به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، در دوازدهمین قسمت برنامه «حذف و اضافه» که از شبکه سه سیما پخش شد، موضوعات کنکور، وضعیت پذیرش دانشجو در کشور، کیفیت جذب دانشجو، قانون کنکور سال 92 و سرانجام قانون حذف کنکور با حضور کارشناسان مورد بررسی قرار گفت.

در ابتدای این برنامه مهدی نوید دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش در خصوص شیوه جذب دانشجو در کشور گفت: این یک مسئله راهبردی است که هنوز توافقی بین مسئولان درباره آن صورت نگرفته است. باید به روشی رسید که آسیب‌ها کمتر شود. کنکور حلقه وصلی است بین دو نظام آموزشی؛ نظام آموزش و پرورش و نظام دانشگاهی.

وی افزود: باید بتوان زمینه این انتقال را فراهم آورد. روش‌هایی که در سال‌های مختلف اتخاذ شده نتوانسته هر دو گروه و هدف را راضی نگه دارد. آموزش و پرورش با این روش که آینده دانش‌آموز ظرف 3-4 ساعت با آن استرس و به آن شیوه تست‌زنی انتخاب شود، مخالف بوده است. همه مشاوران آموزش و پرورش با این مخالف بوده‌اند.

* نوید: کنکور برای آموزش و پرورش یک مانع جدی در تحقق اهداف آموزشی است

نوید سنجش را مقوله‌ای‌ دانست که باید طی 12 سال سنجیده شود و افزود: باید بر آن اساس قضاوت شود نه 3-4 ساعت. کنکور برای آموزش و پرورش امروز به عنوان یک مانع جدی در تحقق اهداف آموزشی تلقی شده است. زمانی کنکور تنها دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی را درگیر کرده بود، اما امروز تمام دانش‌آموزان دبیرستانی را. لذا وضعیت کنونی کنکور، آموزش و پرورش را در تحقق اهداف تربیتی خود با چالش جدی روبرو کرده است.

در ادامه ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش کشور میهمان دیگر برنامه درخصوص شیوه کنونی جذب دانشجو در دانشگاه‌های کشور اظهار داشت: در چند سال اخیر قانون‌هایی تصویب شد. یکی سال 86 که می‌گفت کنکور فعلی حذف شود و آزمون‌های آموزش و پرورش جایگزین شود که مشکلات جدی‌ داشت و قانون‌گذار اصلاح کرد و شد قانون سال 92 که بتوان هم مسائل کنکور را و هم مسائل آموزش و پرورش را حل کند.

وی افزود: قانونی که اخیرا تصویب شد و برای سال 93 اجرایی کردیم چندین ملزومات دارد که بر عهده آموزش و پرورش و آموزش عالی است که می‌گوید باید طی 5 سال ارزیابی دانش‌آموزان به میزان 85 درصد در کنکور به ارزیابی آموزش و پرورشی آنها برگردد.

* خدایی: رقابت همگانی، عدالت نسبی و شفافیت سه اصل اساسی ارزیابی دانش‌آموز

خدایی ادامه داد: مدلی که در این قانون است می‌گوید روش سنجش و پذیرش را بر اساس تقاضا تعریف کنید. هرچه تقاضا بیشتر شد، بر اساس اصول رفتار کنید. اولین اصل این است که رقابت همگانی باشد. عدالت نسبی باید وجود داشته باشد. نکته بعدی بحث شفافیت است. وقتی می‌گوییم اصول تربیتی و استعداد را در نظر بگیریم باید ببینیم معیارهایمان دقیقا چیست؟

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور گفت: قانون سال 92 را باید برای همه مجریان روشن و واضح دانست. هر قانونی نیز وضع شود باید بتوان به همه مردم پاسخ دهیم، ارزیابی را برای همه با یک ملاک بسنجیم. لذا وقتی می‌گویم 20 درصد روش تربیتی را سنجش دانش‌آموزان دخالت دهیم، سوال اصلی این است که این روش را چگونه دخالت می‌دهیم؟ بحث اصلی این است. ما الان تنها معیار مشخصمان امتحان نهایی مدارس است. شما می‌توانید هر مدلی را نقد کنید اما تا زمانی یک مدل جایگزین معرفی نکنید، به نتیجه نمی‌رسیم.

