزش انواع بيمه از جمله بيمه اموال، بيمه اشخاص، بيمه مسووليت و … است. در حالي كه دروس اين رشته بايد خيلي پربارتر از موارد فوق باشد. براي مثال در دانشگاههاي خارج از كشور ، دانشجويان چگونگي ارزيابي ريسك را فرا مي‌گيرند. يعني ياد مي‌گيرند كه چگونه بايد ريسك كالايي كه قرار است بيمه شود، ارزيابي كنند. كاري كه نياز به محاسباتي بسيار دارد.

البته اگر در ايران نيز بيمه جنبه خصوصي پيدا كند، بدون شك اين گرايش نيز متحول شده و شكوفايي لازم را پيدا خواهد كرد.

دانشجوي مديريت بيمه نحوه اداره سازمانهاي بيمه و چگونگي رفتار با بيمه‌گذارها را فرا مي‌گيرد تا بتواند آنها را به بيمه‌گذاري ترغيب و تشويق كند. همچنين دانشجويان درباره انواع فعاليت‌هاي بيمه مثل بيمه عمر، ماشين، خدمات درماني و غيره اطلاعات لازم را كسب كرده و چگونگي فعاليت در اين زمينه‌ها را بر اساس پايه و مباني مديريتي فرا مي‌گيرند.

مديريت بيمه اكو :  با جهاني شدن اقتصاد در دنياي آينده، تجارت نقش بسيار مهمي را ايفا مي‌كند. در تجارت نيز موضوعاتي مثل بيمه و قوانين حقوقي آن، اهميت كليدي دارد. بنابراين روزبه‌روز به متخصصان بيمه نياز بيشتري احساس مي‌شود تا جايي كه اين رشته از حالت بومي به صورت بين‌المللي درآمده است.

به همين دليل بيمه اكو كه يك دانشكده تخصصي است در ايران ايجاد شده است. اين دانشكده دانشجويان خود را از بين علاقه‌مندان كشورهاي عضو پيمان منطقه‌اي اكو انتخاب مي‌كند. چرا كه وجود نهادهايي مثل دانشكده، در تقويت همكاري و روابط متقابل فرهنگي ، اقتصادي و تجاري مي‌تواند بسيار موثر باشد.

در اين گرايش موضوعات مختلف مديريتي ، اقتصادي ، حقوقي ، حسابداري و تجاري آموزش داده مي‌شود و دانشجويان درباره نقش بيمه در ايجاد امنيت سرمايه‌گذاري و امنيت اقتصادي و رفاهي جامعه مطالعه مي‌كنند.

در مورد تفاوت دو گرايش مديريت بيمه اكو و مديريت بيمه ذكر اين نكته ضروري است كه اولين تفاوت اين دو گرايش در اين است كه تمامي دروس رشته مديريت بيمه اكو به زبان انگليسي است و از همين‌رو ، در مرحله اول 10 برابر ظرفيت دانشکده ، دانشجو پذيرفته مي شود و سپس از بين داوطلبان فوق ، افرادي كه تسلط بيشتري به زبان انگليسي دارند، انتخاب مي‌شوند. همچنين در اين گرايش، به قوانين حقوق بين‌الملل و تجارت بين‌الملل توجه بيشتري مي‌شود.

وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر

فارغ‌التحصيل مقطع كارشناسي مديريت مي‌تواند در مقطع كارشناسي ارشد در گرايشهاي مختلف صنعتي، دولتي، مديريت انتقال تکنولوژي، مديريت تکنولوژي اطلاعات ، بازرگاني، مالي و بيمه به تحصيل ادامه دهد. اين گرايشها در دانشگاههاي داخل كشور ارايه مي‌شود. در دوره دكتري نيز گرايشهاي بسياري به شکل تخصصي تر در داخل و خارج از کشور ارايه مي‌شود.

آينده شغلي و بازار كار

به جرات مي‌توان گفت كه يك فارغ‌التحصيل رشته مديريت اگر در طي تحصيل به خوبي مطالعه و تحقيق كرده و فرد كارآمدي باشد، هيچ‌وقت بيكار نخواهد ماند. چرا كه امروزه شركت‌ها براي اين كه بتوانند در مقايسه با رقيبان، كالا يا خدمات را در زماني كمتر، با هزينه پايين‌تر و كيفيت بالاتر به مشتريان تحويل دهند، به مديراني متبحر نياز دارند.

براي مثال در يك كارخانه كنتورسازي كه روزانه 700 كنتور با 26 نفر توليد مي‌كرد اكنون با حضور يك مديرعامل توانا و آشنا با فن مديريت ، روزانه 1050 كنتور با 13 نفر در هر خط توليد ساخته مي‌شود، همچنين ارزبري هر كنتور از 12 دلار به 9/1 دلار كاهش يافته است.

مدير عامل اين شركت در بخشي از خاطرات خود مي‌گويد:

در اوايل دوران مديريت شركت با يكي از كاركنان آشنا شدم كه از روي شرارت چندين بار با مدير عامل پيشين درگير شده بود، اما بعد از اجراي طرح نظام مشاركت كه در آن علاوه بر همكاري جسمي از همكاري قلبي و روحي كاركنان نيز در پيشبرد اهداف كارخانه استفاده مي‌شود، همين فرد بيش از 250 طرح ارائه داد كه تنها يك طرح وي 50 هزار مارك صرفه‌جويي ارزي و 40 ميليون تومان صرفه‌جويي سالانه براي شركت به همراه داشته است.?

بدون شك چنين مديري نه تنها بيكار نمي‌ماند بلكه اوست كه در ميان فرصت‌هاي شغلي مختلف ، بهترين را انتخاب خواهد كرد.

در رشته‌هاي مديريت اشتراك و تداخل دروس نسبتا بالاست، بنابراين ضرورتي ندارد كه فرصت‌هاي شغلي آنها را تفكيك كنيم اما اگر بخواهيم چنين كاري را انجام دهيم، بايد بگوييم كه فارغ‌التحصيل مديريت دولتي مي‌تواند در موسسات دولتي و عمومي و خدماتي مشغول به كار گردد. مديريت بازرگاني در سازمانهاي اقتصادي و بازرگاني فعاليت كند و مديريت صنعتي براي كار در سازمانهاي صنعتي و توليدي مناسبتر است.

 فرصت­های شغلی

در مورد فرصت‌هاي شغلي فارغ‌التحصيل مديريت جهانگردي بايد گفت:  يك عقيده كلي در اين گرايش وجود دارد و آن اين است كه براي متخصص جهانگردي كار بي‌نهايت است و البته اين بستگي به خلاقيت و نوآوري فارغ‌التحصيل اين رشته دارد تا بتواند نيازهاي بازار كار اين صنعت را يافته در آن قسمت مشغول به كار گردد. هر چند در حال حاضر به دليل كمبود نيروي كار متخصص در صنعت جهانگردي كشور ، تمامي دانشجويان اين رشته جذب بازار كار مي‌شوند و مي‌توانند در دفاتر خدمات مسافرتي به عنوان مدير فني و يا تورگردان و يا در سازمان ايرانگردي و جهانگردي وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامي مشغول به كار گردند.

