تاملند

پست تبلیغاتی

پست تبلیغاتی

تقویت حافظه و تقویت تمرکز حواس برای مطالعه

تقویت حافظه و تقویت تمرکز حواس برای مطالعه

مهندس امین دهقان

 

 

مغز قابلیت به خاطر سپردن هر موضوعی را داشته و فقط به کمی تمرین و ممارست نیاز دارد.

آیا شما هم جزء افراد فراموشکار هستید؟ آیا می‌توانید نام عناصر درس شیمی را به یاد آورید؟ و یا اینکه تاریخ اولین برخورد با همسرتان را به خاطر می‌آورید؟ مسلماً خیر. این به دلیل آن است که حافظه به صورت انتخابی عمل می‌کند.
برخی از مسائل را به دلیل اهمیت بیشتر آسانتر از بقیه به ذهن می‌سپاریم. اما مغز قابلیت به خاطر سپردن هر موضوعی را داشته و فقط به کمی تمرین و ممارست نیاز دارد. در زیر شما را با روش‌های بهبود حافظه، آشنا خواهیم کرد.

 

مسئله– به جای پرداختن و وارد شدن به مطالب پیچیده روان‌شناسی در زمینه حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت بیایید فقط قرار بگذاریم دیگر مسائلی که نباید فراموش می‌کردیم را از قلم نیندازیم.
برای مثال هر کسی، شاید به غیر از معلم شیمی، شما را به خاطر به یاد نیاوردن فرمول یک ماده خاص خواهد بخشید. با این حال ممکن است هنگامی که در تخت‌خواب خود دراز کشیده‌اید به دلیل به خاطر نیاوردن تلفن دوست صمیمی‌تان کلافه و پریشان شوید. در زیر مواردی را که باید در به ذهن سپردن آنها تلاش نمایید، آورده شده است:

اسامی، شماره‌های تلفن، قیافه‌ها، کارها، قرارهای ملاقات، تاریخ‌های تولد، گفت‌وگوها و حقایق.

به یاد نیاوردن موارد فوق معمولاً نتیجه توجه نداشتن به اندازه کافی می‌باشد. اگر برایتان مهم بود هیچ‌گاه فراموش نمی‌کردید. بار دیگر کمی بیشتر سعی و دقت کرده و ببینید تا چه اندازه بیشتر موفق خواهید شد. همچنین مشخص کنید که کدام حافظه را دارید: بصری یا سمعی، وقتی این سوال معلوم شد در موقعیتی بهتر برای بهبود حافظه خود قرار خواهید گرفت.

راه‌حل: در این قسمت نکاتی مهم جهت بهبود مهارت‌های به ذهن سپردن مسائل، آمده است:
فعال باشید– این در مورد هر چیزی باید اعمال شود. هنگامی که در حال شنیدن، تفکر و مطالعه کردن هستید سعی کنید از مطالبی که فرد دیگری به شما گفته، نکته‌برداری کنید. اگر بی‌حال و غیرفعال باشید، مغزتان دچار کندی و تعلل خواهد شد و اگر برای فعال بودن تلاش کنید، ذهنتان آنچه را که می‌بیند و می‌شنود ثبت نموده و راحت‌تر می‌توانید آن را به خاطر بسپارید.
تمرکز کنید– به جزئیات دقت کنید. در طول روز چیزهای بسیار زیادی را می‌شنویم اما تنها آنهایی را به یاد می‌آوریم که برایمان اهمیت داشته باشد. مسائل مورد اهمیت خود را گسترش و بسط دهید تا بیشتر بتوانید آنها را به ذهن بسپارید. یک روش خوب این است که همه چیز را حیاتی فرض کنید. وانمود کنید که یک کارآگاه جنایی هستید و هر آنچه که در پیرامون شما در حال اتفاق افتادن است، حائز اهمیت است.
ایجاد پیوستگی نمایید- بین آنچه که می‌خواهید به یاد بسپارید و آنچه که قبلا در ذهن دارید ارتباط به وجود آورید. این ارتباط می‌تواند یک‌ رنگ، یک عدد یا یک کلمه هم‌قافیه باشد. برای به خاطر داشتن بخشی از چیزهای مختلف، تصاویری که هم‌قافیه با اعداد ‌باشند را برای خود مجسم نمایید. همچنین می‌توانید از کلمات مخفف و ترکیب اسامی و یا متصل نمودن اول حروف کلمات (مانند حروف ابجد) استفاده کنید.
تکرار نمایید– روش تنبیه معلم مدرسه‌تان را به یاد دارید؟ هر گاه فردی دچار خطایی می‌شد، مجبورش می‌کرد چندین و چند بار مطلبی را بنویسد. تکرار، برای به ذهن سپردن موضوعات کمک کرده و باعث حک شدن آن در مغزتان می‌گردد. هرگاه فردی را ملاقات می‌کنید، شروع به تکرار اسم او در ذهن خود نمایید. وقتی کسی شماره تلفنش را به شما می‌دهد، چندین بار آن را روی کاغذ نوشته و با صدای بلند تکرار کنید. اگر می‌خواهید مطلبی را حفظ کنید کافی است آن را چندین بار روی تکه‌ای کاغذ بنویسید.