وی ادامه داد: اگر ما می‌خواهیم سنجش را از پذیرش جدا کنیم، می‌تواند سنجش‌ها تکرار شود. حتی می‌تواند در داخل آموزش متوسطه برود اما باید متوجه بود که در هر صورت باید معیاری داشته باشیم. البته هرچه آزمون‌هایمان را تکرار کنیم این کمک به انتخاب بهتر دانشجویمان کمک خواهد کرد. به هر حال من فکر می‌کنم همه مسئولین سیاست‌های آموزشی کشور هدفشان این است که بهترین‌ها را انتخاب کنند و در عین حال بتوانند به افکار عمومی پاسخ دهند که چرا این تعداد قبول شدند و اینها نشدند، در غیر این صورت مشکل‌زا خواهد بود.

در ادامه نوید خاطرنشان کرد: این شیوه کنونی که ظرف چند ساعت زندگی دانش‌آموزان مشخص شود آسیب‌ها و فوایدی دارد. تحلیل ما این است که سر جمع، آسیبش بیشتر است؛ هم برای فرد و هم برای سیستم. برای فرد سبب استرس، رنجش و دیگر موارد می‌شود که آسیب‌های درازمدت می‌گذارد.

وی افزود: خیلی از دانشجویان در سال‌های ابتدایی دانشگاه به مشکل می‌خورند. برخی آسیب‌ها نیز در سیستم‌ها است. امروز می‌گوئیم آموزش و پرورش مشکل دارد. یک مشکل آموزش و پرورش ما حافظه‌گرایی است. ما هم قبول داریم. حرف ما نیز این است که نظام تربیتی نباید محدود به تربیت علمی باشد. تربیت اخلاقی- دینی، زیستی- بدنی، سیاسی- اجتماعی و اقتصادی- علمی باید انجام دهیم. دانش‌آموز باید یاد گیرد وقتی وارد این جامعه شود، آماده باشد.

* نوید: کنکور اجازه پرداختن به جنبه‌های دیگر تربیتی دانش‌آموزان را نمی‌دهد

نوید اظهار داشت: امروز کسی به دنبال مسئولیت‌پذیری افراد نیست. چقدر مهارت‌های انسانی پیدا کرد؟ یعنی بچه‌ها را برای یک زندگی مطلوب آماده کنیم. سند تحول به دنبال اینهاست. به نظر ما کنکور اجازه پرداختن به این مسائل را نمی‌دهد. حالا چه باید کرد؟ ما نمی‌دانیم. از ما در آموزش و پرورش نخواهند. اگر سنجش را به ما بسپارند ما در این 12 سال نمره‌ای به دانش‌آموزان می‌دهیم. اگر این نمره‌دهی ما اشکال دارد بیایند کمک کنند تا آسیب‌های آن به حداقل برسد.

دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش گفت: می‌گویند تصحیح برگه شما به نظرات فردی بستگی دارد، با روش‌هایی این دخالت فردی را حذف کنیم. بسیاری از کشورها کنکور را حذف کرده‌اند. پس ما هم می‌توانیم. ماموریت ما در عصر حاضر در آموزش و پرورش این است که تنها به دانش‌آموزان دانش دهیم. در صورتی که او نیاز به بسیاری اطلاعات دیگر دارد و مشکل کنکور این است.

در ادامه برنامه خدایی در پاسخ به این سوال که «چگونه می‌توان آسیب‌های کنکور را کم کرد»، گفت: قانونی که در سال 92 تصویب شد با مشارکت همگان تصویب شد. قرار هم نبود که مجدد عوض شود. بحثی که وجود دارد این است که ما شروع کردیم و می‌خواهیم به سیستم آموزشی متوسطه آموزش و پرورش وزن دهیم. امسال هم که به طور قطعی 25 درصد را اجرا کردیم، می‌خواهیم رفته رفته بر اساس این قانون به تناسب انتخابات نهایی و کشوری و متناسب با اصول سنجش کشوری، وزن این 25 درصد را افزایش دهیم.

