براساس ماده5 قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب 10/6/92 مجلس شورای اسلامی و مصوبه اولین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو مورخ 6/9/92، مقرر شده است که در آزمون سراسری سال 1393، پذیرش دانشجو برای حدود 60 درصد ظرفیت دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی صرفاً براساس سوابق تحصیلی صورت گیرد؛ لذا در راستای اجرای مصوبات فوق همانند سال 1392، در تعدادی از کدرشته‌محل‌های دانشگاه پیام‌نور و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی با توجه به تعداد متقاضیان آنها، پذیرش صرفاً براساس سوابق تحصیلی (معدل کتبی دیپلم) صورت می­‌پذیرد؛ بنابراین، پذیرش دانشجو در آزمون سراسری سال 1393به دو صورت ذیل انجام می‌شود:

1-    پذیرش صرفاً براساس سوابق تحصیلی (معدل کتبی دیپلم)؛

2-    پذیرش براساس آزمون سراسری (نمرات حاصل ازآزمون و تاثیر قطعی سوابق تحصیلی).

در این قسمت از سلسله گزارش­های آشنایی داوطلبان با ضوابط پذیرش دانشجو به تبیین این دو شیوه پذیرش می­پردازیم.

برای اولین بار در بهمن ماه 1391 پذیرش در تعدادی از کدرشته‌محل‌های دانشگاه پیام‌نور و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی صرفاً براساس سوابق تحصیلی (معدل کتبی دیپلم) انجام شد. در سال 1392 نیز دو بار پذیرش صرفاً براساس سوابق تحصیلی صورت گرفت. ابتدا در شهریور ماه 92 پذیرش کدرشته‌محل‌های فوق همزمان با سایر کد رشته‌ محل‌ها انجام شد و در بهمن 92 نیز مجدداً پذیرش در تعدادی از کدرشته محل­ها صرفاً براساس سوابق تحصیلی انجام شد. در آزمون سراسری سال 1393 نیز همانند سال 1392، همه متقاضیان، چه داوطلبانی که در جلسه آزمون حاضر بوده و مجاز به انتخاب رشته شده و چه داوطلبان غیر مجاز، غایب آزمون یا افرادی که در آزمون فوق ثبت‌نام نکرده‌اند و در زمان انتخاب رشته امکان ثبت‌نام روی سایت سازمان سنجش به آنها داده می‌شود، در صورت تمایل می‌توانند این قبیل کدرشته محل‌ها را انتخاب نمایند. لازم به ذکر است داوطلبانی که مجاز به انتخاب رشتهنشده­اند و همچنین داوطلبان غایب، نیازی به ثبت نام مجدد روی سایت سازمان سنجش ندارند و فقط کافی است که نسبت به انتخاب رشته این گونه کد رشته محل‌ها اقدام نمایند.

پذیرش در کلیه کدرشته‌های تحصیلی فوق به روش متمرکز انجام می‌شود و ملاک پذیرش با در نظرگرفتن شرایط و ضوابط آزمون (از نظر گزینش بومی، سهمیه‌‌بندی و .. ) معدل کتبی دیپلم داوطلبان واجد شرایط است، و اگر رشته­ای(مانند رشته تربیت بدنی و …) دارای شرایط خاصی باشد ضوابط مربوط در دفترچه درج 
می­شود و باید رعایت گردد. نظر به اینکه دروس امتحانی داوطلبان دیپلمه با توجه به نوع دیپلم آنان (ریاضی، تجربی، انسانی و ….) متفاوت است، چنانچه نوع دیپلم داوطلب با گروه آزمایشی که متقاضی آن است متفاوت باشد، درصد اعمال معدل کتبی متفاوت بوده و میزان تاثیر آن، براساس نوع دیپلم داوطلب و گروه آزمایشی مورد تقاضا طبق جدول شماره 1 است.

توجه: معدل کتبی دیپلم، نمره‌ای است که از میانگین وزنی نمرات امتحانات نهایی که ملاک عمل گواهی پایان دوره متوسطه صادره از آموزش و پرورش است، به دست می‌آید.

نوع دیپلم       گروه آزمایشی	ریاضی فیزیک (کد10)	علوم تجربی (کد11)	ادبیات و علوم انسانی (کد12)	علوم و معارف اسلامی (کد18و19)	سایر عناوین دیپلم (کدهای 13، 14، 15، 16، 17 و 20)
علوم ریاضی	100	4/74	4/31	4/31	4/31
علوم تجربی	9/80	100	4/31	4/31	4/31
علوم انسانی	2/41	2/41	100	100	2/41
هنر	100	100	8/69	8/69	8/69
زبان	100	100	100	100	100

برای وضوح بیشتر، سه مثال از وضعیت‌های مختلف نوع دیپلم داوطلب و گروه آزمایشی که متقاضی پذیرش در آن است، براساس جدول فوق ارایه می‌شود.

مثال1: اگرداوطلب دارای دیپلم ادبیات و علوم انسانی باشد و در گروه آزمایشی علوم تجربی شرکت نماید، تاثیر معدل کتبی دیپلم او 4/31 درصد است؛ به عبارت دیگر، چنانچه معدل کتبی دیپلم داوطلب 18 باشد، معدل نهایی اعمال شده وی برای گزینش در گروه آزمایشی علوم تجربی 65/5  =314/0´18 است.

مثال2: اگرداوطلب دارای دیپلم ریاضی فیزیک باشد و در گروه آزمایشی علوم انسانی شرکت نماید، تاثیر معدل کتبی دیپلم او 2/41درصد است؛ به عبارت دیگر، چنانچه معدل کتبی دیپلم داوطلب 18 باشد، 42/7 لحاظ خواهد شد.