فرصتهاي شغلي فارغ‌التحصيل مديريت بيمه : علاوه بر شركتهاي بيمه دولتي كه به متخصصان رشته مديريت نياز دارند، شركت‌هاي بازرگاني و حمل و نقل كه در ارتباط با تجارت بين‌المللي هستند نيز فارغ‌التحصيلان اين گرايش را جذب مي‌كنند.

در مورد فرصت‌هاي شغلي فارغ‌التحصيل بيمه اكو مي توان گفت:  فارغ‌التحصيل اين گرايش چون به زبان انگليسي تسلط كامل دارد، راحت‌ جذب بازار كار مي‌شود و حتي بعضي از شركت‌ها به دانشگاه نامه مي‌نويسند و مي‌خواهند كه دانشجويان را پس از فارغ‌التحصيل شدن به شركت آنها معرفي كند.

فرصت‌هاي شغلي مديريت امور گمركي:  فارغ‌التحصيل اين رشته مي‌تواند در گمرك‌ها ، شركت‌هاي صادرات و واردات، حمل و نقل ، بيمه ،‌ فرودگاهها و در مناطق مرزي مشغول به كار گردد.

وضعيت نياز كشور به اين رشته در حال حاضر

البته يك فارغ‌التحصيل رشته مديريت نبايد انتظار داشته باشد كه از همان بدو امر به عنوان مدير يك شركت يا كارخانه مشغول به كار گردد. چون بخشي از مطالب و محتواي كلاسهاي مديريت بايد از محيط و سازمانهاي جامعه گرفته شود. بنابراين فارغ‌التحصيل اين رشته در ابتدا بايد به عنوان يك كارشناس در رده‌هاي پايين‌تر وارد بازار كار شده و سپس به مرور پله‌هاي ترقي را طي كند. يعني مي‌تواند در طيف وسيعي از شركت‌ها و سازمانها مانند شركت‌هاي تجاري، توليدي، مالي ، بانك‌ها ، موسسه‌هاي بيمه، سازمانهاي حسابرسي و موسساتي كه با تجارت خارجي سر و كار دارند به عنوان مسوول تداركات ، كارگزيني، امور مالي ، بازاريابي و مشغول به كار گردد.

فارغ‌التحصيلان مديريت دولتي مي‌توانند مشاغلي از قبيل: كارشناس اداري، امور كاركنان ، تشكيلات و روشها، طبقه‌بندي مشاغل ، حقوق و دستمزد، برنامه‌ريزي پرسنلي و نظاير آن و قبول مسووليت در سمت مديران سطوح مياني و سرپرستي واحدهاي اداري و خدماتي وزارت‌خانه‌ها و سازمانهاي دولتي و شهرداريها را عهده‌دار شوند.

فارغ‌التحصيلان گرايش مديريت بازرگاني مي‌توانند در موسسه‌هاي بازرگاني، اموري مانند تداركات ، كارگزيني، امور مالي، و بازاريابي را عهده‌دار شوند.

فارغ‌التحصيلان مديريت صنعتي مي‌توانند در قسمتهاي مديريت توليد، اداره و حفاظت فني و قسمت كنترل مرغوبيت كالا مشغول به كار شوند.

هدف

سه دوره پيش از تاريخ، تاريخي و اسلامي     مي پردازد. دانشجويان در طي چهار سال با آثار باستاني دوران پيش از تاريخ ايران، بين النهرين و مصر و تمدن و فرهنگ اسلامي آشنا مي شوند.

کشف يک اثر جديد، هدف غايي هر باستان شناس است. هدفي که با کار و تلاش در گرماي کوير و در سرماي کوهستان و با تحمل سختي ها و مشکلات بسيار مي توان به آن دست يافت.

توانايي هاي مورد نياز و قابل توصيه

توانايي علمي: داشتن اطلاعاتي مناسب در زمينه تاريخ و جغرافياي ايران و كشورهاي همسايه و همچنين تسلط به زبان انگليسي براي دانشجويان اين رشته ضروري به نظر مي رسد.

توانايي جسمي: باستان شناسي با كار و تلاش در گرماي كوير و در سرماي كوهستان و با تحمل سختي ها و مشكلات بسيار همراه است. معروف است كه مي گويند باستان شناسي 50 درصد روي زمين و 50 درصد زيرزمين است. به همين دليل باستان شناسي نمي تواند براي افراد علاقمند به پشت ميز نشيني رشته مناسبي باشد.

علاقمنديها: باستان شناس بايد علاقمند به كار در طبيعت باشد. يعني اگر جواني عاشق كاوش و جستجو و كشف مجهولات و نقاط تاريك تاريخ گذشته نباشد، نمي تواند در اين رشته موفق گردد.

وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر (كارشناسي ارشد و …)

رشته باستان شناسي در ايران تا مقطع دكترا تحصيل مي شود. اين رشته هم در مقطع كارشناسي ارشد و هم در مقطع دكتراي تخصصي در ايران تدريس مي شود.

رشته هاي مشابه و نزديك به اين رشته

با توجه به ماهيت و نوع خاص اين رشته، به نظر مي رسد كه رشته هايي نظير: مديريت جهانگردي، تاريخ و جغرافيا، موزه داري، مرمت و احياي بناهاي تاريخي و … نزديك تر به اين رشته مي باشند.

آينده شغلي و بازار كار

کشور ايران با وجود جاذبه هاي فرهنگي بسيار سالانه تنها چندهزار نفر جهانگرد را جذب خود مي کند. ايران بهشت باستان شناسي است اما در بازار جهاني توريست، حضوري کمرنگ داريم.

اما چرا اين سرمايه زوال ناپذير در کشور ما شکوفا نشده است؟

براي رونق بازار جهانگردي بايد به مسائل بسياري توجه نمود که بعضي از آنها خارج از کار يک باستان شناس است. اما آنچه به رشته  باستان شناسي باز مي گردد، گمنام ماندن جاذبه هاي تاريخي و فرهنگي ايران مي باشد. تا جايي که نه تنها جهانگردان بلکه حتي مردم کشورمان نيز با بسياري از آثار تاريخي و فرهنگي ايران بيگانه هستند و اين به دليل آن است که معرفي و حفظ آثار باستاني بر عهده باستان شناسان نيست. يعني در حالي که ما تعداد قابل توجهي فارغ التحصيل باستان شناسي بيکار داريم، بسياري از آثار باستاني کشور ما هنوز شناسايي و ثبت نشده است و حتي آثار ثبت شده نيز، بخوبي حفظ و يا معرفي نمي شوند.

