سند و تاریخچه قانون اعزام محصل به خارج از کشور

این سند نشان می دهد که قانون اعزام دانشجو، شامل 6 ماده و چهار تبصره است و در آن، دولت موظف شد تا اعتبار لازم برای فرستادن دانشجویان را از 1307 تا 1312 هجری خورشیدی تامین کند و همچنین این قانون اشاره دارد به این مورد که افراد دارای تابعیت ایران اولویت دارند، در امتحان مورد نظر شرکت کنند و در رشته ای که دولت تعیین می کند به تحصیل ادامه دهند و پس از پایان تحصیل به خدمت دولت ایران درآیند، دولت نیز مکلف است تا دانش آموختگان را پس از بازگشت به کشور به استخدام خویش درآورد و در صورت نبود کار به آنها حقوق بپردازد.

فرستادن دانشجو به خارج از کشور، به دوره ی شاه عباس دوم صفوی باز می گردد. وی، به دلیل علاقه ی زیاد به نقاشی اروپایی، کسانی را برای فراگیری این هنر، به رم فرستاد. اما در دوره ی قاجار و پس از شکست هایی که در جریان جنگ با روسیه بر ایران وارد شد، عباس میرزا و میرزاعیسی قائم مقام فراهانی، دریافتندکه بدون آشنایی با فنون نظامی و علوم جدید، نمی توان در برابر هجوم بیگانگان مقاومت کرد، به همین دلیل در این زمان، گروه هایی برای فراگیری علوم و فنون به خارج فرستاده شدند.

امیرکبیر نیز پس از عباس میرزا، این سیاست را به شکل دیگری دنبال کرد و تعدادی از دانشجویان ایرانی را به کشورهای اروپایی که در آنجا امکان تاثیرپذیری فرهنگی آنها کمتر بود، فرستاد. وی سپس با ساختن مدرسه ی دارالفنون، از استادان اروپایی برای آموزش دانش پژوهان ایرانی بهره برد و معلم هایی از بلژیک استخدام کرد.

راه اندازی مدرسه ی دارالفنون در 1230 هجری خورشیدی، سبب شد تا روند اعزام دانشجو وارد مرحله ی جدیدی شود. دانشجویان مانند گذشته، ناچار به گذراندن دوره های ابتدایی تحصیل در خارج نبودند و پس از سپری کردن دوره ی متوسطه در ایران برای ادامه ی تحصیل به خارج می رفتند. گروهی شامل 42 تن از دانش آموختگان دوره ی نخست دارالفنون در 1237 هجری خورشیدی به فرانسه فرستاده شدند. اما از این پس تا 1290 هجری خورشیدی، این فرآیند متوقف شد و تنها کسانی که توانایی مالی داشتند، فرزندان خود را به خارج از کشور می فرستادند.

پس از پیروزی نهضت مشروطه فرستادن دانشجو دوباره در دستور کار قرار گرفت و در 1307 هجری خورشیدی مجلس شورای ملی قانون اعزام دانشجو به خارج را تصویب کرد و هر سال یکصد تن برای فراگرفتن فنون مختلف، ازمیان دانش آموختگان دبیرستان ها، به روش مسابقه و به هزینه ی دولت، به اروپا می رفتند.

وزارت فرهنگ از 1313 هجری خورشیدی پیشنهاد کرد که شاگردان اول و دوم دانشکده های دانشگاه تهران و دیگر مدارس عالی، برای فرستادن به خارج در نظر گرفته شوند و این رویه، تا نزدیکی پیروزی انقلاب اسلامی همچنان ادامه داشت.

پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران نیز در سطح تحصیلات تکمیلی، دانشجویان به عنوان بورسیه به خارج از کشور فرستاده می شوند. برپایه ی دستورالعمل اداره ی کل بورس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، افراد اول تا سوم دانش آموختگان دوره ی کارشناسی ارشد، برگزیدگان رتبه های اول تا سوم جشنواره های خوازمی، فارابی و رازی، ارایه دهندگان پیشنهاد سبک های هنری کاربردی با تایید از مراجع ذیربط و مربیان آموزشی و پژوهشی، داشتن کتاب تالیفی و یا ترجمه شده در زمینه های علمی و دارا بودن دست کم یک مقاله ی چاپ شده در مجله های علمی پژوهشی داخل یا خارج از کشور در زمینه های علمی و … می توانند در فراخوان بورس تحصیل خارج از کشور ثبت نام کنند.

گروه اطلاع رسانی ایرنا در مرور اسناد تاریخی، در موارد خاص با سندهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و… روبه رومی شود که اطلاع رسانی آن می تواند برای مخاطبان قابل استفاده و در خور تامل باشد.

براثر گذر زمان سند قانون اعزام دانشجو به خارج از کشور مخدوش شده است، بنابراین عکس نخستین محصلان اعزام به خارج از کشور به گزارش پیوست شد.

ارسال دیدگاه

0

  عضویت  
اطلاع از

تبلیغات متنی