به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، هدیه سال تحصیلی جدید به بیش از یک میلیون دانشجوی دانشگاه آزاد افزایش 15 درصدی شهریه بود، افزایش که با اما و اگرهای فراوانی رو به روست.

دانشگاه آزاد طی بخشنامه‌ای اعلام کرده است ورودی‌های سال تحصیلی 94 – 93 با افزایش 15 درصدی باید شهریه‌های خود را پرداخت کنند. افزایش شهریه البته اقدامی است که همواره در دانشگاه آزاد و سایر دانشگاه‌های غیرانتفاعی با مجوز وزارت علوم صورت می‌پذیرد اما اقدام امسال دانشگاه آزاد چندان با مجوز وزارت علوم همخوانی نداشت.

دانشگاه آزاد امسال این افزایش 15 درصدی شهریه را نسبت به شهریه ثابت نیز اعمال کرده است. این درحالی است که طبق روال سال‌های گذشته دانشجویان ورودی هر سال تا پایان دوره تحصیلی خود تنها شهریه متغیر آنها سالانه افزایش می‌یافت.

اکنون با مصوبه جدید دانشگاه آزاد، دانشجویان ورودی هر سالی که باشند؛ تا پایان دوره تحصیلی خود باید هر سال شاهد افزایش شهریه ثابت خود نیز باشند.

* واکنش وزارت علوم به افزایش شهریه دانشگاه آزاد

این اقدام دانشگاه ازاد با انتقادات گسترده‌ای مواجه شد به گونه‌ای که حتی وزارت علوم نیز به این اقدام دانشگاه ازاد واکنش نشان داد و ابری‌نیا، مدیرکل دفتر آموزش عالی غیردولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صراحتا گفت که این اقدام دانشگاه ازاد یک اقدام غیر قانونی بوده است.

به گفته ابری نیا، وزارت علوم سقف افزایش شهریه‌های دانشگاه‌های غیرانتفاعی در سال تحصیلی جدید را 25 درصد درنظر گرفته است که این افزایش شامل شهریه ثابت دانشجویان سال‌های گذشته نمی‌شود، یعنی دانشجوی ورودی سال‌های گذشته نباید در شهریه ثابت با افزایش شهریه‌ای مواجه شده باشد.

ابری‌نیا تأکید کرد که وزارت علوم سعی کرده دانشگاه آزاد را ضابطه‌مند و قانونمند کند، اما چون سابقه این دانشگاه به این شکل بوده که با ضوابط وزارت علوم هماهنگی و سازگاری نداشته به نظر طول می‌کشد تا خود را با این ضوابط هماهنگ کند.

* فراز و فرود افزایش شهریه در سال‌های گذشته

اعتراض دانشجویان و بالا و پایین رفتن شهریه دانشگاه آزاد پیشینه‌ای چندین ساله دارد، در سال 84 این اعتراضات به اوج خود رسید به طوری که به دنبال اعتراضات دانشجویان بود که جاسبی رئیس وقت دانشگاه آزاد در آذرماه 84 با رئیس جمهور دیدار کرد و از کاهش 10 تا 18 درصدی شهریه‌ها سخن گفت.

محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت نیز در سومین روز از سفر استانی خود با اشاره به قول جاسبی گفت: «قرار شده است که دکتر جاسبی شهریه‌ها را پائین بیاورد که اگر این کار صورت نگیرد جریمه‌اش می‌کنیم 3 فرزندش در دانشگاه آزاد درس بخوانند و اگر باز هم پایین نیامد، جریمه آقای جاسبی را سخت‌تر خواهیم کرد.» اما شهریه‌های دانشگاه آزاد هیچ گاه کاهش پیدا نکرد.

معاون جاسبی در پاسخ به اعتراضات طی مصاحبه‌ای با رد کاهش شهریه‌ها گفت:«به جای کاهش شهریه به دانشجویان وام می‌دهیم.»

در سال 84 دانشگاه آزاد نه تنها به قولی که درباره کاهش شهریه‌ها داده بود، عمل نکرد، بلکه از پاسخگویی و مناظره با منتقدان هم طفره رفت.

جاسبی رئیس وقت دانشگاه آزاد در خصوص عدم حضورش در مناظرات دانشگاهی گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی و من تنها در مقابل مراجع قانونی پاسخگو هستیم و آنقدر بی کار نیستیم که هر کسی که درخواست مناظره کرد با او وارد مذاکره و مناظره شویم.»

وی منتقدان دانشگاه آزاد را افراد مغرض لقب داد و افزود: «افراد مغرض، در عرصه سیاست بسیار کوچکتر از آن هستند که ما را وارد این بازی‌ها کنند و با جو سازی و جنجال بخواهند ما را از وظیفه اصلی‌مان که خدمت به مردم است دور کنند.»