در بسياري از کشورهاي دنيا مسائل مربوط به حفاري و حفاظت از ميراث فرهنگي هر شهر برعهده شهرداري است تا شهرداري با ايجاد بخش باستان شناسي و با جذب فارغ التحصيلان رشته باستان شناسي در آن، به اين مهم بپردازد. اما در کشور ما متولي باستان شناسي، سازمان ميراث فرهنگي کشور است و اين مرکز هم دامنه فعاليت هايش محدود مي باشد و در نتيجه تعداد اندکي از فارغ التحصيلان آن هم در سطح کارشناسي ارشد، جذب اين مرکز مي شوند.

با وجود اين که در کشور ما زمينه هاي ملي رشته باستان شناسي وجود دارد و ما داراي فرهنگ و پيشينه پرباري هستيم و بايد حداقل در منطقه، باستان شناسي ما حرف اول را بزند اما متأسفانه در زمينه مطالعات باستان شناسي بسيار ضعيف عمل مي کنيم. به همين دليل به داوطلبان آزمون سراسري توصيه مي شود که اگر مي خواهند وارد دانشگاه شوند تا بعد از ليسانس پول يا کار راحتي به دست بياورند، رشته باستان شناسي را انتخاب نکنند. چون حداقل در سطح ليسانس موقعيت کاري اين رشته بسيار محدود مي باشد. اما اگر عاشق و شيفته تاريخ، تمدن و فرهنگ کشورشان هستند، بدانند که اين رشته آنها را راضي خواهد کرد.

پيش بيني وضعيت آينده رشته در ايران

به نظر مي رسد با توجه به گسترش روند جذب توريست و جهانگرد در ايران و پرداختن بيشتر به اين موضوع از جانب سازمانهاي مربوطه در طي سالهاي آينده شاهد شكوفايي اين صنعت باشيم و فارغ التحصيلان بيشتري در نقاط مختلف و كاوشهاي گوناگون مشغول به خدمت شوند ولي در مقطع فعلي همان مشكلات گفته شده از قبيل بيكاري و هم سنخ نبودن ماهيت كار با تواناييهاي فارغ التحصيلان همچنان به چشم مي خورد.

هدف

دانستن جغرافيا در مفهوم علمي خود عبارت از شناخت محيط طبيعي و انساني در پهنه زمين است كه مناسبات و روابط فيمابين انسان و محيط را در تبيين پديده هاي مكاني مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار مي دهد تا بر مبناي اين شناخت و طبقه بندي علمي آن، توانايي انسان را در بهبود شرايط محيط تكامل بخشد. هدف از ارائه اين رشته پرورش استعدادهايي است كه در جهت شكوفايي و توسعه ميهن عزيز اسلامي قدم بردارند. اين نيروها با بهره گيري از آموزشهاي نوين به عناصري كارآمد و متخصص مبدل مي شوند كه قادر به طراحي و اجراي انواع طرحهاي عمراني، اقتصادي و اجتماعي در فضاي سرزمين از سطح خرد تا كلان مي باشند. وجه كاربردي جغرافيا را بايد در توسعه فراگير خلاصه كرد، پرداختن به موضوعاتي مانند ساماندهي مناطق شهري و روستايي، آماده‌سازي سرزمين، مكان گزيني جغرافياي صنايع، توزيع بهينه جمعيت و هدايت جريانهاي جمعيتي و … از اين قبيل مي باشد.

موضوع جغرافيا  مكان  است و اين علم، مكان را تا جايي كه به زندگي انسان مربوط مي‌شود، مطالعه مي‌كند و در اين مطالعه سعي دارد سطح زمين را از نظر تمام ويژگي‌هاي آن مانند سردي و گرمي، حاصلخيزي، سختي و سستي ، شوري و شيريني، جنگلي و علفزاري ، خشكي و رطوبت و هزاران ويژگي‌ ديگر بشناسد. به همين دليل مشاهده مستقيم زمين، روش اصلي مطالعه جغرافيايي است.

توانايي هاي مورد نياز و قابل توصيه

علاوه بر هندسه و رياضي دانشجوي اين رشته بخصوص دانشجوي جغرافياي انساني بايد به علوم اجتماعي علاقمند بوده و درك خوبي از مسائل اجتماعي داشته باشد تا بتواند مسائل اجتماعي و جمعيتي شهر را بررسي كرده و راه حلهاي مناسبي براي مشكلات موجود ارائه بدهد.

داوطلبان بايد از توان جسمي و روحي لازم برخوردار باشند زيرا بسياري از درسهاي اين رشته مستلزم سفرهاي علمي، تحقيقات در خارج از محيط دانشگاه محيطهاي شهري، روستايي، ادارات و سازمانها است لذا نيازمند فعاليت و تحرك بيشتري نسبت به ساير رشته هاي علوم انساني است.

اگر فردي به مسائل شهري علاقه دارد براي مثال مي خواهد مشكل ترافيك و يا آلودگي شهر حل شود و يا مدرسه و بيمارستان در سطح شهر به گونه اي توزيع گردد كه اين مراكز خدماتي در دسترس همه مردم باشد، خوب است كه وارد اين رشته شده تا با تلاش و همت بسيار، در راستاي حل اين نابساماني‌ها قدم بردارد.

معرفي اجمالي گرايش‌هاي مقطع كارشناسي

گرايشهاي جغرافيايي طبيعي ، جغرافياي انساني ، جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري ، جغرافياي سياسي -? نظامي ، كارتوگرافي از شاخه‌هاي رشته جغرافيا هستند.

جغرافياي انساني

اغلب توسعه‌گران اعتقاد دارند آنچه در نهايت روند توسعه اقتصادي و اجتماعي يك كشور را تعيين مي‌كند، منابع انساني آن كشور است. منابع انساني پايه اصلي ثروت ملتها را تشكيل مي‌دهد و سرمايه و منابع طبيعي عوامل تبعي توليد هستند چون انسانها عوامل فعالي هستند كه سرمايه‌ها را متراكم مي‌سازند، از منابع طبيعي بهره‌برداري مي‌كنند، سازمانهاي اقتصادي، اجتماعي، سياسي را مي‌سازند و توسعه ملي را به جلو مي‌برند.

به همين دليل جغرافياي انساني به عنوان يكي از شاخه‌هاي مهم علم جغرافيا در دو گرايش جغرافياي شهري و روستائي در دانشگاهها و موسسات آموزش عالي كشورمان ارائه مي‌شود.

جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري

يكي از پديده‌هاي مهم و عمومي جهان امروز، افزايش نقاط شهري و توسعه شديد و روزافزون فيزيكي شهرها است. اين در حالي است كه در محدوده شهرها، شديدترين و گسترده‌ترين دخالتها و تغيير شكلهاي انساني در محيطهاي طبيعي مشاهده مي‌شود. به طوري كه منجر به آلودگي آبي، صوتي ، هوايي ، زيست‌محيطي، اجتماعي و در نتيجه بروز انواع خطرات براي انسان شده است.

