تحلیل آزمون کارشناسی ارشد سال 95 مجموعه روانشناسی

زبان تخصصی

تفاوت بارز این آزمون با سال قبل ارائه‌ی 5 متن به جای 6 متن بود، که در آزمون‌های آزمایشی مدرسان شریف چنین نمونه‌ای اعمال شده بود. می‌توان گفت که متن‌ها حاوی لغات دشوار زیادی نبودند و به طور کلی آزمون را می‌توان دارای یک متن آسان، یک متن دشوار و سه متن متوسط دانست.
سؤالات نیز اکثراً در حد متوسط بودند و همچون همیشه شامل پرسش درباره‌ی ضمایر، معنی لغات و درک مطلب بودند که در این بین چند تست هم به پرسش درباره‌ی درک ساختار متن و همچنین جایگذاری یک جمله در متن می‌پرداختند و هدف طراحان این بود که داوطلبان تا حد ممکن ملزم به خواندن کامل متون باشند.
در این آزمون هم خبری از متون درباره‌ی نظریات مشهور نبود و به نظر می‌آید که طراحان در نظر دارند تا از تکراری شدن جملات و متن‌ها پرهیز نموده و داوطلبان را با متن‌هایی که ممکن است پیش از این با بخشی یا اکثر آن مواجه نشده‌اند روبه رو کنند، که البته در این میان خوشبختانه متن‌های دشواری انتخاب نشده و دایره‌ی لغات مورد استفاده، همان لغات معمول مورد استفاده در متون زبان تخصصی می‌باشد.

آزمون‌های شناختی هوش و استعداد تحصیلی

از ویژگی‌های خاص این درس در کنکور 95 توجه ویژه‌ای بود که به آزمون‌های هوش وجود داشت و در مقابل، از کلیات آزمون‌گیری که طی سال‌های گذشته چندین سؤال را به خود اختصاص می‌داد، در سؤالات خبری نبود. آزمون‌های شخصیت نیز در مقایسه با سال‌های پیش وزن بسیار کمتری در سؤالات داشتند. با این حال سطح کلی دشواری سؤالات از کنکور 94 تغییری نکرده بود و همچنان موضوع بیشتر پرسش‌ها را جزئیات حفظی تشکیل می‌دادند. همچنین مانند کنکورهای پیشین، چندین سؤال با مباحث درس روان‌سنجی مانند روایی و هنجار مرتبط بودند.
براساس بودجه‌بندی صورت گرفته، همان‌طور که مشاهده می‌شود در آزمون سال 95 بخش آزمون‌های هوش بسیار مورد توجه طراحان بوده به طوری که 7 سؤال را به خود اختصاص داده است، در مقابل هیچ سؤالی از مباحث کلیات آزمون‌گیری، اختلالات و سؤالات ترکیبی هوش و شخصیت همانند سال گذشته ارائه نشده است. البته لازم به ذکر است این امر از اهمیت این مباحث نمی‌کاهد. هر کدام از انواع آزمون و پایایی و روایی 2 سؤال و نظریه‌های هوش 5 سؤال را شامل می‌شوند و مباحث آزمون‌های شخصیت شامل 3 سؤال در آزمون سراسری می‌باشند و اما مبحث روش‌های آماری مانند سال گذشته تنها یک سؤال را به خود اختصاص داده است.

