معرفی دانشگاه بیرجند : دانشگاه بیرجند، قطب علمی و یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های شرق کشور در بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی واقع است. این دانشگاه جز پردیس اصلی در بیرجند دارای پردیس اقماری در شهرهای قاین، فردوس ،نهبندان، سربیشه و سرایان می‌باشد. دانشگاه بیرجند در حال حاضر با ۱۱ دانشکده و پنج پردیس در شهرستان‌های استان به عنوان قطب علمی آموزشی شرق کشور عهده‌دار ۱۲۰۰۰ دانشجو می‌باشد.

اولین حضور این دانشگاه در نظام رتبه بندی تایمز در سال ۲۰۱۷ (۱۵مین دانشگاه ملی ایران) بود و براساس تازه ترین رتبه بندی برترین دانشگاه های جوان جهان در سال ۲۰۱۹ توانست موفق به کسب رتبه ۱۰در میان ۱۳ دانشگاه ایران شود

تاریخچه

این دانشگاه در ۱۳ خرداد ۱۳۵۴ با تصویب شورای گسترش آموزش عالی به عنوان مؤسسه آموزش عالی بیرجند و تحت ریاست محمد حسن گنجی تأسیس شد و در مهر ماه ۱۳۵۶، با پذیرش ۱۲۰ دانشجو در رشته‌های شیمی، فیزیک و ریاضی، در دانشکده علوم، رسماً فعالیت خود را آغاز نمود. به تدریج با تأسیس آموزشکده کشاورزی (سال ۱۳۵۸)، آموزشکده فنی (سال ۱۳۶۷) و دانشکده ادبیات (سال ۱۳۶۸)، موقعیت علمی آن گسترش یافته و در سال ۱۳۶۸ به مجتمع آموزش عالی و در سال ۱۳۷۱ به دانشگاه بیرجند ارتقا یافت.

دانشکده‌ها و آموزشکده‌ها

در حال حاضر دانشگاه بیرجند از ۱۱ دانشکده و ۳ آموزشکده بشرح زیر تشکیل شده‌است:

دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر

مجموعه دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه بیرجند، افتخار دارد که به عنوان گسترده ترین و مجهز ترین واحد آموزشی و پژوهشی استان پهناور خراسان جنوبی در حوزه تخصصی مهندسی برق، با همکاری بیش از 30 عضو هیئت علمی تمام وقت و جمعی از مهندسین مجرب و بهره مندی از آزمایشگاه ها و کارگاه های کارآمد، در توسعه علمی کشور عزیزمان نقش آفرینی نموده و تا کنون دانش آموختگان فراوانی را جهت خدمت به کشور اسلامی عزیزمان، ایران تربیت کرده است.در حال حاضر در این دانشکده قریب به 1000 دانشجو در دوره های کارشناسی الکترونیک، مخابرات، کنترل، قدرت، نرم افزار، سخت افزار کامپیوتر و فن آوری اطلاعات و حدود 170 دانشجوی تحصیلات تکمیلی در تمامی گرایشهای مختلف مهندسی برق، شامل الکترونیک، مخابرات سیستم، کنترل و قدرت، مشغول به تحصیل هستند. در حوزه پژوهشی نیز، فعالیت استادان دانشکده به همراه دانشجویان تحصیلات تکمیلی ارشد و دکتری،موضوعات متنوعی از شاخه های مختلف مهندسی برق را در برمیگیرد. بعضی از این عناوین عبارتند از: “طراحی، بهره برداری و مدیریت سیستمهای قدرت” – “منابع انرژی تجدید پذیر” – ” ریز شبکه و شبکه های هوشمند” – “پردازش سیگنالهای صوتی، تصویری” – “بازشناسی الگو و ماشین بینایی” – “داده کاوی و سیستم های تصمیم یار” – “سیستمهای میکروالکترومکانیکی (RF MEMS)” – “پردازش سیگنالهای مخابراتی ” – ” شبکه های مخابرات سیار و مخابرات مشارکتی” – “کدینگ کانال، منبع و کدینگ شبکه (network coding)” – “شبکه های حسگری”.

دانشکده مهندسی

گروه‌های آموزشی: مهندسی مکانیک، عمران و معدن

دانشکده مهندسی دانشگاه بیرجند در سال 1367 تحت عنوان آموزشکده فنی تاسیس و در سال 1368 با پذیرش دانشجو در رشته کاردانی الکترونیک آغاز به کار نمود. سرانجام در سال 1382 و در راستای اصلاح طرح جامع دانشگاه بیرجند مصوب دفتر امور آموزش عالی سازمان مدیریت این دانشکده به دانشکده مهندسی تغییر نام پیدا کرد. دانشکده مهندسی به لحاظ تجهیزات و تنوع کارگاهها و آزمایشگاهها از توانایی بالایی برخوردار بوده و بخش عمده‌ای از این امکانات قابل استفاده در انجام طرحهای پژوهشی در زمینه‌های مختلف صنعت، معدن و کشاورزی می‌باشند. توسعه رشته‌های موجود به لحاظ کیفی، ایجاد سایر رشته‌های مادر مهندسی مورد نیاز منطقه از قبیل مهندسی شیمی، صنایع و مواد در مقاطع تحصیلات تکمیلی و ایجاد گروه‌های پژوهشی کاربردی از اهداف اساسی دانشکده مهندسی دانشگاه بیرجند می‌باشد.

این دانشکده و دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر از آبان ۹۸ بعنوان پردیس فنی شناخته شده و همچنین دکتر احمد خامسان رئیس دانشگاه بیرجند طی ابلاغی دکتر سیدعلیرضا ذوالفقاری عضو هیأت علمی گروه آموزشی مهندسی مکانیک را به عنوان رئیس پردیس فنی دانشگاه منصوب کرد.

دانشکده علوم

مقاطع: کارشناسی کارشناسی ارشد دکترا

گروه‌ها: فیزیک، شیمی و زمین‌شناسی

دانشکده علوم دانشگاه بیرجند به عنوان اولین دانشکده این دانشگاه در سال ۱۳۵۴ پایه‌گذاری شد و در سال ۱۳۵۶ با پذیرش ۱۲۰ دانشجو در سه رشته شیمی، فیزیک و ریاضی شروع به کار نمود. با تأسیس دانشکده علوم ریاضی و آمار گروه‌های مربوط از دانشکده علوم مستقل شده‌است.

دانشکده علوم ریاضی و آمار

دانشکده علوم ریاضی و آمار در سال ۱۳۹۲ از دانشکده علوم تفکیک شد و از مجموع ۱۲۳۴۸ دانشجوی دانشگاه, سهم دانشکده ۳۵۳ دانشجو است. این دانشکده دارای ۳۰ عضو هیأت علمی در دو گروه ریاضی (گرایش محض و کاربردی) و آمار است. گروه ریاضی که همزمان با تاسیس دانشگاه بیرجند فعال بوده علاوه بر دوره‌های کارشناسی، از سال ۷۹ به پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته ریاضی و گرایش های جبر، آنالیز، هندسه و از سال ۸۶ به پذیرش دانشجوی دکتری در رشته ریاضی کاربردی گرایش تحقیق در عملیات اقدام نموده است. این گروه هم اکنون دارای ۱۸ عضو هیأت علمی (که ۱۳ نفر دارای مرتبه استادیاری و ۴ نفر دارای مرتبه دانشیاری و یک نفر دارای مرتبه مربی) و مجموعا دانشجو است.

گروه ریاضی در بین گروه های ریاضی سراسر کشور همواره جایگاه خاصی از نظر قبولی در کارشناسی ارشد داشته به طوری که در سال ۷۲ از این لحاظ، رتبه دوم کشوری را کسب نموده است.

گروه آمار درسال ۸۱ تأسیس و هم اکنون دارای ۱۲ عضو هیأت علمی (۵ نفر استادیار و۷ نفر دانشیار) و مجموعاً ۱۵۸دانشجو است.

گروه آمار همواره در بین گروه‌های آمار سراسر کشور دارای جایگاه خاصی بوده به طوریکه دانشجویان این گروه معمولا در بین رتبه‌های برتر المپیادهای دانشجویی حضور داشته‌اند. همکاران گروه آمار علاوه بر آمادگی فعالیت در امر پژوهش، آمادگی برگزاری دوره های مختلف آموزشی به منظور انجام درست تجزیه و تحلیل‌های آماری برای کلیه ارگانها و موسسات را دارند.