در واقع شهرها از يك سو نشانه رشد و پيشرفت و زندگي نوين هستند و از سوي ديگر به دليل بي‌مبالاتي انسانها در معرض شديدترين خطرات طبيعي قرار دارند. به همين دليل امروزه نياز شهرها به دست‌اندركاران برنامه‌ريزي شهري اجتناب‌ناپذير است، متخصصاني از علوم اقتصاد، جامعه‌شناسي، جمعيت‌شناسي، آمار، عمران، سازه و جغرافيا كه مي‌توانند با مشاركت يكديگر وضعيت شهر را سروسامان دهند. در ميان اين دسته از متخصصان، فارغ‌التحصيلان جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري به عنوان متخصصاني كه از علوم مختلف از جمله اقتصاد، جامعه‌شناسي، كشاورزي، زيست و جمعيت سررشته دارند، مي‌توانند وظيفه مديريت برنامه‌ريزي شهري را بر عهده بگيرند.

گرايش جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري تلاش مي‌كند تا با توجه به عوامل انساني و طبيعي موجود در هر شهر، براي مسائل جمعيتي، اقتصادي، زيست محيطي آن برنامه‌اي بينديشد تا مطابق اين برنامه مهندسين معمار، عمران ، سازه و تاسيسات ، بخشهاي مختلف شهر را طراحي كرده و يا مشكلات شهر را حل نمايند.

در حقيقت يك متخصص جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري براي مشكلات فعلي و آينده شهر راه‌حلهاي مناسبي را پيدا مي‌كند.

جغرافياي سياسي- نظامي

بسياري از انسانها دوست دارند كه اراده خود را بر ديگران تحميل كنند و براي رسيدن به اين هدف از دو راه كمك مي‌گيرند، يكي سياست و ديگري جنگ.

البته با يك نگاه به تاريخ متوجه مي‌شويم كه بشر بيشتر اوقات براي رسيدن به اين هدف، كوتاهترين راه يعني جنگ را انتخاب كرده و براي تامين امنيت، حفظ وطن و دفع دشمن به جنگ پرداخته است.

اين همان چيزي است كه باعث پيدايش جغرافياي سياسي- نظامي شده است. چرا كه اين رشته از جغرافيا به بررسي نقش عوامل جغرافيايي در سرنوشت جنگ‌ها مي‌پردازد. عواملي مثل وضعيت ارتفاعات، آب و هوا و يا وضعيت كشورهاي همسايه كه مي‌تواند نقش بسزايي در سرنوشت يك جنگ و در نتيجه در وضعيت سياسي يك كشور داشته باشد.

به همين دليل تمام سرداران بزرگ دنيا مثل ناپلئون و مائوتسه تونگ كه بعدها رهبران سياسي جهان شدند، موفقيت‌هاي خود را ناشي از درك جغرافياي نظامي دانسته‌اند و باز به همين دليل بزرگترين بخش پنتاگون (وزارت دفاع آمريكا) ، بخش مطالعات جغرافياي نظامي آن است و بالاخره براساس اصول جغرافياي نظامي بود كه عراق هنگام تجاوز به كشورمان، ابتدا مرزهاي محدب را اشغال كرد، چرا كه مرزهاي محدب نقش چشم كشور را دارند.

كسي نمي‌تواند سياست را بدون ملاحظات جنگ و جنگ را بدون توجه به مفاهيم سياسي بررسي كند، چون جنگ به عنوان يك راهكار سياسي مي‌تواند وضعيت نظام يك كشور را پيش‌بيني كند.

جغرافياي طبيعي

جغرافياي طبيعي علمي است كه محيط طبيعي و تاثير عوامل و عناصر محيطي بر زندگي و فعاليت انسان را مطالعه مي‌كند. اين علم در مقطع كارشناسي داراي دو گرايش ژئومورفولوژي و آب و هواشناسي است.

كارتوگرافي

كارتوگرافي هنر، علم و فن تهيه انواع نقشه‌براي استفاده در ساختار اقتصادي، فرهنگي ، دفاع ملي، روابط بين‌الملل، تعليم و تربيت، جهانگردي و موارد متنوع ديگر است. يعني يك جغرافيدان به ياري نقشه اطلاعات دقيقي درباره موقعيت‌ها و پراكندگي‌ها به دست مي‌آورد.

نقشه در تمام گرايشهاي جغرافيا مورد استفاده قرار مي‌گيرد. براي آن كه علم جغرافيا، علم مطالعه پراكندگي‌ها و موقعيت‌ها است و نقشه وسيله‌اي براي بيان اطلاعات به دست آمده مي‌باشد. يعني يك جغرافيدان پديده‌هاي جغرافي را تبديل به علامت و سمبل كرده و سپس علامتهاي فوق را بر روي نقشه نشان مي‌دهد. حال با توجه به اين كه ما صدها نوع نقشه داريم، مشخص است كه تهيه يك نقشه نياز به مهارتي خاص دارد كه اين مهارت را دانشجوي رشته كارتوگرافي به دست مي‌آورد.

در آغاز نقشه‌ها به صورت دستي تهيه مي‌شد اما امروزه با حضور تكنولوژي كامپيوتر ، نقشه‌ها به روش كامپيوتري تهيه مي‌شوند و دانشجويان اين گرايش نيز با نرم‌افزارهايي كه مخصوص ترسيم نقشه ، طراحي و كارهاي گرافيكي است، آشنا مي‌شوند.

گفتني است كه با توجه به كاربردي بودن كارتوگرافي، اين شاخه تنها در مقطع كارشناسي ارائه مي‌شود.

گرايشهاي مختلف جغرافيا در مقطع كارشناسي ارشد

1) جغرافيا و برنامه ريزي روستايي

2) جغرافيا و برنامه ريزي شهري ? ناحيه اي

3) اقليم شناسي

4) هيدرولوژي

5) ژئومورفولوژي

6) برنامه ريزي توريسم

7) جغرافياي سياسي – نظامي

رشته هاي مشابه و نزديك به اين رشته

زمين شناسي ، علوم سياسي ، جامعه شناسي و علوم اجتماعي

آينده شغلي و بازار كار

فارغ التحصيل جغرافيا مي‌تواند به عنوان محقق در سازمان مديريت و برنامه ريزي کشور، بنياد مسكن انقلاب اسلامي، بنياد مستضعفان و جانبازان، سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، سازمان محيط زيست، شهرداري ها و وزارتخانه هاي آموزش و پرورش، مسكن و شهرسازي، كشور، جهاد كشاورزي ، صنايع و معادن، دفاع و نفت مشغول به كار شود، همچنين مي تواند در بخش بازاريابي كارخانجات كشور فعاليت بكند. به عبارت ديگر در اكثر كشورهاي جهان افرادي كه در صنعت توريست كار مي كنند فارغ التحصيل جغرافياي شهري هستند. فارغ التحصيلان جغرافياي نظامي مي توانند به راحتي جذب سازمان هاي انتظامي و سياسي شوند.

