وقتی صحبت از فرد تحصیلکرده به میان می‌آید در وهله اول تصور این که این فرد تمام تحصیلات تکمیلی خود را از طریق دانشگاه آنلاین به انجام رسانده هنوز برای بسیاری از ما غریبه است.

به گزارش سرویس دانشگاهی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به نظر شما منظور از یک فرد تحصیلکرده چیست؟ نقش موسسات آموزش عالی در این زمینه چگونه است؟ آیا کلاس‌های آموزش حضوری در موسسات کارورزی دانشگاه‌ها توانسته‌اند به خوبی فارغ‌التحصیلان را برای احراز شغل آموزش دهند؟ پاسخ به این سوالات هرچه باشد حقیقت اصلی این است که ما اکنون درست در بحبوحه تغییرات گسترده و سریع در آموزش عالی هستیم که این تغییرات در تمام ابعاد آموزش عالی اعم از اهداف، محتوا، شیوه تدریس و روش‌های ارائه تحصیلات در حال رخ دادن هستند.

ظهور و پیشرفت فن آوری‌های جدید، تغییرات اجتماعی و ادامه روند رشد هزینه‌ها، ما را با سوالات بی‌جواب بسیار، چالش‌های زیاد و البته نیاز به نوآوری‌های بسیار در عرصه آموزش روبرو می‌کند. افرادی که مسائل روز آموزش عالی را دنبال می‌کنند حتما راجع به MOOCs شنیده‌اند. MOOCs به دوره‌های آموزش مجازی و آموزش آنلاین گفته می‌شود که در این دوره‌های آموزش مجازی هزاران دانشجو از سراسر جهان به صورت کاملا رایگان در حال تحصیل هستند.

شکی نیست که اینترنت این ظرفیت را دارد تا آموزش عالی را دچار دگرگونی وسیع و چشمگیر کند و آموزش عالی را به صورت کاملا آزادانه و رایگان در اختیار همگان قرار دهد و بلکه شاید به فرمانروایی مطلق دانشگاه‌ها خاتمه دهد. البته این انقلاب تنها منتهی به ارائه آموزش عالی به شیوه آموزش آنلاین نمی‌شود بلکه شامل تغییر تصویر اهداف همیشگی و اولیه دانشگاه‌ها نیز می‌شود. اما آیا دوره‌های آموزشی گسترده و رایگان آنلاین موسوم به MOOCs واقعا توانسته‌اند درهای آموزش عالی را به روی همگان بگشایند؟

در حال حاضر محبوبیت این شیوه آموزشی روزبه‌روز در حال افزایش است. اگرچه این شیوه آموزشی یک شیوه عالی یادگیری محسوب می‌شود اما در مقایسه با شیوه‌های دیگر ارائه آموزش عالی محدودیت‌های خاص خود را نیز دارد. از این دوره‌ها به دلیل رایگان بودن استقبال بسیاری شده و میزان ثبت‌نام در آنها بالاست اما در مقابل، نرخ فارغ‌التحصیلی در این دوره‌ها بسیار پایین و حدود 4 درصد است. در واقع اغلب افرادی را که در این دوره‌ها موفق هستند کسانی تشکیل می‌دهند که در حال حاضر نیز از نظر تحصیلی موفق هستند و از نظر علمی در سطح بالایی قرار دارند.

اما در حالی که آموزش عالی در حال بدل شدن به یک تجارت مبتنی بر اینترنت است، تنها تعداد معدودی دانشگاه به کلی مهیای به کارگیری این امکانات هستند و حتی هنوز برخی دانشگاه‌ها از به کارگیری شیوه‌های نوین ارائه آموزش عالی نظیر شیوه‌های آموزش آنلاین MOOCs هراس دارند. خواه آنکه این شیوه نوین تحصیلات عالی موفق شود یا خیر یا آنکه به سرعت محبوب شود، با این حال این شیوه تحصیلی جدید به دنبال شکل دادن الگوی آینده خود و آزمایش رویکردهای موردنظر برای انجام موفق تجارت خود است که چگونه درس‌ها، دوره‌ها و محتوای آموزشی خود را فراهم کند یا چگونه از دانشجویان حمایت کرده و به مدارک تحصیلی آنها ارزش بخشد. این شیوه آموزشی همچنین مزایای دیگری نیز دارد و آن هم جمع‌آوری اطلاعات تحلیلی از هر یک از دانشجویان در هنگام یادگیری است.

در عین حال سیستم‌های آموزش عالی رایگان و آنلاین محدودیت‌های خاص خود را نیز دارند که از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

– دسترسی به شبکه اینترنت قابل اتکا

– در اختیار داشتن کامپیوتر یا لپ‌تاپ

– دسترسی به کتابخانه‌های عمومی

– دسترسی به رایانه‌های عمومی

– دسترسی به شبکه‌های کتابخانه‌ای سریع و قابل اتکاء

– داشتن توانایی‌های درس خواندن به صورت آنلاین

– داشتن زمان زیاد برای اتمام دوره‌های تحصیلی

– هزینه‌های جانبی استفاده از خدمات دوره‌های آموزش مجازی نظیر هزینه استفاده از کتابخانه، رایانه و…

استفاده از این شیوه آموزشی آن طور که طرفدارانش می‌گویند فارغ‌ از هزینه‌ها و محدودیت‌ها، دوره آموزشی MOOCs گام بسیار بلندی برای رسیدن به یک انقلاب آموزشی آزاد و وسیع نیست. به عنوان مثال 70 درصد از افرادی که به این تحصیلات روی می‌آورند پیش از آن دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی هستند. در نتیجه این دوره‌ها نتوانسته‌اند خیل عظیمی از افراد عادی را به خود جلب کنند و هنوز این سوال بزرگ وجود دارد که آیا این دوره‌های تحصیلی که نرخ فارغ‌التحصیلی در آنها به زحمت به 10 درصد می‌رسد می‌تواند یک انقلاب آموزشی محسوب شود؟ همچنین نگرانی‌های زیادی درباره کیفیت آموزش‌های ارائه شده توسط دوره‌های آموزشی مجازی وجود دارد.

با تمام این تفاسیر دوره‌های آموزشی MOOCs توانسته‌اند توجه بسیاری از مردم را به ظرفیت انقلابی آموزش عالی خود جلب کنند و هر امکاناتی که از این ظرفیت حمایت کند نیز بسیار مفید خواهد بود. با این حال تنها چیزی که هنوز به روشنی مشخص نیست این است که آیا این شیوه آموزشی مزایای ورای مزایای شیوه‌های متداول آموزشی ارائه می‌دهند یا خیر؟

به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه اینترنتی اینفورمد، همچنان موانع بسیاری وجود دارد که تا پیش از ورود به عرصه آموزش مجازی باید بر آنها فائق آمد اگرچه به نظر می‌رسد این موانع نیز دست کمی از موانع موجود در شیوه‌های سنتی ارائه آموزش عالی ندارند.