دکتر محمدجواد دهقانی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت:نخبگان علمی مهمترین عامل رشد و توسعه نظام های علمی هستند، از همین رو شناسایی آنها از اهمیت بسزایی برخوردار است.

وی افزود: کشورهای پیشرفته علمی برای جذب نخبگان از سرتاسر دنیا برنامه ریزی و سرمایه گذاری می کنند که سبب شده است تا این کشورها به بزرگترین مقصد برای مهاجرت نخبگان علمی دنیا تبدیل شوند.

دکتر دهقانی اظهار داشت: نخبگان 1% برتر دنیا، 14% از کل علم دنیا را تولید می کنند و همین گروه 24% از کل استنادهای دنیا را دریافت می کنند.

وی خاطر نشان کرد:پایگاه طلایه داران علم آی.اس.آی (http://pesi.isc.gov.ir) فهرست دانشمندان 1% برتر دنیا را فراهم آورده است، هر چند مبتنی بر اصول علم سنجی می توان تا پژوهشگران 20% برتر دنیا را در زمره نخبگان برتر علمی دنیا قرار داد. درواقع 20% از محققان برتر دنیا 66% از علم دنیا را تولید کرده و همچنین 85% از استنادهای دنیا را دریافت می کنند.

سرپرست ISC گفت:شاخص در انتخاب پژوهشگران برتر تعداد استنادهای صورت گرفته به آنها از طرف سایر پژوهشگران است. بر همین اساس پژوهشگرانی که توانسته اند براساس تحقیقات خود به بالاترین سطح اعتبار بین المللی دست یابند در دسته دانشمندان 1% و 20% برتر دنیا قرار می گیرند.

دهقانی ادامه داد:طلایه داران علم آی.اس.آی نویسندگان را برحسب دامنه فعالیت علمی شان در رشته های موضوعی 22 گانه قرار می دهد. به این منظور تنها فعالیت نویسندگان در 10 سال اخیر در محاسبات لحاظ می شود. نویسندگان در هر رشته بر حسب تعداد استنادهایی که دریافت کرده اند مرتب سازی و سپس 1% برتر نویسندگان به عنوان نخبگان علمی در نظر گرفته می شوند.

وی در ادامه افزود: فهرست فراهم آوری شده توسط طلایه داران علم آی.اس.آی بدون اشکال هم نیست، زیرا هر نویسنده برحسب حرف اول نام و نام کامل خانوادگی هویت بخشی می شود. به عنوان مثال، حمید رضا احمدی به صورت HR Ahmadi ثبت می شود. یک نام می تواند به چندین نفر اطلاق شود.

دهقانی افزود:همچنین نام یک فرد می تواند با املاهای مختلفی نگارش شده باشد. این دو مساله در طلایه داران علم آی.اس.آی به دلیل هزینه بالای پردازش اطلاعات نادیده گرفته شده است.

دهقانی تصریح کرد:پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) بر روی هر نام شناسائی شده در طلایه داران علم آی.اس.آی پردازش های مختلفی را انجام داده است. بدین ترتیب تعداد 173 نفر شناسائی و در نتیجه به طور تقریبی فهرست کاملی از نخبگان علمی کشور را تهیه کرده است. بر این اساس فهرست 173 نفر در زمره دانشمندان یک درصد برتر دنیا قرار گرفته اند.

رییس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (RICeST) گفت: بر اساس آمار بدست آمده، توزیع دانشمندان در رشته های مختلف یکسان نیست. به طوری که 50.8 % ( پنجاه و هشت دهم درصد) این دانشمندان متعلق به حوزه علوم پایه هستند.

دهقانی افزود: بعد از علوم پایه، علوم پزشکی دارای بیشترین تعداد دانشمند است که شامل21.4 % ( بیست و یک و چهار دهم درصد)آنها می گردد. به لحاظ سهم حاصل از نخبگان، دانشمندان علوم فنی و مهندسی در جایگاه سوم قرار داشته و 21% ( بیست و یک درصد) دانشمندان تاثیر گذار علمی کشور متعلق به این حوزه هستند. علوم کشاورزی6.4% ( شش و چهار دهم درصد) از نخبگان بین المللی کشور را در اختیار دارد و تنها 0.6% ( شش دهم درصد) از این نخبگان مربوط به حوزه علوم اجتماعی و انسانی است.

وی افزود: از مجموع دانشمندان برتر 50% متعلق به دانشگاه های جامع، 23% مربوط به دانشگاه های صنعتی،21% مربوط به دانشگاه های علوم پزشکی، 3% مربوط به پژوهشگاه ها، و 3% متعلق به دانشگاه های آزاد و پیام نور است.

دهقانی ادامه داد: در بین دانشگاه های جامع، دانشگاه های تهران، شیراز، تربیت مدرس، اصفهان، شهید بهشتی، تبریز، مازندران و بوعلی سینا به ترتیب دارای بیشترین تعداد نخبگان هستند. در بین دانشگاه های صنعتی، دانشگاه صنعتی شریف، اصفهان، امیرکبیر، علم و صنعت ایران و نوشیروانی بابل بیشترین تعداد دانشمند تاثیر گذار شناسایی شده اند. چهار پژوهشگاه به نسبت مساوی دارای نخبگانی در سطح یک درصد بین المللی هستند که شامل پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران و پژوهشگاه علوم و فناوری رنگ می باشد.

دهقانی خاطرنشان کرد: در حوزه علوم پایه دانشگاه های تهران، شیراز و اصفهان دارای بیشترین تعداد نخبگان هستند.

وی گفت: در حوزه علوم پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی شیراز و علوم پزشکی تبریز دارای بیشترین تعداد نخبگان هستند.

وی ادامه داد: در حوزه علوم کشاورزی دانشگاه تهران دارای بیشترین تعداد نخبه است و در حوزه فنی و مهندسی دانشگاه های صنعتی شریف، تهران، صنعتی اصفهان، امیرکبیر، نوشیروانی بابل، صنعتی شیرازو دانشگاه علم و صنعت ایران دارای بیشترین تعداد نخبگان هستند.