در يک بررسي که از يک شماره وال استريت ژورنال در مارس 1981 به عمل آمد، نشان داده شد که بيش از 45 خبر از مجموع 188 خبر درج شده در يک شماره اين روزنامه را نقل مستقيم اطلاعيه هاي خبري تشکيل مي داد که از سوي روابط عمومي سازمانها به دفاتر اين روزنامه ارسال شده بود. بررسي عميق تري نشان داد که نويسندگان متون خبرهاي ديگر اين روز و اين شماره نيز به نوعي از همکاري ها و ياري هاي مسؤولين روابط عمومي سازمانها برخوردار بوده اند. اين تحقيق و تحقيقاتي ديگر که در متون رسانه هاي ديگر و چگونگي تهيه اين متون به عمل آمده، ثابت کرده است که رسانه ها براي دستيابي به برخي از اخبار وابسته به همکاري روابط عمومي ها هستند.

البته اين به آن معني نيست که وظيفه روابط عمومي ها تنها تزريق رسانه هاي گروهي مي باشد بلکه از يک قرن پيش، مديريت سازمانها، روابط عمومي را بخش با اهميتي از عناصر مديريت خود مي شناسد که براي جلب پشتيباني گروههاي خارجي و داخلي سازمان، ناگزير به بهره گيري از تکنيک هاي آن هستند و مي پندارند که در شرايط پيچيده اجتماعي، اقتصادي و سياسي کنوني، ادامه و استمرار فعاليتهاي سازمان بدون ياري گرفتن از آن مقدور نيست. در واقع روابط عمومي به معناي امروزين آن بخشي مهم و حياتي از هر سازماني است و کارکنان آن بايد به مهارت دانش هاي بسياري مجهز باشند. از همين رو روابط عمومي به عنوان يکي از دو گرايش رشته علوم ارتباطات در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي کشور تدريس مي شود.

روابط عمومي به معني کنوني آن، شاخه ي مديريت نوين و بازوي ارتباطي مديريت است و آن را بخشي از اجزاء و عناصر مديريت امروزي مي دانند که بر نظريه هاي علمي، شيوه هاي کاربردي و تکنيک هاي معيني استوار است و نوشته ها و متون حرفه اي خاص خويش را دارد و فعاليتها و اقدامات آن با معيارها و ضوابط خاصي سنجيده مي شود و مقررات اخلاقي پذيرفته شده اي نيز براي تشخيص سره از ناسره، رفتارها و کارهاي روابط عمومي وضع شده است که مي بايد به آن عمل گردد.

در يک جمع بندي کلي وظيفه روابط عمومي و مؤسسات به ترتيب زير طبقه بندي مي شود:

1. اقدامات ارتباطي کارشناسانه، طرح ريزي شده و مستمر جهت انتقال پيام مديريت مؤسسه به گروهها و افرادي که به نحوي براي مؤسسه اهميت دارند.
2. مراقبت، نظارت، بررسي و شناخت عقايد، نظرات، خواسته ها و گرايشهاي افراد و گروهها در مورد مسائل مربوط به سازمان و ارائه پيشنهادهاي کارشناسانه به مديريت در اين زمينه ها.
3. بررسي و کشف اثرات اجراي اقدامات مؤسسه بر روي گروهها و تجزيه و تحليل پيش بيني واکنش مردم در هنگام اجراي سياستها و اقدامات مؤسسه و آماده سازي بيشتر اقدامات سازمان.
4. پيشنهاد جهت تصحيح آن بخش از خط مشي ها، سياستها وروشهايي که در تضاد و تقابل با منافع گروهها و يا عمومي مردم قرار دارد.
   5- کشف و شناخت آن دسته از اقدامات مؤسسه که در جهت منافع همگان است و تبليغ اين اقدامات و محور قرار دادن آنها در متون و پيامهاي ارتباطي – تبليغي.

6- پيشنهاد برنامه ها و روشهاي تازه که هم در جهت منافع و علايق همگان و هم در جهت منافع مؤسسه اند.

7- ايجاد تغييرات موردنظر در دانش، عقايد، گرايشها و رفتار گروههاي داخل و خارج سازمان.

کارشناس خوب روابط عمومي برخلاف ذهنيت عامه مردم سعي در پنهان ساختن اخبار بد ندارد. همچنين وظيفه اش در بسط اطلاعاتي که مستقيماً از سطوح بالاتر سازمان مي گيرد، خلاصه نمي شود. بلکه کارشناس روابط عمومي يک مشاور است که جريان دو طرفه ارتباطي را بين شرکت و مخاطبان آن ميسر مي سازد و بر اين اعتقاد است که رمز موفقيت يک برنامه مؤثر روابط عمومي، قابليت انتقال پيام صحيح از راه صحيح، در زمان مطلوب و به فرد صحيح است. در واقع کارشناس روابط عمومي از يک سو وظيفه آگاه کردن، خبر دادن و مطلع کردن مردم از مقاصد مديريت سازمان را بر دوش دارد و از سوي ديگر مسؤوليت ارائه مشورتهاي کارشناسانه با مديريت مؤسسه در مورد طرز تفکر مردم و گروههاي مورد توجه آن حوزه و تجزيه و تحليل افکار عمومي و بررسي جامعه شناختي گرايشها و طرز تفکرهاي مردم بر عهده او مي باشد.

 وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر

امكان ادامه تحصيل تا مقطع كارشناسي ارشد وجود دارد و دانشگاه‌هاي تهران  علامه طباطبایی و دانشكده صدا و سيما ارائه دهنده اين مقطع هستند.

در قرون اخير تلاش‌هاي بسيار جامعي در مورد زبان، منشا پيدايش آن، منشا پيدايش خط، بررسي ماوراي زباني(زير ساخت و روساخت‌هاي آن)، تجزيه و تحليل‌هاي زباني توسط محققان صورت گرفت كه همه آن‌ها زمينه‌هاي مطالعات علمي براي رشته‌اي به نام “زبان‌شناسي” شدند. اين مطالعات دست‌آوردهاي جالبي را نيز در پي‌داشت : از جمله ساخت ماشين هوشمند مصنوعي و دستگاه‌هاي ادراك كننده. پس از اين مرحله جايگاه توانايي استفاده از زبان در مغز مورد مطالعه قرار گرفت كه منجر به دست‌يابي توفيقاتي در زمينه زبان پريشي گرديد. مطالعات بعدي در زمينه زبان اشاره‌اي بود كه پيشرفت‌هايي در زمينه ارتباط كرولال‌ها به دنبال داشت.

اين رشته در هر دو گرايش در دوره‌هاي روزانه و شبانه دانشگاه سراسري، پيام‌نور و دانشگاه آزاد اسلامي، دانشجوي زبان‌شناسي در مقاطع كارشناسي‌ارشد و دكترا مي‌پذيرد. دانشگاه شهيد بهشتي، علامه طباطبايي و دانشگاه شيراز از جمله اين دانشگاه‌ها هستند.