دانشکده ادبیات و علوم انسانی

سال تأسیس دانشکده: ۱۳۶۹ تعداد عضو هیئت علمی: ۵۰

مقاطع: کارشناسی کارشناسی ارشد دکترا -گروه‌ها؛ حقوق علوم سیاسی، ادبیات فارسی، تاریخ، جغرافیا، الهیات کتابداری زبان انگلیسی

دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند در سال ۱۳۶۹ با پذیرش دانشجو در دو رشته ادبیات فارسی و علوم تربیتی گرایش برنامه‌ریزی درسی و با ۷ نفر عضو هیئت علمی شروع به فعالیت نمود. به تدریج با افزوده شدن رشته‌های کتابداری و اطلاع‌رسانی، تربیت بدنی و علوم ورزشی و تاریخ فعالیت‌های آموزشی دانشکده گسترش یافت. در طی سال‌های دهه ۸۰ رشته‌های دیگری از زیرمجموعه علوم انسانی همچون جغرافیا در دو گرایش برنامه‌ریزی روستایی و برنامه‌ریزی شهری، حقوق، علوم سیاسی، فلسفه و کلام اسلامی، روانشناسی، مدیریت آموزشی، مترجمی زبان انگلیسی و ادبیات انگلیسی در مقطع کارشناسی ایجاد شد. در سال ۱۳۹۰ نیز رشته ادبیات فارسی در مقطع دکتری در این دانشکده دایر شد. در سال ۱۳۸۶ دو دانشکده «علوم تربیتی و روانشناسی» و «تربیت بدنی و علوم ورزشی» از این دانشکده مستقل شدند. دکتر غلامحسین شکوهی از چهره‌های ماندگار کشور از استادان این دانشکده بوده‌است. همچنین محمدحسن گنجی پدر علم جغرافیای کشور در ارتقای سطح این گروه نقش بسزایی داشته‌اند. هم اکنون ساختمانی جدید برای گسترش فضای دانشکده در حال ساخت می‌باشد.

دانشکده کشاورزی

گروه‌های آموزشی: مهندسی آب، علوم دامی، زراعت مقاطع: کارشناسی تا دکترا آموزشکده کشاورزی مجتمع آموزشی عالی بیرجند در سال ۱۳۵۸ با پذیرش دانشجو در دوره کاردانی تکنسین عملی کشاورزی تأسیس شد و فعالیت خود را در مرکز آموزش کشاورزی محمدیه با پذیرش ۳۳ دانشجو آغاز نمود. در سال ۱۳۶۰ رشته کاردانی امور زراعی با نظام آموزشی ثلثی به رشته‌های آن اضافه شد و تا سال ۱۳۶۵ با همان وضعیت به فعالیت خود ادامه داد و در این سال نظام آموزشی ترمی جایگزین آن شد.در سال ۱۳۶۷ رشته کاردانی امور فنی کشاورزی و در سال ۱۳۶۹ رشته کاردانی منابع طبیعی به رشته‌های آموزشکده اضافه شد. در سال ۱۳۷۱ با تغییرات پیشنهادی شورای عالی برنامه‌ریزی مبنی بر تغییر عناوین رشته‌ها، رشته کاردانی امور زراعی به تکنولوژی تولیدات گیاهی و کاردانی امور فنی کشاورزی به تکنولوژی آب تغییر نام یافت و با نام جدید به فعالیت خود در  آموزشکده کشاورزی ادامه داد. در نهایت در سال ۱۳۷۲ با پذیرش دانشجو در رشته زراعت و اصلاح نباتات در مقطع کارشناسی، آموزشکده کشاورزی بیرجند به سطح دانشکده ارتقا یافت و گروه آموزشی زراعت و اصلاح نباتات تأسیس گردید.

هم اکنون این دانشکده در پردیس امیرآباد واقع در کیلومتر ۵ جاده بیرجند – کرمان با فضای آموزشی تقریبی ۴۰۰۰۰ متر مربع مشغول به فعالیت و تربیت نیروی متخصص در گرایش‌های مختلف علوم کشاورزی و منابع طبیعی می‌باشد. دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست در سال ۱۳۹۰ از مجموعه دانشکده کشاورزی تفکیک شد و اینک به عنوان دانشکده مستقل در پردیس امیرآباد مشغول فعالیت می‌باشد

دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست

رشته‌ها: مرتع و آبخیزداری، محیط زیست تأسیس:۱۳۹۰ تعداد عضو هیئت علمی:

مقاطع: کاردانی تا دکترا -گروه ها؛ علوم و تکنولوژی بذر و محیط زیست

دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی

تعداد عضو هیئت علمی: ۱۹

استقلال این دانشکده از دانشکده ادبیات به صورت غیررسمی از بهمن ماه سال ۱۳۸۷ و با تصمیم هیئت رئیسه دانشگاه انجام و گروه‌های متعلق به دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی شامل: سه گروه روان‌شناسی، علوم تربیتی و کتابداری و اطلاع‌رسانی (در حال حاضر به گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی تغییر نام پیدا کرده‌است) در ساختمانی مستقل استقرار یافتند.