فشارها در نهایت روند رسیدگی به پرونده دانشگاه آزاد را با مشکل مواجه کرد. به طوری که احمدی نژاد در جمع دانشجویان گفت: «ما آیین نامه را اصلاح کردیم و یکی دو بند آخرش در شورای انقلاب فرهنگی بود که رفتند و فشار آوردند. به ما فرمودند دست نگه دارید در قضیه هسته‌ای بحران درست می‌کنند و این مسئله الآن اولویت اول کشور است… ما با چشم اشکبار اطاعت و سکوت کردیم.»

براساس این گزارش، عبدالله جاسبی رئیس وقت دانشگاه آزاد در شهریورماه سال 86 در جمع خبرنگاران در ایلام تأکید کرد که دانشگاه آزاد اسلامی قصد ندارد شهریه‌های سال تحصیلی جدید را افزایش دهد و میزان شهریه‌ها به صورت علی‌الحساب برابر سال گذشته خواهد بود.

وی با اشاره به تورم خاطرنشان کرد: ثابت ماندن شهریه‌های دانشگاه آزاد اسلامی در حالی است که هرساله تورم چند درصد افزایش می‌یابد و دانشگاه آزاد باید براین اساس شهریه را افزایش دهد اما تا کنون برنامه‌ای برای افزایش شهریه دانشگاه آزاد اسلامی در دستور کار ندارد.

اما در 27 شهریورماه سال 1387 جاسبی در یاسوج خبر از افزایش 10 درصدی شهریه دانشجویان جدید الورود این دانشگاه داد و تأکید کرد که این افزایش شامل دانشجویان سال‌های گذشته نمی‌شود.

27 آبان‌ماه سال 88 نیز جاسبی در حاشیه شصتمین اجلاس روسای واحدهای دانشگاه آزاد گفت: امسال شهریه دانشجویان کنونی افزایش نمی‌یابد اما شهریه دانشجویان جدید معادل موسسات غیرانتفاعی و غیر دولتی، در دوره‌های کاردانی تا تخصصی 5 تا 10 درصد افزایش می‌یابد.

براساس این گزارش، در اردیبهشت‌ماه سال 90 اما عبدالله جاسبی رئیس وقت دانشگاه آزاد در حاشیه شصت و سومین اجلاس شورای مرکزی این دانشگاه در جمع خبرنگاران تأکید کرد که شهریه دانشگاه آزاد در سال تحصیلی جدید افزایش نمی‌یابد و گفت: دانشگاه آزاد افزایش شهریه نخواهد داشت و شهریه این دانشگاه همانند سال قبل است.

در 21 دی ماه سال 90 فرهاد دانشجو رئیس دانشگاه آزاد شد. وی در دی‌ماه 92 به دانشجویان وعده داد که سالانه 5 درصد از شهریه دانشگاه آزاد کم می‌شود.

فرهاد دانشجو در دوم بهمن‌ماه سال 90 گفت: تا پایان سال دوم مدیریتم شهریه‌های دانشگاه آزاد را 20 درصد کاهش خواهم داد.

در 29 تیر 92 هیات امنای دانشگاه آزاد افزایش 20 درصدی شهریه دانشگاه آزاد را ابلاغ کرد اما فرهاد دانشجو با افزایش 3 درصدی شهریه در سال تحصیلی 93-92 موافقت کرد.

27 شهریورماه سال 92 فرهاد دانشجو از ریاست دانشگاه آزاد برکنار شد و حمید میرزاده رئیس دانشگاه آزاد شد.

* سالانه 5 درصد از شهریه دانشجویان را کاهش می‌دهیم

دی ماه 92 رئیس جدید دانشگاه آزاد در مصاحبه‌ای گفت: تأمین شهریه برای دانشجویان و خانواده‌های آنها کار دشواری شده و ما نمی‌توانیم بیش از این به آنها فشار وارد کنیم بنابراین باید دانشگاه از طریق کاهش هزینه‌های خود و ایجاد درآمدهای جدید بتواند این فشار را کاهش دهد.

وی تأکید کرد که دانشگاه آزاد در حال بررسی راه‌های تأمین این منابع درآمدی است و خاطرنشان کرد: اخیراً شورای اقتصاد و سرمایه‌گذاری دانش بنیان را با حضور جمعی از کارشناسان عالی‌رتبه اقتصادی و سرمایه‌گذاری و صنعتی کشور و فعالان بخش خصوصی تشکیل دادیم تا در این زمینه استراتژی‌ها، راهبردها، برنامه‌ها و راهکارها را مشخص کرده و بتوانیم گام‌های مثبت و سازنده‌ای در این زمینه برداریم تا طی دو برنامه 5 ساله میزان اتکای منابع درآمدی دانشگاه به شهریه دانشجویان را از 99 درصد به 50 درصد کاهش دهیم یعنی سالانه 5 درصد از این اتکا را کاهش دهیم. این کار بزرگی است که همکاری و پشتیبانی دولت، مردم، استادان، کارکنان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی را می‌طلبد.