در مقطع كارشناسي اين رشته دو گرايش دارد:1- زبان‌شناسي‌ همگاني 2- آموزش زبان فارسي به غير فارسي‌زبانان. البته اين دو گرايش دروس مشابه زيادي دارند، با اين تفاوت كه زبان شناسي با گرايش آموزش زبان فارسي به غير فارسي‌زبانان تخصصي‌تر به مقوله زبان‌فارسي مي‌پردازد و با نگاهي به كتب تاريخي به پيشينه تاريخي زبان مي‌پردازد و مسائل حوزه آموزش را نيز مطرح مي‌سازد.

براي شركت در كنكور كارشناسي ارشد چهار سرفصل كلي بايد مطالعه شود: كليات علم زبان‌شناسي، دستور زبان فارسي، و زبان عمومي و تخصصی و تاریخ زبان‌ فارسی در ایران.

براي مطالعه، كتاب‌هاي دكتر باطني (مقالات زبان‌شناسي- زبان و تفكر- توصيف ساختمان دستور زبان فارسي- نگاهي تازه به دستور زبان- زبان شناسي جديد و…) مفاهيم پايه زبان‌شناسي را مي‌آموزد. همچنين مطالعه كتاب‌‌هايي در زمينه‌هاي آواشناسي،واج شناسي، معناشناسي، نحو، دستور زبان فارسي، تاريخ زبان فارسي،تاريخ زبان شناسي و مكاتب زبان شناسي مفيد خواهد بود. در زير برخي از منابع سوال آزمون كارشناسي ارشد اين رشته ذكر شده است:

§ آواشناسي؛ دكتر علي محمد حق شناس

§ آواشناسي زبان فارسي؛ دكتر يدا… ثمره

§ مباني زبانشناسي و كاربرد آن در زبان فارسي؛ ابوالحسن نجفي

§ نگاهي تازه به دستور زبان؛ محمد رضا باطني

§ زبان و تفكر؛ محمد رضا باطني؛ فرهنگ معاصر

§ دستور زبان فارسي؛ پرويز ناتل خانلري

§ در آمدي بر زبانشناسي معاصر؛ نوشته آرونف؛ اگرادي و دابروولسكي؛ ترجمه دكتر علي درزي

§ Katamba, Morphology

§ Lyons, Linguistic Semantics

§ Linguistics: An Introduction to Language and Communication

§ The Study of Language : George Yule

 دروس آموزش زبان فارسي به غير فارسي زبانان:

ساخت زبان فارسي، آشنائي با ادبيات معاصر فارس، مباني روش تحقيق، اصول و نظريه‌هاي آموزش‌ زبان خارجي(1)، انگليسي ويژه، مفاهيم بنيادي در نحو، بررسي تطبيقي فرهنگها ،زبان فارسي دانشگاهي (1)، تاريخ زبان فارسي، تهيه وتدوين مواد درسي (1) ، اصول و نظريه‌هاي آموزش زبان خارجي (2)، زبان فارسي دانشگاهي 2 ، نحو زبان فارسي، نظريه هاي ارزشيابي و كاربرد آن‌ها در زبان فارسي، اصول معناشناسي آْواشناسي و واج شناسي زبان فارسي، جامعه شناسي زبان، طرح تحقيق، ساخت واژه در زبان فارسي، تجزيه و تحليل كلام و كاربرد زبان‌شناسي، تدريس عملي (1)، روانشناسي زبان، سمينار زبانشناسي و زبان فارسي

 دروس زبانشناسي همگاني:

آمار و روش تحقيق، تاريخچه زبانهاي ايراني ، آواشناسي عمومي ، اصول دستور زبان ، انگليسي ويژه ، واج شناسي ، ساخت واژه (مورفولوژي) ، دستور گشتاري ، زبانشناسي تاريخي و تطبيقي ،زبانشناسي رايانه اي وفرهنگ نگاري، ادبيات از ديدگاه زبان‌شناسي ، اصول معنا شناسي ، مكاتب جديد زبانشناسي ، ساخت زبان فارسي ، شيوه استدلال نحوي ، طرح تحقيق ، جامعه شناسي زبان ، تطور زبان فارسي ، تجزيه و تحليل كلام و كاربرد زبانشناسي ، روانشناسي زبان ، تاريخ مطالعات دانشمندان ايراني و اسلامي درباره زبان ، گويش‌شناسي .

البته نكته مهم اين‌جاست كه اين رشته، مورد بي‌مهر ي نهادهاي مدني كشور ما قرار گرفته است و آن‌چنان كه بايد، جايگاه مشخصي در ايران ندارد. اما به‌طوركلي چون اين رشته، رشته‌اي كاربردي است، در كشورهاي ديگر بسيار مورد توجه واقع شده است. به‌طور مثال يك دانش‌آموخته زبان‌شناسي مي‌تواند به تجزيه و تحليل كتب درسي، يا در نهادهاي سياسي به پژوهش‌هاي جامعه شناختي يا در شهرداري‌ها به پژوهش‌هاي گويش شناسي بپردازد. حتي در كلينيك‌هاي پزشكي به كار گفتاردرماني مشغول شود.

هدف

مردم کشور ما امروزه بيش از گذشته نياز به آشنايي با زبان و ادبيات عربي دارند چرا که عربي زبان اول جهان اسلام و زبان فرهنگ تمدن بيشتر کشورهاي مسلمان است و ما براي اتحاد، همدلي و همزباني با جهان اسلام و بهره گيري از منابع اصلي اسلامي و تحقيقاتي که در اين زمينه انجام مي شود و همچنين تسلط بر زبان و ادبيات فارسي که از زبان و ادبيات عربي بسيار تأثير پذيرفته است، بايد به زبان و ادبيات عرب مسلط باشيم. از همين رو طبق ماده 16 قانون اساسي کشورمان، درس عربي يک از دروس تمامي دانش آموزان از سال اول راهنمايي تا پايان دوره متوسطه است و اين تنها درسي است که در قانون اساسي بر آن تأکيد شده است.

دانشجوي زبان و ادبيات عربي با تاريخ و ادبيات عرب، متون مختلف نظم و نثر دوره هاي مختلف، فن ترجمه از عربي به فارسي و بالعکس، علوم بلاغي و عروض و قافيه در زبان و ادبيات عرب آشنا مي شود.

توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه

زبان و ادبيات عربي تنها رشته زبانهاي خارجه است که فقط از داوطلبان گروه علوم انساني دانشجو مي پذيرد و در واقع اين رشته يکي از رشته هاي گروه آزمايشي علوم انساني محسوب مي شود.

زبان و ادبيات فارسي و عربي وامدار يکديگر هستند و اين دو زبان چنان درآميخته اند که بسياري از استادان و اديبان ما معتقدند زبان عربي يک زبان بيگانه نيست و از همين رو در اکثر دانشگاهها رشته زبان و ادبيات عربي در کنار رشته زبان و ادبيات فارسي در دپارتمان دانشکده ادبيات قرار دارد  و جزوي از رشته هاي گروه علوم انساني محسوب مي شود. البته زبان عربي بايد يک آزمون اختصاصي داشته و داوطلبان تمامي گروههاي آزمايشي اجازه شرکت در اين آزمون را داشته باشند چون گاهي اوقات يک داوطلب رياضي نيز به رشته زبان و ادبيات عربي علاقمند است و مايل است در کنار رشته هاي فني، اين رشته را نيز انتخاب کند و استعداد و علاقه لازم را نيز در اين زمينه دارد.