وی افزود: این حد دیگر مرز ندارد. اما اصل قضیه ما این است که 15درصد را به تلاش دانش‌آموز برای رسیدن به دانشگاه‌های خوب باز بگذاریم و تا 85 درصد تاثیرگذار باشد. مثلا شما بیایید در طی دوران متوسطه 3 یا 4 دوره را امتحانات نهایی برگزار کنید، تا قابلیت سنجش پیدا کند.

* خدایی: کنکور حذف شدنی نیست، تنها به داخل نظام آموزش و پرورش منتقل می‌شود

رئیس سازمان سنجش کشور خاطرنشان کرد: لذا اصولا فکر کردن درباره اینکه چگونه این مدل را داخل آموزش و پروش ببریم، درحقیقت یعنی کنکور را داخل آموزش و پرورش برده‌ایم، نه حذف کرده‌ایم. طبیعی است وقتی سیستم سنجش کشور را متحول نکردیم، سنجش با این پارامترهای کم سخت می‌شود. وقتی 6 هزار معدل 20 دارید، چگونه  100 نفر از آنها را انتخاب کنیم؟ پس یک آزمون مجدد برگزار می‌کنیم و ادامه ماجرا.

خدایی ادامه داد: به هر صورت من باز برمی‌گردم به اول بحث. ما اگر بخواهیم هر مدلی را پیاده کنیم، باید به این سوال پاسخ دهیم که ملاک‌های ما چیست؟ با توجه به حساسیتی که وجود دارد باید این ملاک‌ها آنقدر روشن و شفاف باشد که بتوانیم خانواده‌ها را قانع کنیم.

* خدایی: پیشرفت و استعداد تحصیلی دو شیوه ارزیابی دانش‌آموزان

وی با بیان اینکه به دو گونه می‌توان یک فرد را ارزشیابی کرد، اظهار داشت: یکی پیشرفت تحصیلی است و یکی استعداد تحصلیی. یعنی فرد توانایی رفتن به فلان رشته تحصیلی را دارد یا خیر؟ این مورد الان اصلا بررسی نمی‌شود و صرفا می‌گوییم من کاری ندارم در آموزش و پرورش چه چیزی به تو یاد می‌دهند، من برای فلان رشته این ملاک‌ها را نیاز دارم اگر داری بیا. واقعیت قضیه این است که ما باید یک چیز را مواظب باشیم که حرکت ما خلاف جهت اسنادی که شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب می‌کند، نباشد و به سمت آنها برویم.

نوید دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش در ادامه اظهار داشت: دقیقا سوال ما این است که آیا دانش کافی است، یا معیارهای روحی- روانی دیگری نیز نیاز است؟ ما می‌گوئیم طبق کاری که ما در آموزش و پرورش انجام می‌دهیم در این 12 سال همه این موارد و معیارها را می‌بینیم، می‌سنجیم و لذا می‌توانیم تشخیص دهیم چه کسی برای چه رشته‌ای مفید است و چه کسی نیست.

وی در پاسخ به این سوال که آیا امروز در آموزش و پرورش شیو‌ه‌ای برای تشخیص این معیارها وجود دارد؟ بیان داشت: بله وجود دارد. معلمی و مدیری که همواره با دانش‌آموز هستند صلاحیت این را دارند که بتوانند تشخیص دهند.

در پایان برنامه  خدایی گفت: ما امروز 25 درصد به سوابق تحصیلی اختصاص دادیم. به فرض به 100 درصد برسانیم. آقای نوید می‌گوید اخلاق تأثیر داشته باشد. خب چطور؟ با چه معیاری؟ من به عنوان متخصص سنجش می‌توانم این را بگویم که اگر سنجش در هر مرحله‌ای تکرار شود، استرس کمتر و رقابت صحیح‌تر می‌شود. اما آیا می‌توان این همه فرد را مصاحبه کرد؟ فرض کنید من تصمیم بگیرم از فردا کنکور حذف شود، منتها چه چیزی جایگزین کنیم و چگونه افرادی را بفرستیم؟ امروز جایگزینی نداریم. جایگزین باید یک سیستم ارزیابی باشد. وقتی این سیستم را نداریم مجبوریم در این نقطه بایستیم والا ما به کنکور فعلی نیز دلبستگی خاصی نداریم. لذا ما از همه قانون‌گذاران می‌خواهیم راهی برای طراحی یک شیوه سنجش جایگزین بیابند.