مثال3: اگرداوطلب دارای دیپلم ریاضی فیزیک باشد و در گروه آزمایشی علوم ریاضی شرکت نماید، تاثیر معدل کتبی دیپلم او 100درصد است؛ به عبارت دیگر، چنانچه معدل کتبی دیپلم داوطلب 18 باشد، معدل 18 وی به صورت کامل در گزینش لحاظ خواهد شد.

تذکر مهم: مطابق با مصوبه دومین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو مورخ 31/4/93 ، در مدرک تحصیلی فارغ­التحصیلان این قبیل رشته­ها، شیوه پذیرش صرفاً براساس سوابق تحصیلی درج نمی­شود و مدرک فارغ التحصیلی این گونه پذیرفته شدگان مشابه داوطلبان پذیرفته شده براساس آزمون است.

2- پذیرش براساس آزمون (نمرات حاصل ازآزمون و تاثیر قطعی سوابق تحصیلی)

پذیرش برای تمامی کد رشته‌ محل­های دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور در دوره‌های روزانه، نوبت دوم (شبانه)، نیمه‌حضوری، مجازی، پردیس خودگردان (بین‌الملل)، پیام‌نور، غیرانتفاعی، به جز تعدادی از کدرشته‌محل‌های دانشگاه پیام‌نور و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی که در بند 1به آن اشاره شد، براساس آزمون سراسری (نمره حاصل از آزمون و سوابق تحصیلی؛ چنانچه داوطلب مشمول اعمال سوابق تحصیلی باشد) صورت می‌پذیرد. بدیهی است که این کد رشته‌ محل‌ها را تنها داوطلبانی می‌توانند انتخاب نمایند که در جلسه آزمون سراسری سال 1393 حاضر بوده و مجاز به انتخاب رشته شده‌اند. پذیرش در این قبیل کدرشته‌های تحصیلی به روش متمرکز یا نیمه‌متمرکز انجام می‌شود. ملاک پذیرش با درنظرگرفتن شرایط و ضوابط آزمون (از نظر گزینش بومی، سهمیه‌‌بندی و ..) در این کد رشته‌ محل­ها  نمره‌کل نهایی  زیرگروه‌ مربوط به رشته مورد نظر است که این نمره در کارنامه داوطلب درج شده است.

لازم به ذکر است که براساس قانون «سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه­ها و مراکزآموزش عالی کشور» مصوب 10/6/92 مجلس شورای اسلامی، درآزمون سراسری سال 1393،آن دسته ازدیپلمه‌های ریاضی فیزیک، علوم‌تجربی، علوم‌‌انسانی و علوم و معارف اسلامی که دیپلم خود را طی ‌سال­های 1384 لغایت 1392 اخذ نموده‌اند و امتحانات یک یا چند درس آنها به صورت نهایی وکشوری ‌برگزارشده است، مشمول سوابق تحصیلی‌ هستند و سوابق‌تحصیلی‌موجود به میزان حداکثر 25 درصد و به صورت تاثیرقطعی درنمره‌آزمون‌آنان لحاظ می­شود.

(در مبحث نمره‌کل‌سازی در آزمون سراسری و همچنین مبحث آشنایی با محتوای کارنامه نتایج علمی آزمون سراسری به تفصیل نمره کل و نحوه ساخت آن، بیان شده است).

1-   داوطلبان حاضر در جلسه آزمون سراسری سال 1393 که مجاز به انتخاب رشته شده‌اند می‌توانند در گروه‌های آزمایشی و دوره‌هایی که مجاز به انتخاب رشته هستند، کد رشته ‌محل‌هایی از هر دو شیوه پذیرش را انتخاب نمایند. این داوطلبان امکان انتخاب 150 کدرشته‌محل را دارند.

2-   داوطلبان غیرمجاز، غایبان آزمون و ثبت‌نام کنندگان جدیدی که در زمان انتخاب رشته ثبت‌نام می‌نمایند و قبلاً ثبت نام نکرده‌اند، تنها می‌توانند کد رشته‌محل­هایی را که پذیرش آنها صرفاً براساس سوابق تحصیلی انجام می‌شود انتخاب نمایند. این داوطلبان امکان انتخاب 150 کدرشته‌محل (فقط از میان رشته‌ محل‌هایی که پذیرش آنها صرفاً براساس سوابق تحصیلی است) را دارند.

3-   در هر دو روش (پذیرش باآزمون و پذیرش با سوابق تحصیلی) هرداوطلب می‌تواند متقاضی یک گروه آزمایشی اصلی (علوم ریاضی‌ و  فنی، علوم‌تجربی‌و علوم‌انسانی) و دو گروه ‌آزمایشی‌ هنر و زبان‌های‌خارجی‌باشد. بدیهی است که یک داوطلب نمی­تواند همزمان متقاضی دوگروه آزمایشی از میان گروه­های آزمایشی اصلی، یعنی گروه‌های آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی، باشد. در هر صورت، هر داوطلب فقط امکان انتخاب 150 کد رشته محل را داراست؛ به عبارت دیگر، به ازای گروه‌های آزمایشی مختلف و شیوه پذیرش متفاوت، انتخاب رشته فقط در یک فرم 150 کد رشته محلی امکان‌پذیر است (به ازای گروه‌های آزمایشی مختلف فرم انتخاب رشته متفاوت وجود ندارد) و داوطلب بر اساس علاقه‌مندی لازم است که تمامی انتخاب­های خود را در یک فرم درج نماید.