با توجه به گفته‌های میرزاده دانشجویان و خانواده‌های آنها منتظر کاهش شهریه بودند و امید داشتند که با توجه به وعده رئیس دانشگاه و تشکیل شورای اقتصاد و سرمایه‌گذاری دانش بنیان شهریه‌ها کاهش یابد که به یکباره در سال تحصیلی جدید دیدند نه تنها شهریه‌ها کم نشد بلکه افزایشی 15 درصدی یافت و این افزایش شهریه نه تنها شامل دانشجویان جدیدالورود شد بلکه دانشجویان سال‌های قبل را نیز بی‌بهره نگذاشت.

با شوکی که در آغاز سال تحصیلی به دانشجویان این دانشگاه وارد شد اعتراضات بالا گرفت و صدای اعتراضات به مجلس رسید و کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس از میرزاده توضیحاتی خواست.

* دانشگاه آزاد باید پاسخگو باشد

قاسم جعفری سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه نمایندگان همواره به دنبال راهی بودند تا دانشگاه آزاد پاسخگو باشد، گفت: دانشگاه آزاد باید نظارت ‌پذیر باشد و در چارچوب سیاست‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی و اختیارات قانونی هیأت امنا عمل کند.

جعفری تصریح کرد: دغدغه و نگرانی نمایندگان از افزایش شهریه‌ها و افزایش ظرفیت دکتری هنوز هم وجود دارد، البته میرزاده با حضورش در مجلس توضیحاتی به نمایندگان داد، ولی دانشگاه آزاد باید ترتیبی اتخاد کند که هزینه‌ها و درآمدش را از منابع دیگر تامین کند.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اظهار داشت: باید شرایطی اتخاذ شود که به خانواده‌ها و دانشجویان در رابطه به افزایش شهریه فشار وارد نشود. به هر حال هزینه تحصیل در دانشگاه بالا است و نباید این هزینه را بیش از این بالا برد.

* مقصر افزایش شهریه مدیر قبلی است

حمید میرزاده،‌ رئیس دانشگاه آزاد در پاسخ به اعتراضات، مدیران قبلی دانشگاه را مقصر دانست و گفت: مدیران قبلی دانشگاه از افزایش شهریه‌ها در سال‌هایی که تورم کشور بالای 40 درصد بود خودداری کردند و حالا تبعات نامطلوب آن گریبانگیر واحدهای زیانده شده است.

به گفته میرزاده، در دو سال گذشته تنها 9 درصد به شهریه دانشگاه آزاد افزوده شده است و عدم افزایش متناسب شهریه دانشگاه در سال 1392 موجب زیان ده شدن 235 واحد دانشگاه آزاد در سراسر کشور شد که این زیان دهی زمینه ساز اخذ وام‌های کلان 800 میلیارد تومانی برای بازفعالی طرح‌های عمرانی دانشگاه شده و امروز باید تاوان آن تصمیم نابجا را بدهیم.

پیش از این هم آیت الله هاشمی رفسنجانی، رئیس هیأت مؤسس و هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با انتقاد به اعتراضات به افزایش شهریه‌های دانشگاه آزاد گفته بود: شهریه دریافتی دانشگاه آزاد اسلامی از دانشجویان علوم پزشکی یک چهارم شهریه دانشگاه‌های دولتی است و این در حالی است که آنها هزینه‌های زیربنایی ندارند و از امکانات دولتی استفاده می‌کنند.

میرزاده افزایش شهریه دانشگاه آزاد را فقط 15 درصد عنوان کرد و گفت: افزایش صورت گرفته در شهریه دانشجویان موضوعی کاملا قانونی، حداقلی و لازمه توسعه دانشگاه است. در شرایطی که قریب به نیمی از واحدهای دانشگاه آزاداسلامی در مرز ورشکستگی قرار گرفته و نرخ تورم چندین سال اخیر در همه وجوه زندگی فردی، اجتماعی و … تاثیر گذار بوده است، در نتیجه تصمیمات مدیریت قبلی و توقف در پروژه‌های عمرانی دانشگاه مانند فضاهای آموزشی، کارگاه‌ها و بیمارستان‌ها موجب شده بیش از 750 میلیارد تومان زیان به مجموعه دانشگاه آزاداسلامی و قریب 11 هزار میلیارد ریال کسری بودجه وارد شود.

شاید افزایش 15 درصدی شهریه دانشجویان برای رئیس دانشگاه آزاد افزایشی حداقلی باشد اما این افزایش نه تنها با میزان درآمد خانواده‌ها همخوانی ندارد بلکه با وعده‌های آقای رئیس نیز هماهنگ نیست و باید از میرزاده پرسید مگر قرار نبود که شهریه‌ها کاهش یابد و به راستی تا کنون شورای اقتصاد و سرمایه‌گذاری دانش بنیان که قرار بود شهریه‌ها را کاهش دهد تا کنون چه کرده است؟