گروه‌های آموزشی: روان‌شناسی و مشاوره، علوم تربیتی و علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابداری گروه پژوهشی: مطالعات جوانان مقاطع: در کارشناسی: روان‌شناسی، علوم تربیتی، علم اطلاعات و دانش‌شناسی (کتابداری) در کارشناسی‌ارشد: روان‌شناسی تربیتی، برنامه‌ریزی درسی، مدیریت آموزشی، علم اطلاعات و دانش‌شناسی در دکتری: برنامه‌ریزی درسی

این دانشکده و دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی از شهریور ماه ۱۳۹۸ تحت عنوان پردیس علوم رفتاری شناخته می‌شوند.

دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی

تعداد عضو هیئت علمی: ۸

مقاطع: کارشناسی کارشناسی ارشد دکترا دانشگاه بیرجند از لحاظ امکانات ورزشی جزو ۱۰ دانشگاه برتر کشور می‌باشد که برگزاری مسابقات کشوری و منطقه‌ای دلیلی بر این مدعاست دانشگاه بیرجند میزبان یازدهمین المپیاد ورزشی دانشجویان دختر کشور در سال ۱۳۹۱ بوده‌است.

رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه بیرجند از سال ۱۳۷۴ با کسب مجوز از شورای گسترش آموزش عالی با گزینش ۳۰ دانشجو در دوره روزانه در دل دانشکده ادبیات و علوم انسانی تأسیس گردید. در سال ۱۳۸۸ دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی به‌طور کامل از دانشکده ادبیات و علوم انسانی منفک گردید.

دانشکده هنر

تأسیس:۱۳۸۱

تعداد عضو هیئت علمی: ۱۵ مقاطع: کاردانی کارشناسی کارشناسی ارشد-گروه‌ها: گروه باستان‌شناسی، گروه فرش، گروه صنایع دستی، هنر اسلامی آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها: ۱۰

موقعیت مکانی دانشگاه در شهرستان بیرجند

سازمان مرکزی دانشگاه

پردیس شوکت آباد بزرگترین پردیس و سایت اصلی دانشگاه بیرجند شامل سازمان مرکزی و معاونت‌های اداری و اکثر دانشکده هاست. هم چنین مجموعه‌های خوابگاهی/مذهبی/ورزشی و.. در سایت اصلی دانشگاه قراردارند.

پردیس امیر آباد دانشکده‌های مرتبط با کشاورزی در پردیس امیرآباد قرار دارد و به‌طور مستقل دارای امکانات ورزشی و مذهبی و خوابگاهی است.

پردیس شهداء این پردیس در خیابان دانشگاه واقع شده و تنها شامل دانشکده هنر و مرکز تخصصی خدمات روان‌شناسی و مشاوره است. در چشم انداز دانشگاه، دانشکده هنر به پردیس مرکزی منتقل خواهد شد.

آموزشکده‌های اقماری

دانشکده‌های اقماری دانشگاه بیرجند تحت عنوان آموزشکده در شهرستان‌های استان خراسان جنوبی در شهرهای فردوس-نهبندان-سرایان و سربیشه قراردارند. به‌طور کلی دانشگاه بیرجند در شهرستان بیرجند هیچ گونه پذیرش در رشته‌های کاردانی (فوق دیپلم) و کارشناسی ناپیوسته ندارد و ارائه این رشته‌ها در آموزشکده‌های اقماری است.

دانشکده فنی و مهندسی فردوس

تأسیس:۱۳۸۹ تعداد عضو هیئت علمی: ده عضو هیئت علمی تمام وقت

مقاطع: کاردانی و کارشناسی ناپیوسته گروه‌ها: مهندسی کامپیوتر (سه عضو هیئت علمی و دو استاد مدعو) گرایش نرم‌افزار، مهندسی عمران (یک عضو هیئت علمی و پنج استاد مدعو) ،مهندسی برق گرایش‌های الکترونیک و قدرت (شش عضو هیئت علمی و چهار استاد مدعو) . قرار است ساخت بنای اصلی و پردیس این دانشکده در زمینی به مساحت اولیه ۴۲ هکتار شروع شود.