اسامی را به هم ربط دهید– وقتی با کسی که با او قبلا آشنا شده‌اید، اما اکنون اسمش را به یاد نمی‌آورید، برخورد می‌کنید، دچار آشفتگی می‌شوید. مشکل را می‌توانید با مرتبط نمودن آن اشخاص با کسی که به آنها شباهت دارد و یا با واژه‌ای که با یکی از خصوصیات شخصیتی آنها نزدیک است، حل نمایید.
با اسامی آنها بازی کنید و یک تصویر خیالی از آنها در ذهن خود مجسم نمایید. برای به یاد آوردن اسم فردی می‌توانید حروف الفبا را از ابتدا بازگو نموده تا اینکه به حرف ابتدای اسم او برسید، حتما با این کار اسم را به خاطر خواهید آورد.
تصویری با مفهوم ایجاد کنید- از هر آنچه که می‌خواهید به خاطر بسپارید، تصویری خیالی در ذهن ایجاد نمایید. موضوعی را در ذهن خود تصور کرده تا بتوانید همه چیز را به صورتی واضح مشاهده کنید. سپس وقتی چیزی را فراموش کردید، این تصویر را مجسم کنید تا مغزتان اطلاعات از دست رفته را بازیابی نماید.

تمرکز حواس در کلاس

تمرکز حواس در کلاس یکی از شایع ترین مشکلها، عدم تمرکز حواس در کلاسهای درس، جلسات سخنرانی، سمینارها و کنفرانس هاست. بیشتر افراد با آن که با اشتیاق فراوان و تمرکز خوب سر جلسه حاضر می شوند و به سخنران یا مدرس گوش می سپارند، پس از چند دقیقه حواسشان پرت می شود و وقتی به خود می آیند، می بینند که دقایقی چند گذشته و در این مدت کاملاً در جای دیگری بوده اند. شاید در یک جلسه دو ساعته، شما چهل دقیقه با تمرکز عالی به جذب مشغول باشید و هشتاد دقیقه دیگر را به طور پراکنده مشغول افکار ذهنی خودتان باشید. اگر شما بتوانید در همان کلاس، تمامی مطالب را بگیرید، خود باعث می شود که حجم عمده ای از فعالیت مطالعه شما در منزل کاسته شود. شاید تا به حال با افرادی برخورد کرده باشید که فقط در کلاس حضور می یابند و بسیار کم در منزل مطالعه می کنند. معمولاً شما در این حالت به خود و اطرافیان خود می گویید: نمی دانم چرا با این که من ساعتها در منزل درس می خوانم یک دهم آن را هم نمی خواند، همیشه نمره های من از او کمتر است. شما باید توجه داشته باشید که مدت زمان مطالعه شما مطلقاً مهم نیست بلکه زمان مطالعه مفید و متمرکز شماست که مهم است. بسیاری از اوقات شما ساعتها کتاب به دست دارید و مشغول مطالعه اید اما زمان مطالعه متمرکز و مفید شما از یک ساعت بیشتر تجاوز نمی کند. علاوه بر این، درصد مهم و عمده ای از یادگیری در کلاس درس صورت می گیرد. شاید خودتان تجربه کرده باشید که آموختن درسی که زمان تدریس آن، شما در کلاس حاضر نبوده اید، چقدر دشوار است. اما حضور در کلاس از نظر فیزیکی چندان مهم نیست بلکه شما باید حضور مؤثر و متمرکزی در کلاس داشته باشید. ما هم اکنون می خواهیم تکنیکهایی را ارائه دهیم که شما با عمل کردن به آنها و فقط با عمل کردن به آنها بتوانید دانش آموز و دانشجویی فعال و درگیر باشید. تکنیکهای حضور فعال در کلاس همراهی با مدرس: بسیار مهم است که خودتان را با سرعت، نحوه و شیوه تدریس معلم یا استاد خود هماهنگ سازید و با او حرکت کنید. هم شتاب بیش از مدرس داشتن ذهن را آشفته و مغشوش می کند و هم سرعت کند شما و عقب ماندن از او. هماهنگ نبودن با سرعت و روش و بیان مدرس، شما را او جذب مطالب بعدی محروم می کند. آنچه که در همراهی با مدرس مهم است، در وهله اول، خوب شنیدن است. اغلب شما با آنکه صدای معلم را به وضوح نمی شنوید یا گفتار سخنران را متوجه نمی شوید از این که از او بخواهید درباره آن مطلب را رساتر و واضح تر بیان کند، واهمه دارید. گاهی صدای سخنران به انتهای کلاس نمی رود، گاهی تند و گذرا صحبت می کند گاهی صحبتش نامفهوم است و برخی اوقات نیز به مطلبی در گذشته استناد می کند که شما از آن هیچ اطلاعی ندارید. یادتان باشد شما برای این به کلاس یا جلسه سخنرانی آمده اید که مطلبی را فرا بگیرید و معلم هم دقیقاً همین را می خواهد. بنابراین اگر کوچکترین ابهام یا عدم وضوحی را در مطلب یا صدای معلم احساس کردید، باید شهامت از او بخواهید که مطلب را دوباره بگوید. سؤال کردن از معلم گناه نیست و نباید احساس گناهی را هم به دنبال داشته باشد. به ویژه دانش آموزان دوره ابتدایی خیلی از سؤال کردن بیم دارند. بسیاری از وقتها پیش می آید که مثلاً معلم تکلیفی را به بچه ها می گوید که برای فردا انجام دهند و دانش آموز درست متوجه این تکلیف نمی شود، با وجود این چون می ترسد که سؤال کند، چیزی نمی گوید و چه بسا که فردا به خاطر انجام ندادن آن تکلیف مؤاخذه و تنبیه شود.دوباره تأکید می کنیم که اگر نکته ای را متوجه نشدید یا نشنیدید، حتماً بپرسید چه بسا که آن نکته کلیدی بوده، تمام درس آن روز وابسته به همان نکته باشد. شنونده ای فعال باشید: شما بارها به این عبارت تأکیدی برخورد کرده اید: شنونده ای فعال باشید، اما مفهوم این عبارت چیست؟ یعنی باید چگونه باشیم؟ شنونده فعال چه خصوصیات و ویژگیهایی دارد؟ بهترین و مؤثرترین راه برای این که شما یک شنونده فعال باشید این است که یادداشت بردارید. چه، نیاز به یادداشت برداری را سر کلاس احساس می کنید چه نمی کنید، حتماً از صحبت مدرس یا سخنران، یادداشت بردارید. اما منظور ما از یادداشت برداری در اینجا با آنچه که در روش مطالعه متمرکز گفتیم فرق می کند که اکنون به شرح آن می پردازیم. یادداشت برداری داخل کلاس قلم و کاغذ به دست می گیرید و در کلاس حاضر می شوید. یادتان هست که گفتیم شب قبل از کلاس یک مطالعه اجمالی و یک بررسی ابتدایی از درس، انجام دهید؟ این کار را برای کسب اطلاعات اولیه و هشیاری ذهنی در کلاس انجام داده اید. اگر شما بدون هیچ مطالعه ای سر کلاس شیمی حاضر شوید، وقتی معلم می گوید امروز درس ما هیبریداسیون است و شما هم نه از قبل درباره هیبریداسیون چیزی می دانید نه نگاهی اجمالی به کتاب انداخته اید، تا چند لحظه خود را در کلاس بیگانه احساس می کنید. خود را کاملاً گیج می بینید و این حالت، خود باعث می شود که نسبت به این درس بی علاقه شوید و به سرعت تمرکز حواستان را از دست بدهید و ذهنتان را به سیر