آمار و روش تحقیق

تفاوت فاحش سؤالات درس آمار و روش تحقیق کنکور کارشناسی ارشد امسال نسبت به سال گذشته، تغییر وزن سؤالات دو درس آمار و روش تحقیق است. طی چند سال گذشته نسبت این دو درس 12 (روش تحقیق) به 8 (آمار) بوده، که امسال این نسبت برعکس شده و 12 سؤال آمار در مقابل 8 سؤال روش تحقیق بوده است. به نظر می‌رسد این تغییر موجب شوکه شدن داوطلبان شده باشد، چون اکثر داوطلبان به خاطر ضعف در درس آمار، سعی می‌کنند تا بیشتر وقت و انرژی خود را روی درس روش تحقیق متمرکز کنند تا بتوانند درصد بالایی را در این درس کسب نمایند. در بخش سؤالات آمار، محاسبات بیشتری خواسته شده و سؤالات بسیار مفهومی طرح شده است. به نظر می‌رسد سطح سؤالات آمار مانند سطح سؤالات آمار مقطع دکتری که طی چند سال اخیر بسیار بالا رفته و در حد مباحث مطرح شده در دوره‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه‌ها نیست، این اتفاق برای مقطع کارشناسی ارشد هم در شرف وقوع است و داوطلبان باید مطالعه‌ی جنبی بیشتری را در کنار کتاب اصلی مؤسسه داشته باشند. در بخش سؤالات روش تحقیق نیز سؤالات مفهومی‌تر شده و از مباحث گوناگون طراحی شده است. برخلاف دو سال گذشته که از بین 12 سؤال روش تحقیق حدود نیمی از سؤالات از مبحث روش کیفی مطرح شده بود، امسال تنوع در سؤالات روش تحقیق بیشتر بود. به جز مبحث روش آزمایشی که در کنکور امسال دو سؤال از این فصل مطرح شده که این نکته نشان‌دهنده‌ی اهمیت درک و مطالعه‌ی عمیق این فصل توسط داوطلبان می‌باشد. در پایان نکته مهم و اساسی که در مورد درس آمار و روش تحقیق باید به آن اشاره کرد این است که، به علت تعدد و تنوع منابع مربوط به این درس، هرساله شاهد مطرح شدن سؤالات متنوعی از سوی طراحان در کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری هستیم.

روان‌شناسی بالینی

سؤالات روانشناسی بالینی در کنکور سال 95 همانند کنکور سال 94 سؤالات سختی نبودند. این سؤالات شباهت زیادی هم با کنکور سال‌های گذشته داشت. البته به این دلیل که همیشه توجه در ابتدا به تفاوت‌ها معطوف می‌شود، ما نیز در ابتدا این تفاوت‌ها را تشریح می‌کنیم.
در کنکور روان‌شناسی بالینی امسال، فقط 2 سؤال از مباحثی داشتیم که قبلاً بهای کمتری به آن‌ها داده می‌شد و اصطلاحاً فصل‌های غیر سؤال خیز بود. این فصل‌ها، فصل‌های اولیه‌ی همه‌ی کتاب‌های روان‌شناسی بالینی هستند که به توصیف روان‌شناسی بالینی و تفاوت‌های آن با سایر گرایش‌های روان‌شناسی و مشاوره می‌پردازد و اما در مورد شباهت‌ها، طبق معمول ما سؤالات زیادی از آزمون‌ها داشتیم. در درجه‌ی اول به آزمون‌های شخصیت، در درجه‌ی دوم به آزمون‌های هوش و در درجه‌ی سوم به آزمون‌های عصبی شناختی بها داده شده بود. این سؤالات، سخت نبودند و با مطالعه‌ی دقیق کتاب‌های روان‌شناسی بالینی مدرسان شریف، فیرس و کرامر و نهایتاً آزمون‌های روانی مارنات به راحتی می‌شد به آن‌ها پاسخ داد.
مثل چند سال گذشته در بحث نظریه‌ها، روی نظریه‌ی سلیگمن سؤال طرح شده بود. باز هم منتظر سؤال از نظریات جدید در روان‌شناسی باشید. از سایر نظریات سؤالات ساده‌ای طرح شده بود که داوطلب با خواندن کتاب مدرسان شریف می‌توانست به آن‌ها پاسخ دهد. همچنین آن طور که پیش‌بینی می‌کردیم از DSM5 هم سؤال طرح شده بود و طرح خواهد شد.
همان‌طور که متوجه شدیم شباهت با کنکور چند سال گذشته کم نیست، اگرچه همیشه تفاوت‌ها هرچند هم کوچک باشد چشم‌گیرتر است.

