مقایسه نرخ بیکاری رشته‌های تحصیلی در ایران با پول‌سازترین رشته‌های دنیا

پول‌سازها، در ایران بیکارند

براساس جدید‌ترین آمار وزرات کار در ایران رشته‌های حفاظت از محیط زیست، علوم کامپیوتر، هنر، مهندسی‌ معماری و ساختمان‌سازی، علوم زیستی، حقوق، حرفه‌های مهندسی و بازرگانی و امور ادارای بیشترین نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان را به خود اختصاص دادند. همچنین در برخی رشته‌ها مانند تربیت‌معلم با هشت درصد، روزنامه‌نگاری 8,8 درصد، بهداشت 7,9 درصد، خدمات امنیتی 8,4 درصد و خدمات حمل‌و‌نقل با 10,8 درصد، اوضاع بهتری برای اشتغال و جست‌وجو برای کار وجود دارد. نامناسب‌بودن وضعیت فارغ‌التحصیلان و عجیب‌بودن آمارها در این بخش وقتی بیشتر خودنمایی می‌کند که بدانیم از مجموع شش میلیون و ۸۶ هزار مرد فارغ‌التحصیل دانشگاهی، سه میلیون و ۲۶۲ هزار نفر شاغل و فقط ۴۸۷ هزار نفر در جست‌وجوی شغل هستند. مابقی به تعداد ۲ میلیون و ۳۳۶ هزار نفر خانه‌نشین شده و کاملا غیرفعال هستند. در بین زنان نیز از مجموع پنج میلیون و ۳۰۵ هزار زن فارغ‌التحصیل دانشگاهی، یک میلیون و ۲۸۲ هزار نفر شاغل بوده و ۵۴۶ هزار نفر در جست‌وجوی شغل هستند. از سویی موضوع با اهمیت‌تر این است که سه میلیون و ۴۷۶ هزار زن به دانشگاه رفته و درس خوانده‌اند تا خانه‌نشین شوند و هیچ فعالیتی در جریان اقتصادی کشور نداشته باشند.
نرخ عمومی بیکاری زنان و مردان فارغ‌التحصیل دانشگاهی کشور هم‌اکنون 18,5 درصد بوده، در‌عین‌حال نرخ بیکاری مردان ۱۳درصد و این نرخ درباره زنان درس‌خوانده 65,5 درصد است. نکته اینکه تعداد زنان درس‌خوانده در جست‌وجوی شغل در‌حال‌حاضر از تعداد مردان درس‌خوانده در جست‌وجوی شغل، بیشتر است.
هم‌اکنون 5,8 میلیون نفر فارغ‌التحصیل دانشگاهی معادل 51,02 درصد غیرفعال بوده و هیچ نقشی در بازار کار کشور ندارند. 4,5 میلیون نفر معادل 39,9 درصد شاغل و 1,03 میلیون نفر معادل 9,1 درصد نیز بیکار هستند. محیط‌ زیست با 49,1 درصد بالاترین درصد بیکاری را در کنار رشته علوم کامپیوتر با 39,9 درصد و رشته صنعت و فناوری با ۳۲ درصد دارا است. کمترین نرخ بیکاری مربوط به رشته بهداشت با 7,9 درصد است.