در جاهای دیگر مشغول سازید. درست بر عکس، اگر شما با مطالعه اولیه سر کلاس حاضر شوید، احساس خیلی خوبی در کلاس خواهید داشت، ذهنتان مشتاق است، می خواهید هرچه سریعتر از راز هیبریداسیون سر در بیاورید و در نتیجه تمرکحواسی عالی پیدا می کنید. اهمیت مطالعه اولیه را پیش از این هم توضیح داده بودیم. حالا که شما با این آمادگی ذهنی و کنجکاوی و علاقمندی، دارید به صحبتهای معلم گوش می کنید، هر نکته ای را که فرا می گیرید یادداشت کنید. هم اکنون شما می گویید فلان معلم یا استاد به ما اصلاً اجازه یادداشت برداری نمی دهد. به شما می گوییم که او کاملاً کار درستی می کند. چرا که شما معمولاً به شیوه سنتی خود، “جمله” های معلم را یادداشت می کنید و نوشتن یک جمله از صحبتهای معلم عملاً شما را از گوش دادن و درک جمله بعدی باز می دارد. شما به هیچ عنوان نباید جمله ای یادداشت کنید بلکه باید به صورت اشاره ای و مختصر از واژه های کلیدی استفاده کنید که چون جرقه ای تمام موضوع را به یاد شما می آورد. این گونه می توانید همزمان با تدریس استاد، یادداشت کنید و پشت سر هم یادداشت بردارید در حالی که نه وقت شما گرفته می شود نه از درک مطلب بعدی باز می مانید و نه مدرس را ناراضی می کنید. به جای همه اینها چند کار مهم انجام دهید: اول این که بارذهنی خود را در کلاس لحظه به لحظه تخلیه می کنید و نکته ای را که فرا می گیرید یادداشت می کنید و ذهن خود را همچنان باز و گسترده و خالی نگاه می دارید. یعنی شکل حضور شما در پایان کلاس با شروع کلاس چندان تفاوتی نمی کند. دوم این که چون خودتان را ملزم می دانید هرچه را که فرا می گیرید به سرعت بر روی کاغذ بیاورید، ذهن شما در یک حالت آماده باش قرار می گیرد و شما از تمرکز حواسی عالی برخودار می شوید و کاملاً از خود مراقبت می کنید که چیزی را جا نیندازید. فقط کافی است که یک بار این عمل یادداشت برداری را به شیوه درستی که گفتیم تجربه کنید تا ببینید که چقدر برایتان لذت بخش است. حتی کم کم به شکل یک بازی مهیج برایتان در می آید. این شیوه یادداشت برداری به صورت کمی حرفه ای تر و ماهرانه تر در خبرنگاران دیده می شود که در مصاحبه های خود از گفته های سخنران یادداشت برداری می کنند و سپس خود از گفته های سخنران یادداشت برداری می کنند و سپس از روی آن، متن را تصحیح می کنند و اما سومین فایده یادداشت برداری این است که باعث می شود شما سر کلاس خواب آلوده نشوید و چرت نزنید به ویژه در اوقاتی که معلم یا سخنران بسیار آرام و ملایم و حتی کمی خسته کننده درس می دهد و شیوه تدریس او برای شما درگیری ذهنی لازم را ایجاد نمی کند. شما با یادداشت برداری، حضور خودتان را در کلاس مهیج تر و مؤثرتر می کنید. بسیار بعید است که کسی به این شیوه در کلاس یادداشت برداری کند و خوابش بگیرد. شما وقتی سر کلاس خوابتان می گیرد که ذهنتان ساکت و ساکن شود. معلم در شما درگیری ذهنی ایجاد می کند و خود به خود به این کار مشغول می شوید. به ویژه وقتی