روان‌شناسی رشد

منابع این درس در کنکور ارشد 95، شامل روانشناسی رشد کرین، روانشناسی رشد لورابرک و روانشناسی ژنتیک دکتر منصور بوده است که به ترتیب 8، 7 و 4 سؤال از آن‌ها مطرح شده است. یک سؤال نیز خارج از منابع درسی بوده است، اگر داوطلبان بر روی کتاب رشد مدرسان شریف تسلط کافی داشتند، به راحتی می‌توانستند به سؤالات پاسخ دهند. به طور کلی می‌توان سطح دشواری آزمون ارشد روانشناسی 95 در درس روانشناسی رشد را متوسط ارزیابی کرد، اما سؤالات ممکن است برای داوطلبان سخت به نظر بیاید چرا که طراح به مباحثی توجه کرده است که قبلاً خیلی کم از آن‌ها سؤال طرح می‌شده است و در اولویت مطالعه نبوده‌اند، مثل نظریه‌های بازی، نظریه‌ی بتلهایم و نظریه‌ی ورنر. این امر نشان می‌دهد که احتمالاً دید طراح این درس تغییر کرده است و داوطلبان باید به تمام مباحث توجه لازم را داشته باشند. همچنین نوع طراحی سؤال به ما نشان می‌دهد که باید تعادل در مطالعه‌ی همه‌ی مباحث منابع فوق وجود داشته باشد و مطالعه‌ی مباحث تنها یک منبع کفایت نخواهد کرد.

روان‌شناسی عمومی

در کنکور سال 95 توزیع سؤالات روان‌شناسی عمومی تقریباً نرمال بود. به این معنی که می‌توان گفت به جزء دو فصل از تمام فصول سؤالاتی طرح شده بود.
البته امسال هم طراحان اهمیت خاصی به فصل یادگیری و شرطی‌سازی هم از کتاب‌های زمینه‌ی روان‌شناسی هیلگارد و هم از کتاب روانشناسی عمومی دکتر گنجی داده بودند.
اما سایر فصل‌ها از احساس و ادراک و هیجان و انگیزه گرفته تا فصل‌های مرتبط به روان‌شناسی نابهنجاری و نظریه‌های روان درمانی و حتی فصل سابقاً کم سؤال نفوذ اجتماعی، امسال سؤال داشتند. سطح سؤالات در کنکور امسال متوسط و آسان بود و اگر داوطلب مطالب را خوب مطالعه کرده بود، می‌توانست درصد قابل قبولی کسب کند. دقت کنیم که روان‌شناسی عمومی به یک دانش عمومی از روان‌شناسی اشاره دارد، بنابراین در این درس سعی کنیم از تمام مطالب روان‌شناسی یک دانش ابتدایی داشته باشیم، زیرا همان‌طور که بیان شد در کنکور 95 اکثر مباحث دارای سؤال بودند.

روان‌شناسی مرضی و کودکان استثنایی

منابع این درس در کنکور ارشد 95 شامل آسیب شناسی روانی براساس DSM-5 نوشته‌ی گنجی، روان‌شناسی کودکان استثنائی میلانی‌فر و خلاصه روان‌پزشکی کاپلان و سادوک بوده است. یک سؤال از کتاب روان‌شناسی رشد لورابرک قابل پاسخ‌گویی است. یک سؤال نیز خارج از منابع کنکور طرح شده است. البته دانشجویانی که تسلط کافی بر روی کتاب مدرسان شریف داشتند، قطعاً درصد بسیار خوبی را کسب کرده‌اند.
به طور کلی می‌توان سطح دشواری آزمون ارشد روانشناسی 95 در درس آسیب‌شناسی روانی و کودکان استثنائی را متوسط تا دشوار ارزیابی کرد. اولویت‌های مباحث تقریباً با سال‌های پیش یکسان است و تغییرات غیرمنتظره نداشته است. گرچه طرح 4 سؤال از خلاصه روان‌پزشکی کاپلان و سادوک براساس سال‌های پیش انتظار نمی‌رفت. همچنین نکته‌ی دیگر این است که برخلاف چند سال گذشته، بیشتر سؤالات این درس از آسیب‌شناسی روانی بزرگسال طراحی شده بود.