درآمد۷۴ هزاردلاری مهندسان در آمریکا
علاوه‌براین مقایسه دو فهرست‌بندی شامل فهرست‌بندی نشریه نیوجاب نیویو و مرکز ملی اطلاعات و آمار آموزشی آمریکا (NCES) نشان می‌دهد، رشته‌هایی که در ایران فارغ‌التحصیلان آن بیکار هستند، جزء پول‌ساز‌ترین رشته‌های دانشگاهی هستند. به‌طوری‌که مرکز ملی اطلاعات و آمار آموزشی آمریکا (NCES) در گزارش سالانه خود به منظور کمک به انتخاب‌رشته دانشجویان، اطلاعاتی را از چشم‌انداز شغلی رشته‌های تحصیلی منتشر کرده است براساس آن رشته‌های مهندسی یکی از این رشته‌های پول‌ساز است. اداره اطلاعات کار آمریکا میانگین درآمد سالانه گروه رشته‌های مهندسی را 74 هزار و 530 دلار برآورد کرده است که در‌این‌بین مهندسان شیمی با 94 هزار و 350 دلار و مهندسان نفت با 130هزار و 280 دلار، بیشترین میانگین درآمد سالانه را دارند. شغل مهندسی علاوه‌‌بر‌این‌ درآمدی بالاتر از میانگین درآمد ملی در آمریکا را به خود اختصاص می‌دهد، در ضمن ثبات و آینده شغلی بالایی نیز دارد. از میان فارغ‌التحصیلان جدید رشته مهندسی 96,4 درصد استخدام شده‌اند. همچنین با وجود اینکه برخی از رشته‌های مهندسی شاهد رشد کندی هستند اما پیش‌بینی می‌شود که برخی رشته‌های مهندسی مانند مهندسی شهرسازی و نفت در سال‌های 2012 تا 2022 میلادی شاهد رشدی سریع‌تر از میانگین رشد باشند.
این اتفاق در شرایطی است که در ایران، رشته‌های مهندسی نظیر معماری و ساختمان‌سازی و حرفه‌های مهندسی به تربیت با نرخ بیکاری۳۲ و۲۰درصد از رشته‌هایی هستند که دارای بیشترین جمعیت بیکاری فارغ التحصیل است. از‌طرف‌دیگر، نشریه نیوجاب نیویو برای کسانی که قصد تحصیل در دانشگاه را دارند، رشته‌هایی را پیشنهاد کرده می‌توانند در بازار کار پول‌ساز باشند. در صدر این فهرست رشته علوم کامپیوتر وجود دارد که این مجله در گزارش خود می‌نویسد: «از طراحان بازی‌های کامپیوتری گرفته تا مهندسان داده‌پردازی، تمامی افرادی که در رشته‌های علوم و فناوری کامپیوتری تحصیل می‌کنند، به‌طور‌عمده از شانس استخدام بالایی برخوردار هستند. بنا بر آمار، نرخ استخدام فارغ‌التحصیلان رشته‌های کامپیوتر و فناوری 95,8 درصد است.
میانگین درآمد سالانه این رشته از 62 هزار و 500 دلار در طراحی صفات وب گرفته تا 102 هزار و 190 دلار در مهندسی مطالعات کامپیوتری متغیر است. چشم‌انداز شغلی این رشته نیز قابل قبول است و پیش‌بینی می‌شود این رشته در حدفاصل سال‌های2012 تا 2022 میلادی شاهد رشد 37درصدی باشد»؛ اما اوضاع این رشته در ایران بسیار متفاوت است. به‌طوری‌که نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان رشته علوم کامپیوتر ۳۹ درصد است که بعد از رشته حفاظت از محیط زیست، بالاترین نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را به خود اختصاص داده است.

رشد ۶۰ درصدی نیاز به رشته گرافیک تا سال ۲۰۲۰
رشته طراحی گرافیک نیز از سوی مرکز ملی اطلاعات و آمار آموزشی آمریکا (NCES) به عنوان یکی از پول‌ساز‌ترین رشته‌های دانشگاهی انتخاب شده است.
انتخاب این رشته در سال جدید تحصیلی از سوی این مرکز از این لحاظ ارزشمند است که مسائل بسیاری در اینترنت وجود دارند که باید به آنها رنگ و لعاب بخشید تا سبب گرایش بصری افراد شوند. پیش‌بینی می‌شود تقاضا برای این رشته حدفاصل سال‌های2010 تا2020 با رشد61 درصدی مواجه شود. این مشاغل شامل طراحی‌ سیستم‌های کامپیوتری و سایر رشته‌های مرتبط با آن می‌شود. این رشته در ایران زیرمجموعه هنر به حساب می‌آید و آمار‌های وزارت کار ایران نشان می‌دهد، هنر با نرخ بیکاری۲۷درصدی، یکی از رشته‌هایی است که بالاترین نرخ بیکاری را دارد. نکته جالب در این مقایسه پول‌ساز معرفی‌شدن رشته علوم ارتباطات در فهرست‌های جهانی و نرخ پایین بیکاری آن در ایران است. براساس آمار وزارت کار در ایران رشته‌های علوم ارتباطات با نرخ بیکاری هشت درصد، کمترین نرخ بیکاری را در میان رشته‌های تحصیلی دارد.