سخنران از نوع سخنرانان آرام و ساکن است، شما باید یادداشت برداری را جدی تر بگیرید. نگویید: من این مطلب را بلدم و نیازی به یادداشت کردن ندارم. نگویید: من همه این مطالب را هم اکنون به حافظه ام می سپارم و نیازی نیست که یادداشت کنم و . . . شما می دانید که یکی از مهمترین اهداف یادداشت برداری در کلاس، همین زنده و هشیار بودنتان سر کلاس است. یک مانع بزرگ مطالعه اجمالی قبل از کلاس و کسب اطلاعات پیش از حضور در کلاس می تواند یک اشکال بسیار بزرگ تولید کند و آن: رقابت با استاد است. به عبارت بهتر: به مبارزه طلبیدن استاد. به این شکل شما ذهن خود را مدام متوجه دانسته های خود می کنید و منتظرید تا در اولین فرصت آنها را بیان کنید و یا این که عمداً سؤالی می کنید که فقط نشان دهید مطلب را پیشاپیش می دانید. یادتان باشد که هدف از کسب اطلاعات اولیه فقط ایجاد یک نوع کنجکاوی و علاقمندی و تمرکز حواس است برای گوش دادن و یاد گرفتن بیشتر نه برای صحبت کردن و خودنمایی بیشتر. برای این که ذهنتان خالی باشد اطلاعات خود را قبل از کلاس بر روی کاغذ بیاورید و بالای آن هم بنویسید: هدف من این است که با گوش دادن به درس امروز، این اطلاعات ناقص خود را کامل تر کنم. وقتی این را می نویسید در خود میل بیشتری را برای فراگیری ایجاد می کنید و با خود تعهد می کنید که سخن نگویید. قرار است ما در کلاس، یک شنونده فعالی باشیم به یک سخنران مبارز. به هیچ عنوان در لحظه حضورتان در کلاس، اطلاعات قبلی خود را با اطلاعات معلم مقایسه نکنید. این مقایسه، ذهن شما را به خود مشغول می کند و دقایقی حواس شما را پرت می کند. مقایسه اطلاعات خودتان با اطلاعاتی که سر کلاس از معلم می گیرید، فقط باید در چند دقیقه پایان کلاس و یا حتی بعد از آن صورت گیرد. اگر سر کلاس این مقایسه را انجام دهید اگر احساس کنید این دو با هم تفاوت دارند، تمرکز حواس خود را از دست می دهید و حواستان پرت می شود. در حالت اول، شادی و شعف و هیجان ذهنی، عامل حواس پرتی شماست و در حالت دوم، احساس متفاوت بودن دانسته های قبلی شما از اطلاعات معلم، ذهن شما را بر انگیخته می کند که سؤالی کنید و حتی شاید تمایل داشته باشید که به نوعی دانسته های خودتان را توجیه کنید که این موجبات حواس پرتی شما را فراهم می کند. از چه چیزهایی یادداشت برداریم؟

 

ارسال دیدگاه

4
0

3 نظرات جدید
1 پاسخ به نظرات
0 دنبال کنندگان
 
بیشترین واکنشها به نظر
داغترین موضوع نظر
2 نظر نویسندگان
  عضویت  
جدیدترین قدیمی ترین بیشترین رای
اطلاع از

Your meɑns օf explaіning the whole thing in this piece of wгiting is truly fastidioᥙs, every one ƅe able to easily be aware of it, Thanks
a lot.

جواد

سلام من لیسانس عمرانا هستم می خواستم امسال کنکور تجربی بدم نمیدونم از کجا شروع کنم فعلا فقط زیست می خونم
لطفا منو راهنمای کنید

معصومه

سلام خسته نباشین خیلی ممنون واقعا استفاده کردم

ناشناس

مذذهجحذنکذهحذهح

تبلیغات متنی