علم‌النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی

سؤالات علم‌النفس در سال 95 در حد دشواری متوسط رو به بالا بود. نظریات ابن سینا، غزالی، فارابی و… مانند سال‌های گذشته بیشترین سؤالات را به خود اختصاص داده‌اند. دشواری سؤالات این بخش متوسط است و دانشجو با مطالعه‌ی کافی منابع و احاطه بر نظریات فلاسفه می‌تواند به بخش زیادی از این سؤالات پاسخ دهد. همچنین مبحثی که چند سال اخیر توجه مؤلفین را به خود جلب کرده است، مبحث عقل است که در آزمون امسال 5 سؤال را به خود اختصاص داده است. بیشتر سؤالات این بخش مفهومی هستند، آنچه در پاسخ‌گویی به این آزمون حائز اهمیت است جلوگیری از شتاب‌زدگی و پاسخ‌گویی سریع است، چه بسا در این صورت تله‌های بصری و حتی سطحی می‌تواند با سوادترین داوطلب را نیز دچار اشتباه کند. حضور در آزمون بدون پیش فرض و ذهنیت خاص نیز مثل همیشه نکته‌ی قابل توجه و مهمی است، چرا که به انعطاف‌پذیری داوطلب و توانایی استفاده از حداکثر توانایی خود منجر می‌شود. بخش زیادی از سؤالات ممکن است در ابتدا دشوار و غیرقابل پاسخ‌گویی به نظر برسند، اما دانشجو بدون شتاب‌زدگی و با تسلط بر مباحث خوانده شده قادر به پاسخ‌گویی خواهد بود.
در کل اگرچه آزمون علم‌النفس سال 95 کمی دشوارتر از سال گذشته با سؤالات مفهومی بیشتر بود، اما دانشجویان در صورت مطالعه‌ی کامل مباحث و فهم آن‌ها مسلماً توانسته‌اند در این درس درصد قابل قبولی کسب کنند.

فیزیولوژی و انگیزش و هیجان

مانند سال 94 از درس روان‌شناسی فیزیولوژیک 20 سؤال مطرح شده است. بحث نظریات روان‌شناختی پیرامون انگیزش مانند سال‌های گذشته مبحث مهمی بوده و در مجموع 6 سؤال را به خود اختصاص داده است. نکته‌ای که در سؤالات امسال مشهود است، توجه مؤلفین به بحث هیجان به جای انگیزش بوده است و از این مبحث در مجموع 5 سؤال مطرح شده بود. همچنین برخلاف سال گذشته هیچ سؤالی از بخش غدد درون‌ریز و هورمون‌ها مطرح نشد و این دومین سال است که بحث ساخت دستگاه عصبی هیچ سؤالی را به خود اختصاص نمی‌دهد.
نکته‌ای که در سؤالات امسال قابل مشاهده است این است که تعداد سؤالات تکراری از سال‌های پیش چندان دیده نمی‌شود و به نظر می‌رسد تلاش مؤلفین بر این بوده است تا از قسمت‌هایی که کمتر در سال‌های اخیر به آن توجه شده است نیز سؤال‌هایی را مطرح کنند.
در مجموع آزمون فیزیولوژی سال 95 پیچیدگی زیادی نداشته و از ضریب دشواری متوسطی برخوردار بوده و به نظر کمی آسان‌تر از سال گذشته است. داوطلبان از مجموع 20 سؤال 17 سؤال را به راحتی می‌توانستند پاسخ دهند.