آموزشکده کشاورزی سرایان

دانشکده کشاورزی سرایان که از مصوبات دولت نهم جمهوری اسلامی است در بهمن 1388 با پذیرش دانشجو در دو رشته مهندسی کشاورزی )زراعت و اصلاح نباتات( و مهندسی منابع طبیعی(محیط زیست) شروع به کار نمود. اکنون دانشکده به محل جدید خود در کیلومتر 3 جاده سرایان آیسک انتقال یافته است که دارای ساختمان های اداری و آموزشی ، کلاسها و آزمایشگاههای پیشرفته و مجهز به مدرن ترین وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی و سایت رایانه با برخورداری از اینترنت پر سرعت با بهره گیری از فیبر نوری و کتابخانه دارای 8000 جلد کتاب فارسی و لاتین می باشد. همچنین این دانشکده دارای خوابگاه دانشجویی مجزا برای خواهران و برادران می باشد که خوابگاهها دارای نمازخانه و سالن مطالعه، سالن تلویزیون, اینترنت پر سرعت می باشند همچنین دانشکده مجهز به امکانات پژوهشی دیگر از قبیل مزارع تحقیقاتی و گلخانه های آموزشی بوده که در طول دوران تحصیل در اختیار دانشجویان قرار می گیرد.

این دانشکده در راستای اهداف پژوهشی و ارتباط دانشگاه با صنعت کشاورزی نیز اقدامات مهمی را انجام داده است که تاسیس پژوهشکده پنبه ، باغ تحقیقاتی انار ، شرکتهای دانش بنیان با حضور اعضای هیأت علمی و همکاری دانشجویان از جمله این اقدامات می باشد. در راستای حضور دانشجویان در برنامه های فرهنگی و فوق برنامه نیز دانشکده کشاورزی سرایان دارای هیئت دانشجویی مکتب الحسن( ع ) ، کانون هلال احمر، بسیج ، انجمن علمی زراعت و محیط زیست می باشد که دانشجویان به صورت فعال و پویا در آنها شرکت دارند و همچنین اردوهای فرهنگی و زیارتی در طول دوران تحصیل در کنار بازدیدهای علمی از جمله سایر فعالیتهای فوق برنامه قابل ارائه در این دانشکده برای دانشجویان می باشد.

آموزشکده فنی نهبندان

این آموزشکده فقط در گروه معدن فعالیت دارد.

آموزشکده کشاورزی سربیشه

آموزشکده کشاورزی سربیشه در سال تحصیلی 1390 با پذیرش 120 دانشجو در دو رشته تحصیلی کاردانی تکنولوژی آبیاری و تکنولوژی تولیدات دامی موقتاً در محل ساختمان اداره ترویج کشاورزی شهرستان ،فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود و در آینده نزدیک به محل ساختمان جدید این آموزشکده با امکانات و فضای آموزشی مطلوب نقل مکان می کند این آموزشکده در حال حاضر با همکاری 1 مربی و 4 کارشناس ، مجموعاً تعداد 50 دانشجو در دوره کاردانی شامل 47 روزانه و 3 شبانه در 2 رشته تحصیلی تربیت می کند.

پذیرش دانشجو

در مقطع کارشناسی این دانشگاه همانند سایر دانشگاه‌های کشور هر ساله از طریق کنکور سراسری و سازمان سنجش آموزش کشور از رشته‌های ریاضی فیزیک علوم تجربی وعلوم انسانی پذیرش دارد. دانشگاه بیرجند در مرکز استان تنها داوطلبان را برای دوره‌های لیسانس و بالاتر پذیرش می‌کند و دوره‌های فوق دیپلم و کارشناسی ناپیوسته مربوط به آموزشکده‌های شهرستان‌های استان است.این دانشگاه با توسعه ارتباطات علمی و بین‌المللی در قالب تفاهم نامه‌هایی با دانشگاه‌های بزرگ جهان برای تبادل استاد و دانشجو آمادگی پذیرش دانشجو علی‌الخصوص از کشورهای همسایه را دارا است.

رؤسای دانشگاه

وضعیت در آمارهای دانشگاهی

دانشگاه بیرجند در حال حاضر به عنوان قطب علمی آموزشی در شرق کشور شناخته می‌شود.