علاقه و انگيزه در اين رشته مثل ساير رشته ها حرف اول را مي زند. همچنين دانشجوي زبان و ادبيات عربي بايد به ادبيات فارسي و زبان عربي تسلط نسبي داشته باشد و در کنار اين توانمندي ها اگر به زبان عربي به عنوان زبان وحي نگاه کند، با عشق و علاقه بيشتري رشته تحصيلي خود را ادامه مي دهد.

عده اي از استادان رشته عربي معتقدند که دانشجوي اين رشته در بدو ورود بايد بتواند به زبان عرب صحبت کند اما برخي ديگر معتقدند که در رشته زبان و ادبيات عربي دانشجو بايد در ادبيات قوي باشد يعني بايد بتواند متون و اشعار عربي را به راحتي بخواند و اعراب گذاري کند. البته دانشجويان اين رشته بايد از ترم اول توان تکلم به زبان عربي را داشته باشند و دروس ادبيات عربي نيز به زبان عربي به آنها ارائه گردد. اما اگر چنين تواني را دانشجو نداشته باشد بايد حداقل به قواعد، لغت و بلاغت زبان عربي تا حد کتب عربي دبيرستان مسلط باشد.

براي موفقيت در رشته هاي زبانهاي خارجه و از جمله رشته زبان عربي بايد استعداد زبان آموزي داشت، استعدادي که تا حدودي ذاتي است و با تلاش و پشتکار بارور مي شود. البته هستند کساني که در زمينه زبان آموزي استعداد چنداني نداشتند ولي در رشته زبان و ادبيات عربي موفق شده اند. افرادي که پس از فارغ التحصيلي در زمينه ادبيات عربي فعاليت کرده و کمتر به زبان عربي پرداخته اند.

 نكات تكميلي

باتوجه به اينكه فارغ‌التحصيلان دوره‌هاي كارشناسي ارشد و دكترا از توانايي بيشتري نسبت به فارغ‌التحصيلان دوره كارشناسي برخوردارند و با توجه به مطالعات بيشتر مي‌توانند در زمينه‌هاي تخصصي‌تري فعاليت نمايند، لذا در موسسه‌هاي محل جذب دانشجويان كارشناسي و نيز در سازمان‌هاي مختلف مسئوليت‌هاي بالاتر و مهمتر علمي و پژوهشي را مي‌توانند عهده‌دار شوند. براي مثال مي‌توانند در دانشگاهها به عنوان اعضاي هيات علمي پذيرفته شوند و كارهاي اجرايي را برعهده گيرند. همچنين در مراكز تحقيقاتي و انتشاراتي به عنوان محقق و مترجم مشغول به كار شوند همچنين در وزارت ارشاد و امور خارجه به عنوان رايزن فرهنگي سفارتخانه‌هاي جمهوري اسلامي ايران در كشورهاي عربي مشغول به كار شوند.

گرايش‌هاي مقطع كارشناسي

در دانشگاهها و مراکز آموزش عالي کشورمان نيز اين رشته در دو گرايش زبان و ادبيات عربي و دبيري زبان و ادبيات عربي ارائه مي شود.

رشته‌هاي مشابه و نزديك به اين رشته

زبان و ادبيات فارسي

وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر

در برخي از دانشگاههاي كشور در مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري رشته زبان و ادبيات عرب دانشجو پذيرفته مي‌شود. در اين رشته گرايش‌ خاصي در دوره كارشناسي ارشد و دكترا ارائه نمي‌شود. فقط همان رشته زبان و ادبيات عربي در دوره تحصيلات تكميلي ادامه پيدا مي‌كند. ولي هر دانشجو مي‌تواند با توجه به علاقه و توانايي‌هاي خود در يك زمينه تخصصي ادبيات عربي مهارت بيشتري بدست آورد.

هدف

هدف از تدريس مجموعه درس هاي رشته زبان و ادبيات فارسي در سطح كارشناسي در دانشگاه ها و مدارس عالي ، آشنا ساختن دانشجويان با متون نظم و نثر زبان فارسي و ايجاد مهارت هاي لازم و آموزش هاي مناسب براي فارغ‌التحصيلان اين مقطع تحصيلي است تا بتوانند به تدريس متون فارسي در مقطع متوسطه آموزش و پرورش بپردازند، يا به عنوان كارشناسي زبان و ادبيات فارسي در ديگر بخشهاي فرهنگي ، علمي و اجرايي كشور به ايفاي وظيفه مشغول شوند.

ماهيت

زبان فارسي سند هويت و مهم ترين پشتوانه فرهنگي جامعه ماست. آثار ادبي فارسي سرمايه‌هاي معنوي و يكي از مهم ترين مظاهر هنري ايرانيان است. زبان فارسي علاوه بر اهميت آن به عنوان زبان رسمي كشور، معرف سيماي معنوي و عامل تفاهم مردم جامعه ما و مظهر دستاوردهاي انديشه فرهيختگان اين مرزوبوم است. اين آثار عصاره كشش ها و كوشش هاي فرهنگي رهبران فكري در عرصه قرون و اعصار و معرف ميزان فعاليت و كوشش و جستجوي مداوم و مستمر فرزانگان اين مرزوبوم به منظور دستيابي به عمق و ژرفاي حقيقت به شمار مي‌رود. تنها از طريق زبان و ادب فارسي است كه مي‌توان جوهره معارف اسلامي و انديشه اصيل ايراني را در كشور حفظ كرد و به نشر و گسترش آن پرداخت و آن را به جهانيان معرفي كرد.

توجه همه جانبه به تقويت زبان فارسي در همه مقاطع تحصيلي و سازمان ها و نهادهاي اداري و اجرايي و به كارگيري درست آن در نشر انديشه‌ها يك ارزش است و بي‌اعتنايي به اين ارزش، گناهي است نابخشودني .

توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه

علاقه به زبان و ادبيات فارسي اولين شرط براي داوطلبان تحصيل در اين رشته است. احساس لذت و حظ معنوي از خواندن و تعمق در متون، دلبستگي به مواريث فرهنگي و ادبي و احساس تعهد به پاس داشت ادبيات غني و پرمايه فارسي كه در برگيرنده عرفان نجيب و فرهنگ درخشان اسلامي است، از ديگر ويژگيهاي داوطلبان تحصيل در اين رشته است.

  نكات تكميلي

يكي از دلايل مظلوميت رشته ادبيات فارسي اين است كه عامه مردم دروس ادبيات را در سطوح عالي دانشگاهي، با زبان فارسي به عنوان زبان مادري مان يكي مي‌دانند در صورتي كه رشته ادبيات فارسي به لحاظ جايگاه و تنوع موضوعي و مطالبي كه در آن درس داده مي‌شود، كاملاً با آنچه در ذهن عامه جامعه جا افتاده است، متفاوت مي‌باشد.

در واقع رشته زبان و ادبيات فارسي بهترين بستر براي ورود به شناخت فرهنگ و عرفان و حتي معارف ديني ما است. چون سرفصل‌ها و دروسي كه در اين رشته تدريس مي‌شود هركدام مسيري است كه به دشت‌هاي وسيع معرفت منتهي مي‌گردد. مثلاً معاني و بيان و آرايه‌هاي ادبي موجب ارضاء حس زيباشناسي در حوزه ادبيات مي‌شود و از ديگر سو، صنايع شعري و فنون بلاغي مانند تلميح ، استعاره و مجاز نيز كليدي براي پي بردن به نكات باريك و اشارات معنايي متون ادبي است كه بدون شك چنين معلوماتي را يك دانش‌آموز دبيرستاني به دست نمي‌آورد البته شايد در دبيرستان اشعاري از سعدي و يا مولوي خوانده شود اما در دانشگاه بستر تحقيق و تعمق در متون ادبي مساعد مي‌باشد. 

با اين وجود به نظر مي‌رسد براي اين كه رشته ادبيات بيشتر بتواند جايگاه خود را در جامعه باز كند، بهتر است كه در دروس ادبيات و روش تدريس آن بازنگري شود و دانشجو در طي تحصيل اقدام به انتخاب گرايش كند كه در آن صورت ما دانشجوي فارغ‌التحصيل با گرايش ادبيات كودك، ادبيات داستاني، ادبيات كلاسيك و … خواهيم داشت.

آينده شغلي و بازار كار

دانش‌آموختگان اين رشته پس از فراغت از تحصيل در مقطع كارشناسي و تلاش هاي فردي توام با فراگيري مطالب درسي ، مي‌توانند مسؤوليتهاي مختلفي را در بخش هاي فرهنگي و اجرايي جامعه عهده‌دار شوند، از آن‌جمله : خدمت در كسوت مقدس معلمي در مراكز آموزشي، قبول مسؤوليت در مراكزي همچون بخشداري، فرمانداري، شهرداري، استانداري به عنوان كارشناس فرهنگي يا در صورت داشتن شرايط لازم در سمت بخشدار ، فرماندار و … ، نويسنده ، ويراستار ،‌فعاليت‌ در صدا و سيما (مركز توليد) چاپ و نشر ، ثبت احوال و اسناد، اشتغال در كتابخانه‌هاي عمومي و خصوصي- اشتغال در مراكز تحقيقاتي و پژوهشي و …

فارغ‌التحصيلان ادبيات فارسي مي‌توانند در صدا و سيما علاوه بر تهيه برنامه‌هاي ادبي با كسب يكسري توانايي‌هاي مورد نياز، گوينده خوبي شوند همچنين مي‌توانند در مراكز چاپ و نشر كتاب به عنوان ويراستار و ناظر ادبي در سير چاپ كتاب حضور داشته باشند.

كلمات معجزه حيات بشريتند و كار يك نويسنده يا شاعر آن است كه معجزه حيات بشر را به زيبايي به رشته تحرير درآورد. به زبان ديگر زبان و ادبيات هر كشوري هويت مردم آن كشور است و اگر ادبيات و زبان كشوري را بگيريم، استقلال فكري و روحي آن را گرفته‌ايم و از همين‌جا مي‌توان به اهميت رشته ادبيات فارسي پي‌برد . رشته‌اي كه وظيفه‌اش پرورش جواناني است كه ادبيات كشور ما را حفظ كرده و آن را هرچه بيشتر شكوهمند سازند.

وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر

پس از اتمام دوره كارشناسي ، داوطلبان مي‌توانند در آزمون سراسري كارشناسي ارشد كه به صورت متمركز از سوي سازمان سنجش كشور برگزار مي‌شود شركت كنند و پس از آزمون و كسب موفقيت در آن به دوره كارشناسي ارشد راه يابند. تعداد زيادي از شركت كنندگان در اين مقطع تحصيلي پس از فراغت از تحصيل در دوره كارشناسي ارشد جذب بازار كار شده‌اند و تعدادي نيز پس از اتمام دوره كارشناسي ارشد جذب مراكز علمي ، فرهنگي كشور مي‌شوند.

فارغ‌التحصيلان دوره كارشناسي ارشد، در صورت تمايل مي‌توانند در آزمون دوره دكتراي زبان و ادبيات فارسي كه توسط بعضي از دانشگاههاي كشور كه مجري دوره دكتري هستند برگزار مي‌شود شركت كنند. فارغ‌التحصيلان مقطع دكتري در مراكز علمي و پژوهشي كشور از جمله مراكز جذب فارغ‌التحصيلان كارشناسي مشغول به كار مي‌شوند. همچنين مي‌توانند به عنوان عضو هيات علمي دانشگاهها به كار تحقيق و تدريس در دانشگاه بپردازند.

آينده شغلي و بازار كار

دانش‌آموختگان اين رشته پس از فراغت از تحصيل در مقطع كارشناسي و تلاش هاي فردي توام با فراگيري مطالب درسي ، مي‌توانند مسؤوليتهاي مختلفي را در بخش هاي فرهنگي و اجرايي جامعه عهده‌دار شوند، از آن‌جمله : خدمت در كسوت مقدس معلمي در مراكز آموزشي، قبول مسؤوليت در مراكزي همچون بخشداري، فرمانداري، شهرداري، استانداري به عنوان كارشناس فرهنگي يا در صورت داشتن شرايط لازم در سمت بخشدار ، فرماندار و … ، نويسنده ، ويراستار ،‌فعاليت‌ در صدا و سيما (مركز توليد) ? چاپ و نشر ، ثبت احوال و اسناد، اشتغال در كتابخانه‌هاي عمومي و خصوصي- اشتغال در مراكز تحقيقاتي و پژوهشي و …

فارغ‌التحصيلان ادبيات فارسي مي‌توانند در صدا و سيما علاوه بر تهيه برنامه‌هاي ادبي با كسب يكسري توانايي‌هاي مورد نياز، گوينده خوبي شوند همچنين مي‌توانند در مراكز چاپ و نشر كتاب به عنوان ويراستار و ناظر ادبي در سير چاپ كتاب حضور داشته باشند.

كلمات معجزه حيات بشريتند و كار يك نويسنده يا شاعر آن است كه معجزه حيات بشر را به زيبايي به رشته تحرير درآورد. به زبان ديگر زبان و ادبيات هر كشوري هويت مردم آن كشور است و اگر ادبيات و زبان كشوري را بگيريم، استقلال فكري و روحي آن را گرفته‌ايم و از همين‌جا مي‌توان به اهميت رشته ادبيات فارسي پي‌برد . رشته‌اي كه وظيفه‌اش پرورش جواناني است كه ادبيات كشور ما را حفظ كرده و آن را هرچه بيشتر شكوهمند سازند.